Κατάσκοποι παντού στις Βρυξέλλες – Ποιοι είναι, που γυρνάνε

Οι Βρυξέλλες, όπως σχεδόν όλοι γνωρίζουν, είναι γεμάτες κατασκόπους. Τριγυρνάνε στο μπαρ στις εκδηλώσεις δικτύωσης δεξαμενών σκέψεις. Σηκώνουν το χέρι τους στην αίθουσα Τύπου στις ενημερώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Κρυφακούν -αν είναι πιστευτή μια προειδοποίηση του 2019 προς το προσωπικό της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης- στα μπαρ και τα εστιατόρια κοντά στα κεντρικά γραφεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Το ότι «οι τοίχοι έχουν αυτιά», όπως επισημαίνει το Politico, είναι από καιρό γνωστό στις Βρυξέλλες.

Όμως, η καταπολέμηση της κατασκοπείας τυγχάνει εκ νέου προσοχής καθώς οι κυνηγοί κατασκόπων της ΕΕ διπλασιάζουν τις προσπάθειές τους απέναντι στη ρωσική εχθρότητα, την κινεζική κατασκοπεία και την επιστροφή της γεωπολιτικής των Μεγάλων Δυνάμεων.

Το πρόβλημα για όσους είναι επιφορτισμένοι με την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι πόσα μπορούν να γίνουν γι’ αυτό. Και η απάντηση, προς το παρόν, φαίνεται να είναι: όχι αρκετά.

Είναι παντού…

Αρχικά, κανείς δεν ξέρει πραγματικά πόσοι κατάσκοποι δρουν στην πρωτεύουσα της ΕΕ.

Όταν οι Βέλγοι αξιωματούχοι ασφαλείας πιέζονται να δώσουν έναν αριθμό, αστειεύονται ότι, αν κάποιος μπορεί να το μάθει, θα χαρούν να το μάθουν κι αυτοί.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Αυστραλία απαιτούν από άτομα που εργάζονται για ξένα συμφέροντα να καταγραφούν, κάτι που ίσως δώσει δείγμα των προσπαθειών που καταβάλλονται για την επηρεαστεί το πολιτικό γίγνεσθαι. Το Βέλγιο όχι.

Έπειτα, υπάρχουν πολλοί στόχοι -και η δυνατότητα για κατασκοπευτική δράση- που παρέχουν οι διεθνείς δημοσιεύσεις της πόλης.

Οι Βρυξέλλες φιλοξενούν όχι μόνο τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και το ΝΑΤΟ αλλά και περίπου 100 άλλους διεθνείς οργανισμούς και 300 ξένες διπλωματικές αποστολές.

Μαζί, αυτοί απασχολούν περίπου 26.000 εγγεγραμμένους διπλωμάτες, σύμφωνα με το βελγικό υπουργείο Εξωτερικών — κι ο καθένας τους είναι πιθανός κατάσκοπος.

Για έναν κατάσκοπο, το διπλωματικό διαβατήριο είναι η απόλυτη κάλυψη.

Όχι μόνο ο συγχρωτισμός με κορυφαίους αξιωματούχους και η αποκάλυψη πληροφοριών είναι μέρος της της θέσης εργασίας, αλλά οι διπλωμάτες προστατεύονται επίσης από δίωξη βάσει της Σύμβασης της Βιέννης.

Οι Βέλγοι αξιωματούχοι ασφαλείας εκτιμούν ότι, σε ορισμένες πρεσβείες, μεταξύ 10% και 20% των διπλωματών είναι αξιωματικοί πληροφοριών.

Οι θέσεις εργασίας στον ακαδημαϊκό χώρο ή τις δεξαμενές σκέψης είναι, επίσης, ελκυστικές καλύψεις.

Το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών έκλεισε το Ινστιτούτο Κομφούκιος, ένα πρόγραμμα κινεζικής γλώσσας και πολιτισμού, το 2019, αφού ο διευθυντής του ινστιτούτου κατηγορήθηκε για κατασκοπεία υπέρ του Πεκίνου.

Το Βέλγιο απέβαλε επίσης έναν Κινέζο διδακτορικό φοιτητή το 2021, επειδή το ακαδημαϊκό του έργο ήταν ένα κάλυμμα για το έργο του στις υπηρεσίες πληροφοριών, σύμφωνα με βελγικά μέσα ενημέρωσης.

Η δημοσιογραφία είναι ένα άλλο καλό κάλυμμα — έχοντας πρόσβαση σε μια σειρά εκδηλώσεων και γεγονότων, καθώς και μια καλή δικαιολογία για να είναι κανείς περίεργος και καλοδεχούμενος από τους αξιωματούχους.

Σύμφωνα με τις βελγικές υπηρεσίες ασφαλείας, έως και ένας στους πέντε από τους Κινέζους δημοσιογράφους που εργάζονται στις Βρυξέλλες υποπτεύονται ότι είναι αξιωματικοί πληροφοριών.

Πράγματι, είναι τόσοι πολλοί οι Κινέζοι κατάσκοποι που λέγεται πως δρουν στις Βρυξέλλες που κάποιοι το αντιμετωπίζουν ως ένα είδος αστείου.

Ως επί το πλείστον, η σύλληψη των κατασκόπων που παρακολουθούν τη διεθνή κοινότητα των Βρυξελλών εξαρτάται από τη βελγική κυβέρνηση.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το ΝΑΤΟ έχουν το καθένα το δικό του γραφείο ασφαλείας, που εργάζεται για την πρόληψη της διείσδυσης κατασκόπων στα κτίριά τους και της πρόσβασης σε ευαίσθητα έγγραφα.

Αλλά δεν υπάρχει επίσημη υπηρεσία πληροφοριών της ΕΕ, ή ακόμη και μια οργάνωση-ομπρέλα που να συντονίζει τις 27 εθνικές υπηρεσίες κατασκοπείας του μπλοκ – σε αντίθεση, ας πούμε, για τις εθνικές αστυνομικές δυνάμεις, όπου η Europol παίζει συντονιστικό ρόλο.

Κάποιοι έχουν ζητήσει από την Ευρώπη να δώσει την απάντησή της στη CIA, ένα ενιαίο όργανο που συντονίζει τις κατασκοπευτικές προσπάθειες του μπλοκ, αλλά αυτό παραμένει στην καλύτερη περίπτωση μια μακρινή πιθανότητα.

«Γνωρίζω ότι είναι ευαίσθητο για ορισμένα κράτη μέλη, αλλά θα ήταν λογικό να υπάρχει μια υπηρεσία πληροφοριών σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την υπεράσπιση των στρατηγικών συμφερόντων της Ευρώπης», δήλωσε ο Samuel Cogolati, Βέλγος βουλευτής από το κόμμα των Πρασίνων.

«Ο κίνδυνος της κατασκοπείας είναι παρών και δεν μπορεί να αγνοηθεί» πρόσθεσε.