Spectator για εκλογές στην Τουρκία: Δεν μπορεί να αποκλειστεί η αμφισβήτηση μιας νίκης της αντιπολίτευσης νομικά ή δια της βίας

Η νίκη της αντιπολίτευσης στην Τουρκία φαίνεται πιο πιθανή από ποτέ. Παντού, από τα καφέ μέχρι τη δημόσια διοίκηση, από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μέχρι τις εφημερίδες, το μεγάλο ερώτημα στα χείλη όλων είναι αν ο Ερντογάν θα παραχωρήσει μετά από 21 χρόνια την εξουσία. Οι φόβοι για κλιμάκωση και βία στους δρόμους είναι μεγάλοι, γράφει ο ανταποκριτής στην Κωνσταντινούπολη, Ντάνιελ Θορπ, στο βρετανικό Spectator.

Οι παρατυπίες και η μικρής κλίμακας νοθείες είναι συχνές, ειδικά στις αγροτικές περιοχές. Ωστόσο, το σύστημα αφήνει ελάχιστα έως καθόλου περιθώρια για μαζική εκλογική νοθεία.

Στις τοπικές εκλογές του 2019, το αντιπολιτευόμενο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) κέρδισε στην Κωνσταντινούπολη με μικρή διαφορά μερικών χιλιάδων ψήφων.

Η απώλεια της μεγαλύτερης πόλης της χώρας ήταν συμβολικά σημαντική, καθώς ο ίδιος ο Ερντογάν είχε δηλώσει κάποτε, «αυτός που κερδίζει την Κωνσταντινούπολη, κερδίζει και στην Τουρκία».

Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν αμφισβήτησε τη νομιμότητα των αποτελεσμάτων, ζητώντας επανάληψη, με την οποία συμμορφώθηκε το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο. Στον δεύτερο γύρο, η αντιπολίτευση κέρδισε με μεγάλη διαφορά.

Η πιθανότητα ο πρόεδρος Ερντογάν να αμφισβητήσει νομικά τα αποτελέσματα συχνά απορρίπτεται.

Όσο διαβρωμένοι κι αν είναι οι δημοκρατικοί θεσμοί στην Τουρκία, στους Τούρκους αρέσουν οι δίκαιες εκλογές – ακόμη και στους ψηφοφόρους του AKP.

Οι αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019 ήταν σαφής ένδειξη αυτού.

Ωστόσο, όταν ο Ερντογάν προσπάθησε και απέτυχε να διατηρήσει τον έλεγχο της Κωνσταντινούπολης, μια διαφορετική αντιδημοκρατική μέθοδος εφαρμόστηκε με επιτυχία στις κουρδικές περιοχές στη νοτιοανατολική Τουρκία μετά τις ίδιες τοπικές εκλογές.

Εκεί, το φιλοκουρδικό Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (HDP) απέκτησε τον έλεγχο των περισσότερων δήμων.

Τους επόμενους μήνες, το υπουργείο Εσωτερικών απομάκρυνε βίαια αρκετές δεκάδες δημοκρατικά εκλεγμένους δημάρχους, επικαλούμενο κατηγορίες για τρομοκρατία, και τους αντικατέστησε με διορισμένους από την κυβέρνηση διαχειριστές.

Η δεύτερη και πιο επίφοβη επιλογή του Ερντογάν να προσκολληθεί στην εξουσία σε περίπτωση νίκης της αντιπολίτευσης είναι η χρήση ωμής βίας.

Τα μηνύματα της κυβέρνησης ήταν ανησυχητικά.

Ο υπουργός Εσωτερικών, αρμόδιος για την ασφάλεια της χώρας, χαρακτήρισε τις επερχόμενες εκλογές «απόπειρα πραξικοπήματος».

Τέτοιες δηλώσεις έχουν υπενθυμίσει σε πολλούς τις προσπάθειες του Ντόναλντ Τραμπ να θολώσει τα εκλογικά αποτελέσματα εκ των προτέρων κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του 2020.

Η συμμαχία του Ερντογάν δεν έχει έλλειψη δύναμης για να κινητοποιηθεί στους δρόμους.

Ο κύριος εταίρος του στο συνασπισμό, το κόμμα Εθνικιστικό Κίνημα (MHP), έχει τους Γκρίζους Λύκους, μια παραστρατιωτική οργάνωση που είναι παρούσα σε όλη τη χώρα.

Το 2021, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάλεσε τα κράτη μέλη να χαρακτηρίσουν την ομάδα ως τρομοκρατική οργάνωση.

Επιπλέον, το MHP έχει καλά τεκμηριωμένους δεσμούς με διάφορες υπερεθνικιστικές ομάδες μαφίας.

Στα κουρδικά νοτιοανατολικά, ο πρόεδρος Ερντογάν σχημάτισε συμμαχία με το κουρδικό-εθνικιστικό και ισλαμιστικό HUDA PAR. Ενώ το κόμμα έχει λιγότερο από 1% υποστήριξη μεταξύ του εκλογικού σώματος, η ένοπλη πτέρυγά του, η Χεζμπολάχ (δεν πρέπει να συγχέεται με την ομώνυμη σιιτική μαχητική ομάδα στον Λίβανο), αποτελεί σημαντικό ανθρώπινο δυναμικό στα νοτιοανατολικά.

