Το ψευδοκράτος της Υπερδνειστερίας ζήτησε «ρωσική προστασία» – Επίσημα ανήκει στη Μολδαβία

Οι Αρχές της Υπερδνειστερίας, μιας φιλορωσικής αυτονομιστικής περιοχής της Μολδαβίας, ζήτησαν από την Ρωσία «μέτρα προστασίας» μπροστά σε μια φερόμενη «πίεση» από το Κισινάου, μια εξέλιξη που εντάσσεται στο πλαίσιο εντάσεων οι οποίες έχουν επιδεινωθεί από τον πόλεμο στη γειτονική Ουκρανία.

Οι βουλευτές αυτής της επικράτειας συναντήθηκαν στην πόλη Τιράσπολ σε ένα έκτακτο συνέδριο, το πρώτο που διεξήχθη από το 2006, και ενέκριναν ένα ψήφισμα.

Σύμφωνα με αυτό, το οποίο μετέδωσαν ρωσικά πρακτορεία ειδήσεων, το ρωσικό κοινοβούλιο καλείται να «εφαρμόσει μέτρα για την προστασία της Υπερδνειστερίας», όπου ζουν «περισσότεροι από 220.000 Ρώσοι πολίτες», ενώπιον της «εντεινόμενης πίεσης από τη Μολδαβία».

Η Υπερδνειστερία αντιμετωπίζει «πρωτοφανείς απειλές οικονομικής, κοινωνικό-ανθρωπιστικής και στρατιωτικοπολιτικής φύσης», προστίθεται στο ψήφισμα, στο οποίο δεν δίνονται λεπτομέρειες για την επιθυμητή βοήθεια.

Το αίτημα αυτό θυμίζει ένα παρόμοιο αίτημα φιλορώσων αυτονομιστών στην ανατολική Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022, το οποίο ήταν ένα από τα προσχήματα που προέταξε ο Βλαντίμιρ Πούτιν για να εξαπολύσει την μεγάλης κλίμακας επίθεση κατά της Ουκρανίας.

Κατηγορίες για «γενοκτονία»

Η Υπερδνειστερία, μια στενή λωρίδα γης μεταξύ Μολδαβίας και Ουκρανίας, αποσχίστηκε μετά από ένα σύντομο πόλεμο το 1992 κατά του μολδαβικού στρατού.

Η Ρωσία εξακολουθεί να διατηρεί εκεί 1.500 στρατιώτες, οι οποίοι αποτελούν μια ειρηνευτική αποστολή, σύμφωνα με τις επίσημες Αρχές.

Ωστόσο, μετά τη ρωσική εισβολή τον Φεβρουάριο του 2022 στην Ουκρανία, επανέρχονται συχνά εικασίες σχετικά με μια πιθανή ρωσική επίθεση από την Υπερδνειστερία προς το μεγάλο λιμάνι της Οδησσού της Ουκρανίας, στη Μαύρη Θάλασσα.

Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας διαβεβαίωσε την περασμένη εβδομάδα, χωρίς να παρουσιάσει στοιχεία, ότι η Ουκρανία ετοίμαζε μια «ένοπλη πρόκληση» κατά της Υπερδνειστερίας

Οι αυτονομιστικές Αρχές είπαν ότι το συνέδριο, στο οποίο συμμετείχαν 620 βουλευτές, ήταν μια αντίδραση στην πρόσφατη επιβολή τελωνειακών δασμών από το Κισινάου στις εισαγωγές από την Υπερδνειστερία.

Στην ομιλία του, ο πρόεδρος της τοπικής βουλής Βαντίμ Κρασνοσέλσκι, σύμφωνα με τοπικά ΜΜΕ, ανέφερε ότι αυτή η περιοχή υφίσταται μια «πολιτική γενοκτονίας», μέσω οικονομικών, «φυσικών», νομικών και γλωσσικών πιέσεων.

Στο ψήφισμα, οι βουλευτές απευθύνονται επίσης στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τον Ερυθρό Σταυρό και στη Γενική Γραμματεία του ΟΗΕ, προτρέποντάς τους να αποτρέψουν «προκλήσεις» που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε «κλιμάκωση της έντασης».

