Ανάλυση: Οι πολύμηνες προσπάθειες της Ρωσίας να συναντηθούν Άγκυρα-Δαμασκός αποδίδουν καρπούς

Οι πολύμηνες προσπάθειες που κατέβαλε η Ρωσία για τη διεξαγωγή συνάντησης μεταξύ Δαμασκού και Άγκυρας απέδωσαν καρπούς, όπου οι υπουργοί Άμυνας και οι αρχηγοί πληροφοριών και των δύο χωρών συναντήθηκαν στη ρωσική πρωτεύουσα με τις προοπτικές για μια συνάντηση υψηλότερου επιπέδου να αυξάνονται.

Την Τετάρτη, το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας ανακοίνωσε ότι ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ και ο επικεφαλής του Εθνικού Οργανισμού Πληροφοριών της (MIT), Χακάν Φιντάν, συναντήθηκαν με τον Υπουργό Άμυνας της Συρίας Αλί Μαχμούντ Αμπάς και τον επικεφαλής των πληροφοριών της Συρίας Αλί Μαμλούκ στη Μόσχα μαζί με τον Ρώσο Υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σόιγκου.

«Η συριακή κρίση, το προσφυγικό ζήτημα και οι προσπάθειες κοινής μάχης εναντίον όλων των τρομοκρατικών οργανώσεων στο συριακό έδαφος συζητήθηκαν στην εποικοδομητική συνάντηση», ανέφερε η ανακοίνωση του ρωσικού υπουργείου.

Σχολιάζοντας τη συνάντηση της Μόσχας, Τούρκος αξιωματούχος δήλωσε στο Reuters υπό τον όρο της ανωνυμίας ότι, «συζητήθηκε πώς η τουρκική πλευρά μπορεί να ενεργήσει από κοινού εναντίον τρομοκρατικών οργανώσεων όπως οι YPG [Κούρδοι σοσιαλιστές] και το Daesh [Ισλαμικό Κράτος] για να διασφαλίσει την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας και τον αγώνα κατά της τρομοκρατίας».

Καθώς πλησιάζουν οι προεδρικές εκλογές στην Τουρκία, οι προσπάθειες της Τουρκίας για προσέγγιση με τη Δαμασκό έρχονται στο προσκήνιο, όπου το κυβερνών [ισλαμιστικό] Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) αντιμετωπίζει τεράστιες προκλήσεις στο εσωτερικό που του κόστισαν την εξουσία.

Οι Σύροι πρόσφυγες είναι ένα βαρύ φορτίο που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από την αντιπολίτευση στο εσωτερικό.

Σε στρατιωτικό επίπεδο, η Τουρκία έχει ανακοινώσει ότι σκοπεύει να πραγματοποιήσει χερσαία εισβολή στη βορειοανατολική Συρία με το πρόσχημα της ασφάλειας των συνόρων της και την επανεγκατάσταση Σύρων προσφύγων που ζουν στο τουρκικό έδαφος εδώ και χρόνια.

Ωστόσο, μέχρι στιγμής, φαίνεται ότι η Άγκυρα δεν έχει πάρει πράσινο φως για την εισβολή της καθώς μεταξύ άλλων η Ρωσία αντιτίθεται σε μία νέα στρατιωτική επιχείρηση. Ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου, υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, επιτέθηκε στη Ρωσία καθώς δεν τηρεί τα λόγια της.

Ωστόσο, η Μόσχα φαίνεται ότι χρησιμοποίησε τους Σύρους πρόσφυγες για να κλείσει το δρόμο στην τουρκική αντιπολίτευση για να τους χρησιμοποιήσει στις επερχόμενες εκλογές στη χώρα και την ανάγκη της συριακής κυβέρνησης να ελέγξει εκ νέου τη βορειοανατολική Συρία. Αυτό θα μπορούσε να ωφελήσει όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Η Al-Watan, μια ημιεπίσημη κυβερνητική συριακή εφημερίδα, επικαλείται πηγές που λένε ότι η συνάντηση των υπουργών Άμυνας δεν θα είχε πραγματοποιηθεί «αν τα πράγματα δεν είχαν προχωρήσει με αποδεκτό τρόπο και σύμφωνα με αυτό που ήθελε η Δαμασκός» κατά τις προηγούμενες συναντήσεις.