Λίγες μέρες μετά την ένταξη του HUDA PAR στη συμμαχία του AKP, 58 μαχητές της Χεζμπολάχ που ήταν υπεύθυνοι για τουλάχιστον 183 δολοφονίες αποφυλακίστηκαν.

Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό, υπάρχει η ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία SADAT, η οποία έχει συμβάλει καθοριστικά στις στρατιωτικές περιπέτειες της Άγκυρας στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας και της Λιβύης.

Πέρυσι, ο κοινός υποψήφιος πρόεδρος της αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, αποκάλεσε ανοιχτά την εταιρεία «παραστρατιωτική οργάνωση που θα μπορούσε να απειλήσει την ασφάλεια των εκλογών», επισημαίνοντας ότι διεξάγει «εκπαίδευση ανταρτοπόλεμου».

Στο τέλος της ημέρας, το πιο κρίσιμο σημείο θα είναι η στάση του στρατού.

Ιστορικά, οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις έχουν πραγματοποιήσει πολλά πραξικοπήματα όταν η δημοκρατική διαδικασία βγήκε εκτός ελέγχου.

Μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 από το κίνημα Γκιουλέν, πρώην συμμάχους του AKP, ο Ερντογάν εκκαθάρισε δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες και αξιωματικούς.

Είναι αδύνατο να γνωρίζουμε ακριβώς σε ποιο βαθμό ο Ερντογάν έχει τον έλεγχο των ενόπλων δυνάμεων σήμερα.

Όμως, παρά την εκκαθάριση, ο πρόσφατος σεισμός και η απόφαση της κυβέρνησης να κινητοποιήσει τον στρατό μόλις την τρίτη ημέρα υποδηλώνουν την ανασφάλεια του Ερντογάν όσον αφορά τον στρατό.

Ο Ισμαήλ Σαϋμάζ, ένας εξέχων δημοσιογράφος, ισχυρίστηκε ότι «οι πιλότοι μαχητικών αεροσκαφών σε υπηρεσία φρουρούνται από ένοπλα μέλη των προεδρικών σωματοφυλάκων» – υποδηλώνοντας και πάλι τον φόβο του Ερντογάν για πιθανή στρατιωτική επέμβαση κατά της κυβέρνησής του.

Η αμφισβήτηση της νίκης της αντιπολίτευσης νομικά ή δια της βίας εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους για τον Ερντογάν, αλλά δεν μπορεί να αποκλειστεί.

Η πιο πιθανή επιλογή για να διατηρήσει την εξουσία εάν κερδίσει η αντιπολίτευση είναι να περιμένει την αποτυχία της νέας κυβέρνησης.

Ακόμα κι αν ο Κιλιτσντάρογλου εκλεγεί πρόεδρος, η Λαϊκή Συμμαχία του AKP θα ήταν πιθανώς η ισχυρότερη συμμαχία στο κοινοβούλιο.

Για να περάσει οτιδήποτε από το κοινοβούλιο, το CHP του Κιλιτσντάρογλου θα πρέπει να συνεργαστεί με το υπερεθνικιστικό «Καλό Κόμμα» [της Ακσενέρ] και το σοσιαλιστικό φιλοκουρδικό HDP. Η επιτυχημένη συνεργασία στο κοινοβούλιο μεταξύ τέτοιων ομάδων δεν θα ήταν παρά ένα θαύμα.

Εάν η αντιπολίτευση κερδίσει, θα κληρονομήσουν μια ακρωτηριασμένη οικονομία που λαμβάνει «υποστήριξη ζωής» από πολιτικούς συμπαθούντες του Ερντογάν στα κράτη του Κόλπου και το Κρεμλίνο.

Η αντικατάσταση με δυτικές επενδύσεις, η αντιμετώπιση του πληθωρισμού και ο τερματισμός της τρέχουσας κρίσης κόστους ζωής θα χρειαστούν χρόνια.

Τα σκληρά μέτρα λιτότητας και η μη τήρηση των αισιόδοξων προεκλογικών τους υποσχέσεων θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε απότομη πτώση της υποστήριξής τους στο εκλογικό σώμα.

Η ήττα σε εκλογές δεν σημαίνει απαραίτητα το τέλος ενός ισχυρού άνδρα, όπως φαίνεται με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου το 2022.

Ο Ερντογάν θα μπορούσε να πάει στην αντιπολίτευση και να χρησιμοποιήσει την επιρροή του στη δημόσια διοίκηση και την οικονομία για να υπονομεύσει την επιτυχία της νέας κυβέρνησης.

Παρά την ηλικία του και τη φαινομενική σωματική του αδυναμία, παραμένει το κυρίαρχο και πιο επιδραστικό πρόσωπο στην τουρκική πολιτική σκηνή.