Δέκα χρόνια μετά την ίδρυσή του το Ισλαμικό Κράτος παραμένει απειλή

Μια δεκαετία αφότου η τζιχαντιστική οργάνωση Ισλαμικό Κράτος κήρυξε το χαλιφάτο της σε μεγάλα τμήματα του Ιράκ και της Συρίας, οι εξτρεμιστές δεν ελέγχουν πλέον καμία γη, έχουν χάσει πολλούς εξέχοντες ηγέτες και είναι ως επί το πλείστον έξω από τα πρωτοσέλιδα των παγκόσμιων ειδήσεων.

Ωστόσο, η οργάνωση συνεχίζει να στρατολογεί μέλη και να αναλαμβάνει την ευθύνη για θανατηφόρες επιθέσεις σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των θανατηφόρων επιχειρήσεων στο Ιράν και τη Ρωσία νωρίτερα αυτό το έτος που άφησαν πολλούς νεκρούς.

Οι πυρήνες της οργάνωσης στη Συρία και το Ιράκ εξακολουθούν να πραγματοποιούν επιθέσεις εναντίον κυβερνητικών δυνάμεων και στις δύο χώρες, καθώς και σε Σύρους μαχητές που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ, τη στιγμή που η κυβέρνηση του Ιράκ διαπραγματεύεται με την Ουάσιγκτον για πιθανή απόσυρση των στρατευμάτων των ΗΠΑ.

Η οργάνωση που κάποτε προσέλκυσε δεκάδες χιλιάδες μαχητές και υποστηρικτές από όλο τον κόσμο για να έρθουν στη Συρία και το Ιράκ, και στο αποκορύφωμά της κυβερνούσε μια περιοχή όσο το ήμισυ του Ηνωμένου Βασιλείου ήταν διαβόητη για τη βαναυσότητά της.

Αποκεφάλισε αμάχους, έσφαξε 1.700 αιχμαλώτους Ιρακινούς στρατιώτες σε σύντομο χρονικό διάστημα και υποδούλωσε και βίασε χιλιάδες γυναίκες από την κοινότητα των Γιαζίντι, μια από τις παλαιότερες θρησκευτικές μειονότητες του Ιράκ.

«Το Ντάες παραμένει απειλή για τη διεθνή ασφάλεια», δήλωσε ο στρατηγός του αμερικανικού στρατού J.B. Vowell, ο διοικητής στρατηγός της Combined Joint Task Force — Operation Inherent Resolve, σε σχόλια που εστάλησαν στο Associated Press.

Το Ντάες είναι το αραβικό ακρωνύμιο για την οργάνωση Ισλαμικό Κράτος.

«Διατηρούμε την ένταση και την αποφασιστικότητά μας να πολεμήσουμε και να καταστρέψουμε τυχόν υπολείμματα ομάδων που μοιράζονται την ιδεολογία του Ντάες», είπε ο Vowell.

Τα τελευταία χρόνια, τα παραρτήματα της τζιχαντιστικής οργάνωσης έχουν αποκτήσει δύναμη σε όλο τον κόσμο, κυρίως στην Αφρική και το Αφγανιστάν, αλλά η ηγεσία του πιστεύεται ότι βρίσκεται στη Συρία.

Οι τέσσερις αρχηγοί της οργάνωσης που έχουν σκοτωθεί από το 2019 κυνηγήθηκαν όλοι στη Συρία.

Το 2013, ο Αμπού Μπακρ αλ-Μπαγκντάντι, τότε ηγέτης της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ, που σχηματίστηκε ως παρακλάδι της Αλ Κάιντα, απομακρύνθηκε από το παγκόσμιο δίκτυο της Αλ Κάιντα και συγκρούστηκε με το παράρτημά της στη Συρία, το τότε γνωστό ως Μέτωπο Νούσρα.

Η ομάδα μετονομάστηκε σε Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και το Λεβάντε και ξεκίνησε μια στρατιωτική εκστρατεία κατά τη διάρκεια της οποίας κατέλαβε μεγάλα τμήματα της Συρίας και του Ιράκ.

Στις αρχές Ιουνίου 2014, η ομάδα κατέλαβε τη βόρεια ιρακινή πόλη Μοσούλη, τη δεύτερη μεγαλύτερη του Ιράκ, καθώς ο ιρακινός στρατός κατέρρευσε.

Αργότερα τον ίδιο μήνα, άνοιξε τα σύνορα μεταξύ των περιοχών που έλεγχε στη Συρία και το Ιράκ.