Στα τέλη Ιουλίου, ο Τσαβούσογλου εξέφρασε την ετοιμότητα της χώρας του να παράσχει κάθε είδους βοήθεια που θα μπορούσε να επιτρέψει στη συριακή κυβέρνηση να καταστρέψει «τρομοκράτες».

Ωστόσο, αυτό συνάντησε μια ευρεία απόρριψη από ανθρώπους που ζουν σε περιοχές υπό τουρκικό έλεγχο\κατοχή.

Τον Αύγουστο, μετά από συνάντηση με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντιμίρ Πούτιν στο Σότσι, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αποκάλυψε ότι υπήρχε συνεργασία μεταξύ της χώρας του και της Δαμασκού στον τομέα της ασφάλειας για την «καταπολέμηση της τρομοκρατίας».

Ο Ερντογάν είπε στους δημοσιογράφους ότι ο Πούτιν κατανοεί τις ανησυχίες της Άγκυρας για τα σύνορά της.

Ο Ερντογάν είπε τότε ότι η Ρωσία θέλει η Τουρκία να επικοινωνήσει απευθείας με τη Δαμασκό.

Η Ρωσία κατάφερε τελικά να κάνει την Τουρκία να σκεφτεί μια προσέγγιση με τη Δαμασκό, καθώς αντιστέκεται σταθερά σε οποιαδήποτε τουρκική στρατιωτική επιχείρηση στη βορειοανατολική Συρία.

Από την πλευρά του, ο Τσαβούσογλου υιοθέτησε την ιδέα καθώς τόνισε την προσέγγιση μεταξύ της συριακής κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης.

Με τον καιρό, ο τόνος των Τούρκων αξιωματούχων άρχισε να αλλάζει προς τη συριακή κυβέρνηση.

Εξέφρασαν επανειλημμένα την αποδοχή τους ότι οι συριακές κυβερνητικές δυνάμεις θα αναπτυχθούν στα νότια σύνορά τους στη Συρία για να αντικαταστήσουν τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF).

Ο Ερντογάν έλεγε πάντα ότι η χώρα του σκοπεύει να δημιουργήσει «ζώνη ασφαλείας» και να συνεργαστεί με τους γείτονές της.

Σύμφωνα με παρατηρητές, οι σκοποί της Τουρκίας στην περιοχή θα μπορούσαν να συνοψιστούν σε δύο βασικούς στόχους.

Ο πρώτος είναι να επιστρέψουν οι Σύροι πρόσφυγες στη χώρα τους.

Ο δεύτερος είναι αδήλωτος και θέλει να ματαιώσει την Αυτόνομη Διοίκηση της Βόρειας και Ανατολικής Συρίας (AANES) και να προκαλέσει μια δημογραφική αλλαγή εγκαθιστώντας πρόσφυγες σε αυτές τις [κυρίως κουρδικές] περιοχές χωρίς να κάνει παραχωρήσεις σε άλλες περιοχές υπό τον έλεγχό της στη βορειοδυτική Συρία.

Αυτό εκφράστηκε και στα λόγια του Μπαντρέν Τσία Κουρντ, συμπροέδρου του Τμήματος Εξωτερικών Σχέσεων της AANES, ο οποίος είπε στην ιστοσελίδα North Press ότι η τριμερής συνάντηση είναι ένα σημαντικό πλήγμα στις διεθνείς προσπάθειες για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και ένα θανατηφόρο πλήγμα σε κάθε πολιτική πρωτοβουλία προς λύση και σταθερότητα.