Η κυβέρνηση της Μολδαβίας, από την πλευρά της, δήλωσε ότι «τα πράγματα φαίνονταν ήρεμα», επιβεβαιώνοντας ότι «δεν υπάρχει κίνδυνος κλιμάκωσης» παρά τη «νέα εκστρατεία που στοχεύει στη δημιουργία υστερίας στην κοινωνία».

Κατηγορούν την Ουκρανία

Από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία πριν από δύο χρόνια, οι φόβοι για διεύρυνση της σύγκρουσης στην Υπερδνειστερία έχουν εγερθεί πολλές φορές.

Πέρυσι, οι Αρχές της Υπερδνειστερίας κατηγόρησαν το Κίεβο ότι επιθυμεί να επιτεθεί στην περιοχή, ισχυριζόμενες ότι απέτρεψαν μια επίθεση τον Μάρτιο, που είχε στόχο τους ηγέτες της αυτονομιστικής περιοχής.

Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας διαβεβαίωσε και πάλι την περασμένη εβδομάδα, χωρίς να παρουσιάσει στοιχεία, ότι η Ουκρανία ετοίμαζε μια «ένοπλη πρόκληση» κατά της Υπερδνειστερίας.

Με επίσημα 465.000 κυρίως ρωσόφωνους κατοίκους, αυτή η μικρή περιοχή που εκτείνεται κατά μήκος του Δνείστερου δεν αναγνωρίζεται ως κράτος από τη διεθνή κοινότητα, συμπεριλαμβανομένης της Μόσχας.

Το Κισινάου και η Ευρωπαϊκή Ένωση επικρίνουν τακτικά την Ρωσία ότι επιδιώκει να αποσταθεροποιήσει τη Μολδαβία, που ήταν στο παρελθόν στη ζώνη επιρροής της, αλλά τώρα οι μολδαβικές Αρχές στρέφονται προς την Ευρώπη.

Τον Δεκέμβριο του 2023, η ΕΕ αποφάσισε να ξεκινήσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις τόσο με την Ουκρανία όσο και με τη Μολδαβία.

Μεγαλώνει η ανησυχία της Δύσης πως ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν θα στείλει ρωσικά στρατεύματα για να «προστατεύσει» την Υπερδνειστερία, μιας φιλορωσική αυτονομιστικής περιοχής της Μολδαβίας.

Από την πλευρά της, η κυβέρνηση της Μολδαβίας απέρριψε την Τετάρτη 28/2 τη δήλωση ως «προπαγάνδα», με έναν εκπρόσωπο της κυβέρνησης να δηλώνει ότι «σε αυτό το σημείο, θέλουμε να πούμε ξεκάθαρα και σταθερά – δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος κλιμάκωσης και αποσταθεροποίησης της κατάστασης στην περιοχή της Υπερδνειστερίας της Μολδαβίας»

«Παρακολουθούμε στενά και επαναλαμβάνουμε ότι η περιοχή της Υπερδνειστερίας είναι ευθυγραμμισμένη με τον στόχο της ειρήνης και της ασφάλειας της Μολδαβίας.

»Πρόκειται για ένα ακόμη γεγονός προπαγάνδας», δήλωσε ο εκπρόσωπος Ντανιέλ Βόδα.

Ο Λευκός Οίκος σχολίασε την εξέλιξη με τον εκπρόσωπο του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών Μάθιου Μίλερ να δηλώνει την Τετάρτη ότι «Δεδομένου του ολοένα και πιο επιθετικού ρόλου της Ρωσίας στην Ευρώπη, παρακολουθούμε πολύ στενά τις ενέργειες της Ρωσίας στην Υπερδνειστερία και την ευρύτερη κατάσταση εκεί».

Πρώτη από το 2006

Είναι η πρώτη φορά που πραγματοποιείται τέτοιο συνέδριο από το 2006, όταν οι βουλευτές της αυτονομιστικής περιοχής αποφάσισαν να οργανώσουν δημοψήφισμα για την ενσωμάτωση της Υπερδνειστερίας στη Ρωσία.