Στις 29 Ιουνίου 2014, ο Μπαγκντάνι εμφανίστηκε ως μια μαυροφορεμένη φιγούρα για να εκφωνήσει ένα κήρυγμα από τον άμβωνα του Μεγάλου Τζαμί της Μοσούλης Αλ Νούρι, όπου ανακήρυξε χαλιφάτο και προέτρεψε τους μουσουλμάνους σε όλο τον κόσμο να ορκιστούν πίστη σε αυτό και να υπακούσουν αυτόν ως αρχηγό της.

Έκτοτε, η οργάνωση αυτοπροσδιορίζεται ως Ισλαμικό Κράτος.

«Το κήρυγμα του Αλ-Μπαγκντάντι -μια επέκταση της εξτρεμιστικής ιδεολογίας του Αμπού Μουσάμπ αλ-Ζαρκάουι- συνεχίζει να εμπνέει τα μέλη του ISIS παγκοσμίως», είπε ο απόστρατος αξιωματικός του αμερικανικού στρατού Μάιλς Μπ. Κάγκινς ΙΙΙ, ανώτερος συνεργάτης στο New Lines Institute και πρώην εκπρόσωπος του Διεθνούς Συνασπισμού για την ήττα του ISIS.

Αναφερόταν στον Αμπού Μουσάμπ αλ-Ζαρκάουι, ηγέτη της Αλ Κάιντα στο Ιράκ, ο οποίος σκοτώθηκε από αμερικανικό χτύπημα το 2006.

Από το αυτοαποκαλούμενο χαλιφάτο, η οργάνωση σχεδίαζε θανατηφόρες επιθέσεις σε όλο τον κόσμο και διεξήγαγε βίαιες δολοφονίες, συμπεριλαμβανομένου του αποκεφαλισμού δυτικών δημοσιογράφων, πυρπολώντας έναν Ιορδανό πιλότο ενώ ήταν κλειδωμένος μέσα σε ένα κλουβί, ημέρες μετά την κατάρριψη του μαχητικού του αεροσκάφους και έπνιξε αντιπάλους της σε πισίνες αφού τους κλείδωσαν σε γιγάντια μεταλλικά κλουβιά.

Ένας συνασπισμός περισσότερων από 80 χωρών, υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών, σχηματίστηκε για την καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους πριν μια δεκαετία.

Η συμμαχία συνεχίζει να πραγματοποιεί επιδρομές κατά των κρυψώνων των τζιχαντιστών στη Συρία και το Ιράκ.

Ο πόλεμος κατά του Ισλαμικού Κράτους έληξε επίσημα τον Μάρτιο του 2019, όταν μαχητές των υπό κουρδική ηγεσία Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) υπό την υποστήριξη των ΗΠΑ που κατέλαβαν την πόλη Μπαγκούζ της ανατολικής Συρίας, η οποία ήταν το τελευταίο κομμάτι γης που έλεγχαν οι εξτρεμιστές.

Πριν από την απώλεια της Μπαγκούζ, το Ισλαμικό Κράτος ηττήθηκε στο Ιράκ τον Ιούλιο του 2017, όταν οι ιρακινές δυνάμεις κατέλαβαν τη βόρεια πόλη της Μοσούλης.

Τρεις μήνες αργότερα, το Ισλαμικό Κράτος υπέστη ένα σημαντικό πλήγμα όταν οι SDF κατέλαβαν τη βόρεια πόλη της Συρίας, Ράκα, η οποία ήταν η ντε φάκτο πρωτεύουσα της οργάνωσης.

Τα Ηνωμένα Έθνη λένε ότι η οργάνωση εξακολουθεί να έχει μεταξύ 5.000 και 7.000 μουτζαχεντίν στη Συρία και το Ιράκ.

Ωστόσο, τουλάχιστον στο Ιράκ, κυβερνητικοί και στρατιωτικοί αξιωματούχοι έχουν ισχυριστεί ότι η οργάνωση είναι πολύ αδύναμη για να επιστρέψει.

«Δεν είναι δυνατό για (το Ισλαμικό Κράτος) να διεκδικήσει ξανά ένα χαλιφάτο.

»Δεν έχουν τις ικανότητες διοίκησης ή ελέγχου για να το κάνουν», δήλωσε στο AP ο στρατηγός του ιρακινού στρατού Tahseen al-Khafaji στην έδρα της Κοινής Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων στη Βαγδάτη, όπου Ιρακινοί αξιωματικοί και αξιωματούχοι από τις ΗΠΑ, ο Διεθνής Συνασπισμός δηλαδή, επιβλέπει τις επιχειρήσεις κατά των εξτρεμιστών.

