Τουρκία: Η κερκόπορτα μέσω της οποίας η Ρωσία παρακάμπτει τις κυρώσεις

Στο πλαίσιο ενός τεράστιου κύματος δυτικών κυρώσεων στη Ρωσία, η Μόσχα άλλαξε τις χερσαίες μεταφορές μέσω Τουρκίας για να παρακάμψει τους περιορισμούς, σύμφωνα με έρευνα πάνω στα σχετικά δεδομένα.

Ο αριθμός των ρωσικών φορτηγών που μετέφεραν εμπορεύματα στη Ρωσία είχε αυξηθεί σε 10.956 φέτος στις 30 Νοεμβρίου, σε αντίθεση με περίπου 2-3.000 κατά μέσο όρο τα προηγούμενα χρόνια.

Την ίδια περίοδο, 18.804 τουρκικά φορτηγά πραγματοποίησαν ταξίδια στη Ρωσία, μεταφέροντας διάφορα εξαγόμενα εμπορεύματα.

Ομοίως, ο αριθμός των τουρκικών φορτηγών που μετέφεραν εισαγόμενα εμπορεύματα στην Τουρκία από τη Ρωσία ανήλθε σε 13.648, ενώ ο αριθμός των ρωσικών φορτηγών σε αυτή τη διαδρομή ήταν 7.445 την ίδια περίοδο.

Η αύξηση του αριθμού των ρωσικών και τουρκικών φορτηγών που μετέφεραν εμπορεύματα από και προς τη Ρωσία ήρθε μετά από ένα πρωτόκολλο που υπογράφηκε μεταξύ τουρκικών και ρωσικών αντιπροσωπειών στις 16 Μαΐου 2022, λιγότερο από δύο μήνες μετά την εισβολή της Ρωσίας στα ουκρανικά εδάφη.

Η συνάντηση, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της Μικτής Επιτροπής για τις χερσαίες μεταφορές, είδε μια απότομη αλλαγή στη θέση της Ρωσίας σχετικά με τις μέγιστες ποσοστώσεις διέλευσης που χορηγούνται στους Τούρκους φορτηγατζήδες.

Οι Ρώσοι εκπρόσωποι συμφώνησαν να αυξήσουν την ετήσια ποσόστωση φορτηγών για την τουρκική πλευρά από 8.000 σε 20.000 για μεταφορές που προορίζονται να καταλήξουν στη Ρωσία και από 6.000 σε 35.000 για διαμετακομίσεις σε τρίτες χώρες μέσω Ρωσίας.

Η απότομη αλλαγή στη θέση της Ρωσίας σχετικά με τις άδειες φορτηγών που παρέχονται στην Τουρκία είναι προάγγελος για περισσότερα, καθώς η Τουρκία επέλεξε να μην συμμετάσχει στις δυτικές κυρώσεις, παραμένοντας ο μόνος σύμμαχος του ΝΑΤΟ που δεν επιβάλλει τιμωρητικά μέτρα κατά της Ρωσίας.

Η Τουρκία έχει γίνει κόμβος για τους Ρώσους ολιγάρχες, οι οποίοι προσπάθησαν να διατηρήσουν τον πλούτο και τα περιουσιακά τους στοιχεία ανέπαφα και σταθμευμένα στην Τουρκία.

Αν και τα τουρκικά εμπορικά φορτηγά αντιμετωπίζουν ετήσιο ανώτατο όριο στον αριθμό των ταξιδιωτικών πιστοποιητικών που λαμβάνουν για ταξίδια προς τη Ρωσία, δεν υπάρχει αντίστοιχο ανώτατο όριο από την τουρκική πλευρά για τα ρωσικά φορτηγά.

Αυτό σημαίνει ότι η Ρωσία μπορεί να στείλει όσα φορτηγά θέλει στην Τουρκία και μέσω της Τουρκίας χωρίς κανένα όριο.

Η αντιπολίτευση στην Τουρκία ανησυχεί ότι το χρονοδιάγραμμα για την έγκριση της συμφωνίας χερσαίων μεταφορών μπορεί να μην είναι καλό, δεδομένου ότι η Τουρκία έχει ήδη αντιμετωπίσει ένα μπαράζ επικρίσεων στη Δύση επειδή δεν εντάχθηκε στις κυρώσεις στη Ρωσία και κατηγορήθηκε επίσης ότι τις υπονόμευσε.