Κατά τη διάρκεια εκείνων των εκλογών, το αποτέλεσμα των οποίων δεν αναγνωρίστηκε από τη διεθνή κοινότητα, ο τοπικός πληθυσμός ψήφισε κατά 97,1% υπέρ της ενσωμάτωσης με τη Ρωσία.

Από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία πριν από δύο χρόνια, οι φόβοι για διεύρυνση της σύγκρουσης στην Υπερδνειστερία έχουν εγερθεί πολλές φορές.

Το Κισινάου και η Ευρωπαϊκή Ένωση επικρίνουν τακτικά τη Ρωσία ότι επιδιώκει να αποσταθεροποιήσει τη Μολδαβία, που ήταν στο παρελθόν στη ζώνη επιρροής της, αλλά τώρα οι μολδαβικές Αρχές στρέφονται προς την Ευρώπη.

Τον Δεκέμβριο του 2023, η ΕΕ αποφάσισε να ξεκινήσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις τόσο με την Ουκρανία όσο και με τη Μολδαβία.

Η έκκληση της Υπερδνειστερίας για «βοήθεια» στη Μόσχα είναι «ακόμα ένα στοιχείο του υβριδικού πολέμου» και μια προσπάθεια αποσταθεροποίησης της κατάστασης στη Μολδαβία. Η Μολδαβία συνεχίζει να αποτελεί στόχο της Ρωσίας.

Αυτό δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Μολδαβίας, Μιχάι Ποπσόι.

«Τέτοιες δηλώσεις έχουν γίνει, γίνονται και πιθανότατα θα ξαναγίνουν», είπε.

Σύμφωνα με τον Ποπσόι, η Μολδαβία παραμένει σίγουρα στόχος για τη Ρωσία, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο των επερχόμενων προεδρικών εκλογών και του δημοψηφίσματος για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

«Εδώ και αρκετό καιρό, παρατηρούμε προσπάθειες αποσταθεροποίησης της κατάστασης και προώθηση αφηγήσεων που έρχονται σε αντίθεση με τα εθνικά συμφέροντα και τα συμφέροντα των πολιτών της Μολδαβίας.

»Ωστόσο, η Μολδαβία ενίσχυσε τη θέση της τα τελευταία δύο χρόνια, οι κρατικές μας δομές γίνονται όλο και περισσότερο και πιο ανθεκτικές σε υβριδικές επιθέσεις

»Οι πολίτες μαθαίνουν να μην αφήνουν τους εαυτούς τους να χειραγωγούνται», πρόσθεσε.

Ο επικεφαλής του υπουργείου Εξωτερικών της Μολδαβίας σχολίασε και τις διπλωματικές σχέσεις με τη Μόσχα.

«Δεδομένης… της βάρβαρης επίθεσης της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να μειώσουμε το επίπεδο των διπλωματικών σχέσεων…

»Όσο κάποιος παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, σκοτώνει αμάχους καθημερινά και τους καταστρέφει στο σπίτι, αυτό δεν είναι αποδεκτό.

»Η Μολδαβία παραμένει υποστηρικτής της Ουκρανίας, της εδαφικής της ακεραιότητας και κυριαρχίας», δήλωσε.

Όπως αναφέρθηκε, στις 28 Φεβρουαρίου, η παραγνωρισμένη «Πριννίστρια Μολδαβική Δημοκρατία» έκανε έκκληση στη Ρωσία για βοήθεια.

Αργότερα, η κυβέρνηση της Μολδαβίας εξέφρασε την πεποίθησή της ότι η απόφαση του λεγόμενου «κογκρέσου των βουλευτών» της μη αναγνωρισμένης Υπερδνειστερίας να ζητήσει βοήθεια από τη Ρωσία δεν θα δημιουργήσει απειλή κλιμάκωσης και αποσταθεροποίησης.

Το υπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας σχολίασε επίσης την κατάσταση στην περιοχή της Υπερδνειστερίας της Μολδαβίας, σημειώνοντας ότι η Ρωσία δεν μπορεί να ενεργήσει ως ειρηνοποιός.