Η διοίκηση, η οποία σχηματίστηκε για να ηγηθεί των επιχειρήσεων κατά της οργάνωσης, εβδομάδες μετά την κήρυξη του χαλιφάτου, παραμένει ενεργή.

Ο Αλ Χαφάτζι είπε ότι το Ισλαμικό Κράτος αποτελείται πλέον από εν υπνώσει πυρήνες σε σπηλιές και στην έρημο σε απομακρυσμένες περιοχές, καθώς οι ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας τους κρατούν σε φυγή.

Επίσης στα κεντρικά γραφεία, ο Σαμπάχ αλ-Νομάν της Ιρακινής Αντιτρομοκρατικής Υπηρεσίας είπε ότι έχοντας χάσει την κυριαρχία της στο Ιράκ, η τζιχαντιστική οργάνωση επικεντρώνεται κυρίως στην Αφρική, ειδικά στην περιοχή Σαχέλ, για να προσπαθήσει να βρει βάση εκεί.

«Δεν είναι δυνατόν να πάρουν τον έλεγχο ενός χωριού, πόσο μάλλον μιας ιρακινής πόλης», είπε.

Πρόσθεσε ότι ο υπό την ηγεσία των ΗΠΑ συνασπισμός συνεχίζει να πραγματοποιεί αναγνώριση και επιτήρηση προκειμένου να παρέχει στις ιρακινές δυνάμεις πληροφορίες και οι δυνάμεις ασφαλείας «ασχολούνται απευθείας με αυτές τις πληροφορίες».

Αν και το Ισλαμικό Κράτος φαίνεται να βρίσκεται υπό έλεγχο στο Ιράκ, έχει σκοτώσει δεκάδες στρατιώτες από τις κυβερνητικές δυνάμεις και μαχητές των SDF τους τελευταίους μήνες στη Συρία.

«Τρομοκρατικά πυρά του Ντάες συνεχίζουν τις τρομοκρατικές τους επιχειρήσεις», δήλωσε ο εκπρόσωπος των SDF Σιαμάντ Άλι.

«Είναι παρόντες στο έδαφος και εργάζονται σε επίπεδα υψηλότερα από αυτά των προηγούμενων ετών».

Στη βορειοανατολική Συρία, μαχητές των SDF φρουρούν περίπου 10.000 αιχμαλωτισμένους μουτζαχεντίν του Ισλαμικού Κράτους σε περίπου δώδεκα εγκαταστάσεις κράτησης — συμπεριλαμβανομένων 2.000 αλλοδαπών των οποίων οι χώρες καταγωγής τους αρνήθηκαν να τους επαναπατρίσουν.

Οι SDF επιβλέπουν επίσης περίπου 33.000 μέλη των οικογενειών ύποπτων μουτζαχεντίν του Ισλαμικού Κράτους, κυρίως γυναίκες και παιδιά στο βαριά φρουρούμενο στρατόπεδο αλ Χολ, το οποίο θεωρείται κέντρο αναπαραγωγής μελλοντικών εξτρεμιστών.

Η χειρότερη επίθεσή τους από την ήττα της ομάδας σημειώθηκε τον Ιανουάριο του 2022, όταν οι εξτρεμιστές επιτέθηκαν στη φυλακή Gweiran ή al-Sinaa – μια εγκατάσταση που διοικείται από τους Κούρδους στα βορειοανατολικά της Συρίας όπου κρατούνται χιλιάδες μουτζαχεντίν του Ισλαμικού Κράτους.

Η επίθεση οδήγησε σε μάχες 10 ημερών μεταξύ των μαχητών των SDF και των τρομοκρατών του Ισλαμικού Κράτους, που άφησαν σχεδόν 500 νεκρούς και από τις δύο πλευρές, προτού οι SDF θέσουν την κατάσταση υπό έλεγχο.

Ο Caggins είπε ότι οι «στρατιωτικές συμβουλές και βοήθεια» του συνασπισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ προς τις Δυνάμεις Ασφαλείας του Ιράκ, τους Κούρδος μαχητές του Ιράκ και τις SDF στη Συρία «είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της κυριαρχίας ενάντια στα υπολείμματα του ISIS καθώς και για την εξασφάλιση περισσότερων από 10.000 κρατουμένων του ISIS σε αυτοσχέδιες φυλακές και στρατόπεδα στη Συρία».