Το θέμα τέθηκε κατά τη διάρκεια των συζητήσεων για τη συμφωνία στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του κοινοβουλίου στις 13 Δεκεμβρίου.

Ο βουλευτής Ουτκού Τσακιροζέρ εξέφρασε την ανησυχία ότι η Τουρκία μπορεί να θεωρηθεί ότι έμμεσα καταργεί τις κυρώσεις και να τιμωρηθεί γι’ αυτό:

«Ακόμα κι αν δεν είμαστε συμβαλλόμενο μέρος στις κυρώσεις, λέμε με κάθε ευκαιρία ότι θα πρέπει να αποφύγουμε να εκλαμβανόμαστε ως χώρα που παραβιάζει ή εκμεταλλεύεται τις κυρώσεις», είπε.

Ωστόσο, οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης απέρριψαν τις ανησυχίες του βουλευτή.

Σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών Φαρούκ Καϊμακτσί, η Τουρκία έχει ήδη απορρίψει μια σειρά από προτάσεις από τη Ρωσία που θα μπορούσαν να ισοδυναμούν με παραβιάσεις των δυτικών κυρώσεων, αλλά διαμαρτυρήθηκε για την πίεση από την ΕΕ σε άτομα και εταιρείες που επενδύουν στην Τουρκία.

Αρνήθηκε να παράσχει ακριβή στοιχεία για τον αριθμό των ατόμων και των εταιρειών που η ΕΕ έχει συγκεντρώσει ως άρση κυρώσεων στην Τουρκία, αλλά είπε ότι οι συνομιλίες μεταξύ της τουρκικής πλευράς και της ΕΕ βρίσκονται σε εξέλιξη.

Η θέση της Τουρκίας για τις κυρώσεις επισημάνθηκε από τον επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ζοζέπ Μπορέλ σε επιστολή προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σύμφωνα με δημοσίευμα των γερμανικών μέσων ενημέρωσης στις 11 Δεκεμβρίου.

Η εμβάθυνση των οικονομικών δεσμών μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας είναι «αιτία μεγάλης ανησυχίας».

Προειδοποίησε ότι η Τουρκία δεν πρέπει να προσφέρει στη Ρωσία λύσεις για τις κυρώσεις.

Πέντε ημέρες αργότερα, ο Ερντογάν επιτέθηκε στον Μπορέλ, χαρακτηρίζοντας τα σχόλιά του ως «πολύ άσχημα»:

«Ο Μπορέλ δεν μπορεί να καθορίσει και να επισημοποιήσει τις σχέσεις μας με τη Ρωσία.

»Δεν έχει ούτε τα προσόντα ούτε την ικανότητα να λάβει τέτοιες αποφάσεις.

»Ποιος είναι αυτός που θα αξιολογήσει τους δεσμούς μας με τη Ρωσία όσον αφορά τις κυρώσεις;» είπε ο Τούρκος πρόεδρος.

Ωστόσο, δεν είναι μόνο η ΕΕ που επισημαίνει το θέμα της στάσης της Τουρκίας απέναντι στη Ρωσία όσο αφορά τις κυρώσεις.

Στις 15 Δεκεμβρίου, ο πρεσβευτής Τζέιμς Ο’Μπράιεν, επικεφαλής του Γραφείου Συντονισμού Κυρώσεων του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ θα αναλάβουν δράση κατά της μη συμμόρφωσης με τις κυρώσεις στη Ρωσία από την Τουρκία.

«Είμαστε εξαιρετικά σαφείς τόσο με την τουρκική κυβέρνηση όσο και με τον τουρκικό ιδιωτικό τομέα ότι αναμένουμε συμμόρφωση με τις κυρώσεις», είπε, προσθέτοντας ότι «είμαστε πολύ σαφείς ότι όπου τα συμφέροντά μας απαιτούν να επιβάλουμε τις κυρώσεις μας, θα το κάνουμε».

Η κυβέρνηση Ερντογάν ανακοίνωσε δημόσια και επανειλημμένα ότι δεν θα συμμετάσχει στις κυρώσεις της Δύσης στη Ρωσία, μια πολιτική που βοήθησε πολλούς Ρώσους να χρησιμοποιήσουν την Τουρκία ως διέξοδο για να ξεφύγουν από τα τιμωρητικά μέτρα.

Πηγή: Capital