Οι αραβικές χώρες του Κόλπου επειδή νιώθουν ανασφάλεια με τις ΗΠΑ φλερτάρουν και με την Κίνα

Καθώς τα πλούσια σε πετρέλαιο αραβικά κράτη του Κόλπου επιδιώκουν να διαφοροποιήσουν τις στρατιωτικές τους συνεργασίες, βρίσκονται παγιδευμένα στον εντεινόμενο ανταγωνισμό για παγκόσμια κυριαρχία μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας.

Ένας από τους στενότερους συμμάχους της Αμερικής στην περιοχή, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), σχεδιάζουν να πραγματοποιήσουν την πρώτη κοινή στρατιωτική άσκηση με την Κίνα αυτόν τον μήνα, ανακοίνωσε το κινεζικό υπουργείο Άμυνας στα τέλη του περασμένου μήνα.

Το αραβικό κράτος είναι στρατιωτικός εταίρος των ΗΠΑ, έχοντας υπηρετήσει στο πλευρό των αμερικανικών δυνάμεων έξι φορές, και έχει γίνει ο αποδέκτης ορισμένων από τα πιο προηγμένα όπλα που έχει πουλήσει η Ουάσιγκτον στη Μέση Ανατολή.

Με την ονομασία κοινή άσκηση αεροπορίας Κίνας-ΗΑΕ Falcon Shield-2023, η άσκηση θα πραγματοποιηθεί τον Αύγουστο στην «ευαίσθητη» βορειοδυτική ημιαυτόνομη κινεζική περιοχή Σιντζιάνγκ (Xinjiang) της Κίνας, χωρίς να δοθεί συγκεκριμένη ημερομηνία.

Η Σιντζιάνγκ είναι η πατρίδα των Ουιγούρων Τούρκων και πεδίο δράσης αυτονομιστικών – ισλαμιστικών/τζιχαντιστικών ενόπλων οργανώσεων.

Η άσκηση είναι η τελευταία σε μια έντονη κινεζική δραστηριότητα στη Μέση Ανατολή, που παραδοσιακά θεωρείται ως η αυλή των ΗΠΑ.

Πραγματοποιείται καθώς τα κράτη του Κόλπου επιδιώκουν να αποστασιοποιηθούν από αυτό που βλέπουν ως μια ολοένα και πιο πολωτική παγκόσμια τάξη μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και μείωση του ενδιαφέροντος των ΗΠΑ για την περιοχή τους καθώς διπλασιάζουν τις προσπάθειες τους για τον περιορισμό της ανόδου της Κίνας.

Ένας αξιωματούχος των ΗΑΕ δήλωσε στο CNN τη Δευτέρα ότι «τέτοιες κοινές ασκήσεις αποτελούν μέρος των συνεχιζόμενων προσπαθειών των ΗΑΕ για την ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας σε διάφορους τομείς» και «έχουν σχεδιαστεί για να υποστηρίξουν τις προσπάθειες για την ενίσχυση της διεθνούς ειρήνης και σταθερότητας».

Τα ΗΑΕ πραγματοποιούν κοινές και πολυμερείς ασκήσεις εκπαίδευσης «με διάφορους διεθνείς εταίρους σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων χωρών στη Μέση Ανατολή, την Ευρώπη, την Αφρική και την Ασία», πρόσθεσε ο αξιωματούχος.

«Οι σχέσεις με την Κίνα χρησιμεύουν ως χρήσιμη “συσκευή σηματοδότησης” για τις ΗΠΑ», δήλωσε στο CNN ο Χασάν Αλχασάν, ερευνητής για την Πολιτική Μέσης Ανατολής στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών (IISS).

«Να ενημερώσουμε τις ΗΠΑ ότι η σύμπραξη άμυνας και ασφάλειας μπορεί να μην ανταποκρίνεται στις προσδοκίες τους».

Αλλά υπάρχει μια «τριγωνική δυναμική» στη σχέση Κόλπου-Κίνας-ΗΠΑ, είπε, προσθέτοντας ότι είναι απίθανο τα κράτη του Κόλπου να αγνοούν τις «δευτέρας τάξης συνέπειες» των αυξανόμενων δεσμών τους με την Κίνα, αναφερόμενος στην πιθανότητα που αναστατώνει την Ουάσιγκτον.

Ο άξονας του Ομπάμα στην Ασία

Οι ειδικοί λένε ότι η Κίνα είδε για πρώτη φορά μια ευκαιρία στη Μέση Ανατολή κατά τη διάρκεια της στρατηγικής του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, «Άξονας Ασία», που προσπάθησε να επικεντρώσει εκ νέου τις στρατιωτικές και διπλωματικές προσπάθειες της Αμερικής προς την Ανατολή.

