Bloomberg: Η Τουρκία εξαπλώνει την επιρροή της στην Αφρική – Το «Ορούτς Ρέις» στη Σομαλία

Η Τουρκία, επιδιώκοντας να επεκτείνει την επιρροή της στην Αφρική και να ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια, θα στείλει το ερευνητικό σκάφος Oruc Reis μήκους 86 μέτρων για να εξερευνήσει υπεράκτια πετρελαϊκά τμήματα που ανήκουν στη Σομαλία τον επόμενο μήνα, μετέδωσε το Bloomberg.

Η κίνηση, που επιβεβαιώθηκε από τον Μοχάμεντ Χάσι, διευθυντή του υπουργείου πετρελαίου της Σομαλίας, θα μπορούσε να βοηθήσει στη διαφοροποίηση της προμήθειας αργού της Τουρκίας και αποτελεί μέρος της σταθερής προσπάθειας της Άγκυρας να ενισχύσει τους δεσμούς σε μια περιοχή όπου η Κίνα, η Ρωσία, τα κράτη του Κόλπου και η Δύση ανταγωνίζονται επίσης για επιρροή.

«Η Αφρική είναι ενδιαφέρουσα για την Τουρκία γιατί είναι ένα σημείο όπου μπορεί να πειραματιστεί με όλα τα νεοανακαλυφθέντα ακτιβιστικά εργαλεία εξωτερικής πολιτικής και στόχους της», δήλωσε ο Batu Coşkun, ερευνητής με έδρα την Άγκυρα στο think tank του Libyan Sadeq Institute.

«Είναι η ήπια ισχύς από τη μια πλευρά, όπως η βοήθεια, η εκπαίδευση και τα κέντρα τουρκικής γλώσσας.

»Και οι εμπορικές και οικονομικές σχέσεις από την άλλη πλευρά», είπε.

Πουθενά αυτό δεν αποδεικνύεται καλύτερα από τη Σομαλία, όπου η Τουρκία λειτουργεί τη μεγαλύτερη στρατιωτική της βάση στο εξωτερικό και οι τουρκικές εταιρείες διαχειρίζονται το λιμάνι και το αεροδρόμιο της πρωτεύουσας.

Η Baykar, η τουρκική εταιρεία μη επανδρωμένων αεροσκαφών που διευθύνεται από τον γαμπρό του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ, προμήθευσε τη Σομαλία με άγνωστο αριθμό μοντέλου TB2, επεκτείνοντας την επίθεση της Σομαλίας κατά της ισλαμιστικής οργάνωσης Αλ Σαμπάχ.

Και νωρίτερα φέτος, το τουρκικό κοινοβούλιο ενέκρινε πρόταση από τον Ερντογάν για αποστολή ναυτικής υποστήριξης στα ύδατα της Σομαλίας εν μέσω αύξησης της πειρατείας που οφείλεται στην ανασφάλεια στην Ερυθρά Θάλασσα που συνδέεται με επιθέσεις από μαχητές Χούτι που υποστηρίζονται από το Ιράν.

«Για την Τουρκία, η Σομαλία προσφέρει μια γεωστρατηγική τοποθεσία για να προωθήσει την επιρροή της στο Κέρας της Αφρικής και στον Ινδικό Ωκεανό», δήλωσε ο Omar Mahmood, ανώτερος αναλυτής για την Ανατολική Αφρική για την International Crisis Group.

«Η δέσμευση με τη Σομαλία υπηρέτησε τόσο μια δοκιμαστική περίπτωση όσο και ένα σκαλοπάτι για τη συνολική στρατηγική της Τουρκίας να εμβαθύνει τους διπλωματικούς, εμπορικούς δεσμούς και τους δεσμούς ασφαλείας σε όλη την αφρικανική ήπειρο».

Από τότε που ο λιμός αποδεκάτισε τον πληθυσμό της Σομαλίας το 2011, η Τουρκία έχει ρίξει το βάρος της στο φτωχό αφρικανικό έθνος, το οποίο είναι ταυτισμένο με τις συγκρούσεις και τα δεινά από τότε που ξέσπασε ένας εμφύλιος πόλεμος δεκαετιών το 1991.