Αυτές οι συναντήσεις θα εξελιχθούν σε μια νέα φάση συμφωνιών και διαπραγματεύσεων ενάντια στα συμφέροντα των Σύρων και επιδιώκουν να «αναβιώσουν τη Συμφωνία των Αδάνων [του 1998], η οποία ήταν άδικη για τους λαούς της περιοχής», πρόσθεσε ο Τσία Κουρντ.

Η συριακή απάντηση σε μια τέτοια προσέγγιση ήρθε στις 24 Σεπτεμβρίου όταν ο υπουργός Εξωτερικών και Ομογενών της Συρίας, Φαϊσάλ Μεκντάντ, αρνήθηκε την οποιασδήποτε πιθανότητα διαπραγμάτευσης με την Τουρκία.

Τότε, ο Μεκντάντ πρόσθεσε ότι δεν υπήρχαν διαπραγματεύσεις, δεν υπήρχαν επαφές και δεν υπήρχε τίποτα τουλάχιστον σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών.

Η αδιαφορία της συριακής κυβέρνησης να ξεπαγώσει τις σχέσεις της με την τουρκική κυβέρνηση έκανε την Άγκυρα να απειλήσει ξανά ότι θα πραγματοποιήσει με νέα στρατιωτική επιχείρηση στη βόρεια Συρία.

Εκμεταλλευόμενες την έκρηξη στην πολυσύχναστη πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης, οι τουρκικές δυνάμεις ξεκίνησαν έναν άνευ προηγουμένου αεροπορικό βομβαρδισμό και επίσης με πυρά πυροβολικού κατά της βορειοανατολικής Συρίας σε μία έκταση από βόρεια του Χαλεπίου στα δυτικά μέχρι και το Ντερίκ (Αλ Μαλικίγια) στον ποταμό Τίγρη στα ανατολικά.

Εν μέσω τέτοιας έντασης, ο Ερντογάν δήλωσε ότι ήταν έτοιμος να συναντήσει τον Σύρο πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ.

Ο απεσταλμένος του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν για τη Συρία, Αλεξάντερ Λαβρέντιεφ, σχολιάζοντας την ετοιμότητα του Ερντογάν να συναντήσει τον Αλ Άσαντ είπε ότι η χώρα του υποστηρίζει την ιδέα μιας συνάντησης μεταξύ των ηγετών της Συρίας και της Τουρκίας.

Ωστόσο, η όλη ιδέα θάφτηκε ζωντανή καθώς ο Σύρος Πρόεδρος έσπασε τη σιωπή και είπε ότι συνάντηση με τον Ερντογάν δεν ήταν στην ατζέντα του.

Στα μέσα Δεκεμβρίου ο Ερντογάν είπε ότι πρότεινε στον Πούτιν μια τριμερή συνάντηση με τον πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ και τριμερή βήματα σε θέματα ασφάλειας.

«Από τώρα, θέλουμε να κάνουμε ένα βήμα ως τρίο Συρίας-Τουρκίας-Ρωσίας», είπε ο Ερντογάν στους δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια της πτήσης του από το Τουρκμενιστάν όταν ρωτήθηκε για τις ανησυχίες της Τουρκίας για την ασφάλεια στη βόρεια Συρία.

«Για τις συζητήσεις για αυτό το θέμα, πρώτα θα πρέπει να συναντηθούν οι υπηρεσίες πληροφοριών, μετά οι υπουργοί Άμυνας και μετά οι υπουργοί Εξωτερικών», ανέφερε ο Ερντογάν, σύμφωνα με τα κρατικά τουρκικά ΜΜΕ.

«Συζητήθηκαν [την Τετάρτη 28/12] τρόποι επίλυσης της συριακής κρίσης και του προβλήματος των προσφύγων, καθώς και κοινές προσπάθειες για την καταπολέμηση των εξτρεμιστικών ομάδων στη Συρία», μετέδωσε το πρακτορείο ειδήσεων RIA, επικαλούμενο το ρωσικό υπουργείο Άμυνας.