Τα περιφερειακά κράτη θεώρησαν ότι αυτό ήταν σε βάρος της δέσμευσης των ΗΠΑ για τη δική τους ασφάλεια.

Για τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αυτοί οι φόβοι υλοποιήθηκαν όταν το καθένα αντιμετώπισε τις μεγαλύτερες επιθέσεις των τελευταίων ετών στο έδαφός του, το 2019 και το 2022 αντίστοιχα.

Και οι δύο επιθέσεις, που αποδίδονται είτε στο Ιράν είτε στους εντολοδόχους του σιίτες αντάρτες Χούτι στην Υεμένη, έλαβαν μια αμυδρή απάντηση από την Ουάσιγκτον. Τα ΗΑΕ το ονόμασαν τη δική τους «11/9».

Το αντιληπτό κενό ασφαλείας που άφησαν οι ΗΠΑ «δημιούργησε ένα άνοιγμα που δεν υπήρχε πριν», δήλωσε ο Μοχάμεντ Μπαχαρούν, γενικός διευθυντής του Ερευνητικού Κέντρου Δημόσιας Πολιτικής του Ντουμπάι, γνωστό ως B’huth.

Η αυξανόμενη παρουσία της Κίνας στη Μέση Ανατολή, πρόσθεσε, είναι μια «άμεση απάντηση στην αυξανόμενη σημασία της περιοχής και στην έλλειψη βιώσιμων λύσεων» στις ανησυχίες για την ασφάλεια του Κόλπου.

Η στρατηγική των ΗΠΑ να αποξενώσουν το Ιράν εδώ και 30 χρόνια, είπε, δεν έδωσε κανένα μέρισμα.

Τα κράτη του Κόλπου ήταν ανίκανα να καλύψουν το κενό μόνα τους, έτσι έγιναν πιο αυτόνομα και άρχισαν να βασίζονται στην Κίνα, δήλωσε στο CNN ο Τζον Καλαμπρέσε, ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής.

«Η αντίληψη μεταξύ αυτών των [αραβικών] χωρών [είναι] ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είτε δεν μπόρεσαν είτε δεν ήθελαν… να εκπληρώσουν τις δηλωμένες δεσμεύσεις τους να λειτουργήσουν ως εγγυητές ασφαλείας», είπε ο Καλαμπρέσε.

Η Σαουδική Αραβία ήταν πρόθυμη να επισημάνει ότι οι ΗΠΑ δεν είναι ο μόνος διεθνής εταίρος της.

Ερωτηθείσα από την Μπέκι Άντερσον του CNN τον Οκτώβριο εάν το βασίλειο συμμετείχε στο πλευρό της Ρωσίας στον πόλεμό της με την Ουκρανία, η πρέσβης της Σαουδικής Αραβίας στις ΗΠΑ, πριγκίπισσα Ρεέμα μπιντ Μπαντάρ αλ Σαούντ, είπε ότι η κυβέρνηση έχει μια πολιτική εμπλοκής με «όλους σε όλους».

Η Ουάσιγκτον αρνήθηκε ότι αποσύρεται από τη Μέση Ανατολή και έχει επιβεβαιώσει τη δέσμευσή της να βοηθήσει στην προστασία των συμμάχων της, ειδικά από το Ιράν και τους πληρεξούσιους του.

Η Σαουδική Αραβία μπορεί τώρα να δοκιμάζει αυτή τη δέσμευση.

Τώρα φέρεται να απαιτεί από την κυβέρνηση Μπάιντεν να επεκτείνει τις εγγυήσεις ασφαλείας με τη μορφή επίσημης συμφωνίας με αντάλλαγμα την αναγνώριση του Ισραήλ από το Ριάντ.

Σύμφωνα με την Wall Street Journal, οι ΗΠΑ θέλουν σε αντάλλαγμα η Σαουδική Αραβία να αποστασιοποιηθεί οικονομικά και στρατιωτικά από το Πεκίνο.

Ένας παγκόσμιος παίκτης όπλων

Η επιθυμία της Κίνας να γίνει παγκόσμιος παίκτης όπλων δεν είναι μυστικό.

Ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ είπε ότι η οικοδόμηση ενός ισχυρού στρατού είναι βασικό συστατικό της νέας εποχής «αναζωογόνησης» του έθνους.

Οι ΗΠΑ παρακολουθούν στενά.