Μολδαβία

Η Μολδαβία, γνωστή και ως Δημοκρατία της Μολδαβίας, είναι περίκλειστη χώρα της Ανατολικής Ευρώπης που βρίσκεται ανάμεσα στη Ρουμανία από τα δυτικά και την Ουκρανία από τα ανατολικά.

Τα σύνορά της με τη Ρουμανία οριοθετούνται από τον ρου των ποταμών Προύθου και κάτω Δούναβη.

Υπήρξε κάποτε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης από το 1945 έως το 1991 ως Μολδαβική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία.

Ανακήρυξε την ανεξαρτησία της στις 27 Αυγούστου του 1991.

Η συνολική της έκταση είναι 33.843 τ.χλμ. και ο πληθυσμός της, σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2023, είναι 2.512.800 κάτοικοι.

Το μεγαλύτερο μέρος της Μολδαβικής επικράτειας ήταν μέρος της Ηγεμονίας της Μολδαβίας από τον 14ο αιώνα μέχρι το 1812, όταν παραχωρήθηκε στη Ρωσική Αυτοκρατορία από την Οθωμανική Αυτοκρατορία (στην οποία η Μολδαβία ήταν υποτελές κράτος) και έγινε γνωστή ως Βεσσαραβία.

Το 1856, η νότια Βεσσαραβία επιστράφηκε στη Μολδαβία, η οποία τρία χρόνια αργότερα ενώθηκε με τη Βλαχία για να σχηματίσει τη Ρουμανία, αλλά η Ρωσική κυριαρχία αποκαταστάθηκε σε ολόκληρη την περιοχή το 1878.

Κατά τη διάρκεια της Ρωσικής Επανάστασης του 1917, η Βεσσαραβία έγινε για λίγο αυτόνομη και στη συνέχεια εξελίχθηκε στη Λαϊκή Δημοκρατία της Μολδαβίας μέχρι την ενσωμάτωση στη Ρουμανία το 1918 μετά από ψηφοφορία της Συνέλευσης.

Η απόφαση αμφισβητήθηκε από τη Σοβιετική Ένωση η οποία το 1924 επέτρεψε την εγκαθίδρυση της Μολδαβικής Αυτόνομης Δημοκρατίας εντός της Ουκρανικής σε μερικά εν μέρει κατοικημένα εδάφη από τους Μολδαβούς ανατολικά της Δνείστερου.

Το 1940, ως αποτέλεσμα του Συμφώνου Μολότοφ-Ρίμπεντροπ μεταξύ της Σοβιετικής Ένωσης και της Ναζιστικής Γερμανίας, η Ρουμανία αναγκάστηκε να παραχωρήσει τη Βεσσαραβία στη Σοβιετική Ένωση, οδηγώντας στη δημιουργία της Μολδαβικής Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας, η οποία περιλάμβανε το μεγαλύτερο μέρος της Βεσσαραβίας και των δυτικότερων περιοχών της πρώην Μολδαβικής Αυτόνομης Δημοκρατίας.

Στις 27 Αυγούστου 1991, στο πλαίσιο της διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης, η Μολδαβική ΣΣΔ κήρυξε ανεξαρτησία και πήρε το όνομα Μολδαβία. Το σημερινό Σύνταγμα της Μολδαβίας εγκρίθηκε το 1994.

Οι Μολδαβοί είναι στην πραγματικότητα Ρουμάνοι, όπως και οι Ελληνοκύπριοι είναι Έλληνες.

Υπερδνειστερία

Η Υπερδνειστερία είναι ψευδοκράτος στη Μολδαβία στην Ανατολική Ευρώπη.

Το μη αναγνωρισμένο αυτό κράτος είναι ανεξάρτητο (de facto) από τη Μολδαβία από τις 2 Σεπτεμβρίου του 1990, οπότε και διακήρυξε την ανεξαρτησία του υποβοηθούμενο από Ρώσους, Κοζάκους και Ουκρανούς εθελοντές, καθώς και τη 14η Ρωσική (πρώην Σοβιετική) Στρατιά, νίκησε τις Μολδαβικές δυνάμεις στον Πόλεμο της Υπερδνειστερίας.