Σήμερα, οι νεαροί Σομαλοί μπορούν να παρακολουθήσουν ένα τουρκικό σχολείο που υποστηρίζεται από το κράτος, το οποίο διευθύνει το Ίδρυμα Maarif στη Χαργκέισα και στο Μογκαντίσου.

Η βοήθεια την περασμένη δεκαετία ήταν πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια, σύμφωνα με το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, και τα καταναλωτικά αγαθά της χώρας, από φάρμακα μέχρι ρούχα, είναι πανταχού παρόντα σε όλη την πρωτεύουσα.

«Η σύνδεσή μας με την Τουρκία έχει τις ρίζες της σε αιώνες κοινής ισλαμικής κουλτούρας.

»Η υποστήριξή τους ήταν μεταμορφωτική», είπε ο Μοχάμεντ Οσμάν, ένας 18χρονος μαθητής στο σχολείο Maarif Foundation στο Μογκαντίσου.

Το σχολείο που κάποτε ήταν υποβαθμισμένο καταφύγιο για εσωτερικά εκτοπισμένους, έχει ανακαινιστεί σε σύγχρονες, εξοπλισμένες με υπολογιστή αίθουσες διδασκαλίας.

Σημείωση TRIBUNE: Να σημειωθεί ότι οι Ελληναράδες φιλελέδες, οι ανεθνικοί εκσυγχρονιστές και μητσοτακικοί «δουλίτσες», αν ανοίξουν κάνα «κολέγιο» στα Βαλκάνια είναι αγγλόγλωσσο, όχι ελληνόγλωσσο. Και μετά απορούμε για τα χάλια μας;

Ο Abdulkadir Mohamed Nur, υπουργός Άμυνας της Σομαλίας, μιλά άπταιστα τουρκικά και αποφοίτησε από πανεπιστήμιο στην Άγκυρα.

Από το 1992, περισσότεροι από 1.000 Σομαλοί φοιτητές έχουν λάβει υποτροφίες σε τουρκικά πανεπιστήμια και οι περιορισμοί βίζας για τους Σομαλούς που επισκέπτονται την Τουρκία ήταν ελάχιστοι σε σύγκριση με άλλα αφρικανικά έθνη.

Ευρύτερη Στρατηγική

Οι «εισβολές» της Τουρκίας στη Σομαλία αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης πολιτικής στην Αφρική.

Οι εξαγωγές στην ήπειρο ήταν 28,6 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023, από 30,6 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε το Bloomberg, με τη μερίδα του λέοντος να πηγαίνει στην Αίγυπτο, το Μαρόκο, τη Νότια Αφρική και τη Νιγηρία.

Όλο και περισσότερο, οι συναλλαγές της Άγκυρας με τα αφρικανικά έθνη συνδυάζουν τη συνεργασία στους τομείς των πληροφοριών και της άμυνας με συμφωνίες στους τομείς της εξόρυξης και της ενέργειας.

Νωρίτερα φέτος, μια αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν επισκέφτηκε την πρωτεύουσα του Νίγηρα, Νιαμέι, και υπέγραψε πληθώρα συμφωνιών αφότου η στρατιωτική κυβέρνηση του έθνους απομάκρυνε τα γαλλικά στρατεύματα και διέταξε τις ΗΠΑ να κλείσουν τη στρατιωτική τους βάση.

Ο Νίγηρας είναι ο έβδομος μεγαλύτερος παραγωγός ουρανίου στον κόσμο.

Η τουρκική εταιρεία εξόρυξης MTA αναζητά ήδη χρυσό στη χώρα και έχει επίσης συνομιλίες με την Αλγερία, την Ακτή Ελεφαντοστού και τη Ζιμπάμπουε τους τελευταίους τρεις μήνες.

Η Τουρκία έχει υπογράψει παρόμοιες συμφωνίες με την Αλγερία, όπου η κρατική εταιρεία ενέργειας, Turkish Petroleum, έχει δηλώσει ότι θα αναζητήσει πετρέλαιο και φυσικό αέριο.

Η Afro Turk SA έχει κάνει προσπάθειες να εισέλθει στην αγορά χρυσού της Μπουρκίνα Φάσο και η Turkish Airlines πλέον πετά σε μερικές από τις πιο απομακρυσμένες γωνιές της ηπείρου.

Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη TB2 από την αμυντική βιομηχανία Baykar έχουν πουληθεί σε τουλάχιστον 11 αφρικανικές χώρες, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε η PAX, μια ολλανδική οργάνωση που επιδιώκει να ενισχύσει τις ειρηνικές κοινωνίες.

Άλλοι σπόροι επιρροής περιλαμβάνουν τη SADAT, έναν ιδιωτικό τουρκικό στρατό μισθοφόρων, ο οποίος έχει στείλει συριακό προσωπικό στην περιοχή Σαχέλ για να στηρίξει τη στρατιωτική χούντα στον Νίγηρα, σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Ο διευθύνων σύμβουλός της, Melih Tanriverdi, είπε στο Bloomberg σε γραπτή απάντηση Ένα από τα ερωτήματα ότι η εταιρεία του ήθελε να δραστηριοποιηθεί στην Αφρική, αλλά αρνήθηκε την παρουσία της στον Νίγηρα.

Τέτοιες «εισβολές» διευκολύνονται από το συγκεντρωτικό στυλ ηγεσίας του Ερντογάν, σύμφωνα με τον Coşkun, τον αναλυτή, ο οποίος σημείωσε την έλλειψη ελέγχων στις εξαγωγές στα τουρκικά στρατιωτικά προϊόντα.

«Αν ο Ερντογάν υπογράψει τη συμφωνία, απλώς θα περάσει», είπε.

«Δεν είναι σαν το αμερικανικό Κογκρέσο που ελέγχει κάθε πώληση».

Επικίνδυνη επιχείρηση;

Η αναζήτηση της Τουρκίας για επιρροή στην Αφρική —και ιδιαίτερα στη Σομαλία— δεν είναι χωρίς κινδύνους.

Η Σομαλία βρίσκεται επί του παρόντος σε διαμάχη με την Αιθιοπία -έναν άλλο σταθερό εταίρο της Τουρκίας- σχετικά με την απόφαση της Αντίς Αμπέμπα να αναγνωρίσει την κυριαρχία του αποσχισμένου κράτους της Σομαλιλάνδης με αντάλλαγμα μια ναυτική βάση και πρόσβαση σε λιμάνι στην παραλιακή πόλη Berbera.

Η Άγκυρα μεσολαβεί επί του παρόντος στις συνομιλίες μεταξύ Αιθιοπίας και Σομαλίας σχετικά με τον τρόπο επίλυσης της διαφοράς, βασικό στόχο εξωτερικής πολιτικής για την Άγκυρα εάν πρόκειται να αρχίσει να εκμεταλλεύεται τα αποθέματα πετρελαίου στην περιοχή.

Αυτό προκάλεσε μια τάρτα καταγγελία από τη Σομαλιλάνδη την Τρίτη, η οποία την κατηγόρησε για παρέμβαση.

«Για την Τουρκία, το καλύτερο σενάριο είναι να έρθει σε συμφωνία, με την Άγκυρα να αναδεικνύεται ως μεσολαβητής και η Τουρκία να εδραιώνει τον ρόλο της στο πολιτικό μέτωπο στην Ανατολική Αφρική», δήλωσε ο Coşkun.

«Η Τουρκία δεν θέλει συγκρούσεις όταν αρχίσει να εξερευνά υδρογονάνθρακες».

Αλλά το κέρδος σε περίπτωση που μεσολαβήσει σε μια συμφωνία μεταξύ των δύο και χρησιμοποιήσει το πετρέλαιο που βρίσκεται κάτω από τον βυθό της Σομαλίας, θα μπορούσε να είναι τεράστιο.

Η Τουρκία επιδιώκει εδώ και καιρό να μειώσει την εξάρτησή της από τις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία και το Ιράν, αυξάνοντας με επιτυχία τις εισαγωγές από τις ΗΠΑ, την Αλγερία, την Αίγυπτο και το Αζερμπαϊτζάν.

«Η εξερεύνηση πετρελαίου στα υπεράκτια κοιτάσματα της Σομαλίας και αλλού θα συνεισέφερε στη στρατηγική διαφοροποίησης της Άγκυρας, θα διευρύνει την ενεργειακή επιχείρηση της Τουρκίας και θα επεκτείνει την περιφερειακή παρουσία τουρκικών εταιρειών», δήλωσε ο Αλί Μπακίρ, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Κατάρ και πρώην διπλωμάτης του Κατάρ στην Τουρκία.