Ένας Αμερικανός αξιωματούχος πέρυσι ξεχώρισε την Κίνα ως «τη μόνη χώρα που γεωπολιτικά έχει τη δυνατότητα ισχύος να αποτελέσει σημαντική πρόκληση για τις Ηνωμένες Πολιτείες».

Ωστόσο, οι αναλυτές λένε ότι θα χρειαστεί χρόνος για να αμφισβητήσει το Πεκίνο τόσο την αμερικανική τεχνολογία όσο και τη στρατιωτική εμβέλεια, ειδικά στη Μέση Ανατολή όπου παραδοσιακά έπαιζε μικρό στρατιωτικό ρόλο.

«Η Κίνα παρουσιάζει μια εναλλακτική και μια επιλογή (για τα κράτη του Κόλπου)», δήλωσε στο CNN ο Γιουν Σουν, διευθυντής του Προγράμματος Κίνας στο κέντρο σκέψης Stimson Center με έδρα την Ουάσινγκτον.

«Η Κίνα ενδιαφέρεται να αμφισβητήσει και να υπονομεύσει την παραδοσιακή επιρροή των ΗΠΑ στην περιοχή, αλλά δεν έχει ούτε την ικανότητα ούτε την προθυμία να αντικαταστήσει τις ΗΠΑ στην περιοχή», είπε.

Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη παραμένουν οι κορυφαίοι προμηθευτές όπλων της Μέσης Ανατολής.

Τέσσερις από τους 10 κορυφαίους εισαγωγείς αμερικανικών όπλων είναι τα αραβικά κράτη του Κόλπου: η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, το Κουβέιτ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Αλλά η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ έχουν κάνει επίσης αγορές από την Κίνα.

Πέρυσι, η Κίνα και η Σαουδική Αραβία συμφώνησαν να συνκατασκευάσουν drones τοπικά στο βασίλειο.

Τα ΗΑΕ αγόρασαν προηγμένα εκπαιδευτικά αεροσκάφη από την Κίνα.

Ορισμένες από αυτές τις αγορές οφείλονται στους περιορισμούς των ΗΠΑ στην πώληση όπλων σε κράτη του Κόλπου από την κυβέρνηση Μπάιντεν.

Τα κράτη του Κόλπου ενδιαφέρονται να διαφοροποιήσουν και να τοπικοποιήσουν τις αμυντικές τους προμήθειες, ακόμη κι αν υπάρχει βασική προτίμηση για αμερικανικό εξοπλισμό.

Το κόστος των δεσμών με την Κίνα

Με την αυξανόμενη δέσμευση των κρατών του Κόλπου με την Κίνα, μένει να φανεί πόσο πρόθυμα είναι να προκαλέσουν την Ουάσιγκτον και με ποιο τίμημα θα δεχτούν να εγκαταλείψουν τους εκκολαπτόμενους δεσμούς με το Πεκίνο.

Η σχέση έχει διπλή λειτουργία για τα κράτη του Κόλπου, λένε οι αναλυτές.

Τους επιτρέπει να επωφεληθούν οικονομικά, διπλωματικά και στρατιωτικά, ενώ χτίζουν μόχλευση με τις ΗΠΑ που ανησυχούν για την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στην περιοχή.

Αλλά δεν συμφωνούν όλοι ότι οι δεσμοί με την Κίνα είναι υπό διαπραγμάτευση.

«Αυτός δεν είναι μήνας του μέλιτος», είπε ο Μπαχαρούν, προσθέτοντας ότι δεν θα υπάρξει ούτε «γάμος» ούτε «διαζύγιο» μεταξύ των κρατών του Κόλπου και της Κίνας.

«Ωστόσο, η συνεργασία με την Κίνα αυξάνεται και επεκτείνεται… συνεχίζει να είναι οικονομικά κυρίαρχη».

Η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, είπε, δεν δεσμεύονται από την «ιδεολογική πολικότητα» της σχέσης ΗΠΑ-Κίνας, προσθέτοντας ότι δεν θα ήταν προς το συμφέρον τους να συμμετάσχουν σε μια συμφωνία εναντίον της Κίνας, της Ρωσίας ή του Ιράν.

Το Sun of the Stimson Center εκτίμησε ότι η Κίνα και τα κράτη του Κόλπου «έχουν κοινούς στόχους και ατζέντες πέρα από τις ΗΠΑ».

«Ακόμη και χωρίς τις ΗΠΑ, η Κίνα θα παραμείνει βασικός αγοραστής πετρελαίου του Κόλπου και κρίσιμος οικονομικός εταίρος», τόνισε.