Ενώ υπάρχει κατάπαυση του πυρός από το 1992, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναγνωρίζει την Υπερδνειστερία ως περιοχή «παγωμένης διαμάχης».

Η αυτοδιάθεσή της είναι διαφιλονικούμενη.

Η Υπερδνειστερία συνεχίζει να ισχυρίζεται ανεξαρτησία και διατηρεί κυριαρχία στην περιοχή της.

Σε δημοψήφισμα στις 17 Σεπτεμβρίου 2006, οι ψηφοφόροι της αυτοανακηρυγμένης Δημοκρατίας ψήφισαν με ποσοστό 93,1% υπέρ της ανεξαρτητοποίησής τους από τη Μολδαβία και της ένωσης με τη Ρωσία, με την οποία η περιοχή δεν συνορεύει.

Η Δημοκρατία της Μολδαβίας ορίζει την Υπερδνειστερία ως αυτόνομη εδαφική ενότητα της Υπερδνειστερίας με ειδικό νομικό καθεστώς (ρουμανικά: Unitatea teritorială autonomă cu statut juridic special Transnistria‎‎), ή Stînga Nistrului («Αριστερή Όχθη του Δνείστερου»).

Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, οι εντάσεις μεταξύ της Μολδαβίας και της αποσχισθείσας Υπερδνειστερίας οδήγησαν σε στρατιωτική σύγκρουση που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1992 και ολοκληρώθηκε με εκεχειρία τον Ιούλιο του ίδιου έτους.

Στο πλαίσιο της εν λόγω συμφωνίας, μια τριμερής Επιτροπή Κοινού Ελέγχου (Ρωσία, Μολδαβία και Υπερδνειστερία) επιβλέπει τις ρυθμίσεις ασφαλείας στην αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, η οποία περιλαμβάνει είκοσι τοποθεσίες και στις δύο πλευρές του ποταμού.

Παρόλο που η εκεχειρία έχει διατηρηθεί, η πολιτική κατάσταση της περιοχής δεν έχει επιλυθεί: η Υπερδνειστερία είναι μια μη αναγνωρισμένη αλλά ντε φάκτο ανεξάρτητη ημιπροεδρική δημοκρατία με τη δική της κυβέρνηση, κοινοβούλιο, στρατό, αστυνομία, ταχυδρομικό σύστημα, νόμισμα και πινακίδες κυκλοφορίας οχημάτων.

Οι Αρχές της έχουν υιοθετήσει σύνταγμα, εθνικό ύμνο, σημαία και εθνόσημο.

Είναι η μόνη χώρα που χρησιμοποιεί ακόμα το σφυροδρέπανο στη σημαία της.

Μετά από συμφωνία του 2005 μεταξύ Μολδαβίας και Ουκρανίας, όλες οι επιχειρήσεις της Υπερδνειστερίας που επιδιώκουν να εξάγουν αγαθά μέσω των ουκρανικών συνόρων πρέπει να εγγραφούν στις Αρχές της Μολδαβίας.

Η συμφωνία αυτή εφαρμόστηκε μετά την έναρξη ισχύος της Ευρωπαϊκής Αποστολής Συνοριακής Βοήθειας στη Μολδαβία και την Ουκρανία (EUBAM) το 2005.

Οι περισσότεροι Υπερδνειστέριοι έχουν Μολδαβική υπηκοότητα, αλλά πολλοί Υπερδνειστέριοι έχουν επίσης Ρωσική και Ουκρανική υπηκοότητα.

Η μεγαλύτερη πληθυσμιακή ομάδα είναι οι Ρώσοι που αποτελούσαν το 34% το πληθυσμού το 2015.

Στις 20 Σεπτεμβρίου 2017, η κυβέρνηση της Υπερδνειστερίας ζήτησε το καθεστώς παρατηρητή στον ΟΗΕ και διαμαρτυρήθηκε για την επιθετικότητα της Μολδαβίας.

Στην επικράτεια της Υπερδνειστερίας κατοικούν 213.000 πολίτες της Ρωσικής Ομοσπονδίας.