«Η συριακή κρίση, το προσφυγικό ζήτημα και οι προσπάθειες κοινής καταπολέμησης όλων των τρομοκρατικών οργανώσεων στο συριακό έδαφος συζητήθηκαν στην εποικοδομητική συνάντηση», αναφέρεται στην ανακοίνωση του υπουργείου την Τετάρτη.

«Οι υπουργοί Άμυνας της Τουρκίας, της Ρωσίας και της Συρίας, καθώς και οι αρχηγοί πληροφοριών στη Μόσχα συμφώνησαν να συνεχίσουν τις τριμερείς συναντήσεις για να διασφαλίσουν τη σταθερότητα στη Συρία και στην περιοχή συνολικά», πρόσθεσε.

Ο Σινέμ Κοσέογλου του Al Jazeera είπε ότι η συνάντηση ήταν σημαντική επειδή οι Τούρκοι και Σύροι υπουργοί είχαν συνομιλίες για πρώτη φορά μετά από 11 χρόνια.

«Ακούμε Τούρκους αξιωματούχους να λένε ότι είναι ώρα για εξομάλυνση των σχέσεων με τη Συρία», είπε, προσθέτοντας ότι οι δύο χώρες διεξάγουν ήδη συνομιλίες σε επίπεδο πληροφοριών.

Ο Κοσέογλου είπε ότι εξακολουθούν να υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ Άγκυρας και Δαμασκού σχετικά με το συριακό ζήτημα.

«Γνωρίζουμε ότι η Δαμασκός θέλει την τουρκική στρατιωτική παρουσία έξω από τα σύνορά της», είπε.

«Ακούμε επίσης ότι ο Τούρκος υπουργός Άμυνας ζήτησε την ασφαλή και τιμητική επιστροφή των Σύρων προσφύγων», πρόσθεσε.

Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε αυτόν τον μήνα ότι πρότεινε στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν τη δημιουργία τριμερούς μηχανισμού με τη Ρωσία και τη Συρία για να επιταχύνει τη διπλωματία μεταξύ Άγκυρας και Δαμασκού.

Σε διάφορες περιπτώσεις τους τελευταίους μήνες, ο Τούρκος ηγέτης είπε ότι θα μπορούσε να συναντήσει τον Πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ.

Ο Τούρκος πρόεδρος είπε ότι η Τουρκία είναι πιο αποφασισμένη από ποτέ να εξασφαλίσει τα νότια σύνορά της με έναν «διάδρομο ασφαλείας», διασφαλίζοντας παράλληλα την εδαφική ακεραιότητα τόσο της Συρίας όσο και του Ιράκ, όπου διεξάγει επίσης επιχειρήσεις.

Μια εξομάλυνση μεταξύ των σχέσεων Άγκυρας και Δαμασκού θα αναδιαμόρφωνε τον δεκαετή καταστροφικό πόλεμο στη Συρία.

Η τουρκική υποστήριξη ήταν ζωτικής σημασίας για τη στήριξη των Σύρων τζιχαντιστών και ενόπλων ισλαμιστών στο τελευταίο τους σημαντικό εδαφικό ορμητήριο στα βορειοδυτικά, αφού οι δυνάμεις του προέδρου Αλ Άσαντ νίκησαν τους τζιχαντιστές σε όλη την υπόλοιπη χώρα, με τη βοήθεια της Ρωσίας και του Ιράν.

«Οι συνομιλίες διεξήχθησαν σε εποικοδομητική ατμόσφαιρα, τα μέρη τάχθηκαν υπέρ της συνέχισης των επαφών σε τριμερή μορφή προκειμένου να διασφαλιστεί η σταθερότητα στη Συρία και στην περιοχή», ανέφερε το τουρκικό υπουργείο Άμυνας σε ανακοίνωση στο Twitter.