Παρουσία του ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες υπεγράφη την Παρασκευή στο Παλάτι Ντολμάμπαχτσέ, στην Κωνσταντινούπολη η συμφωνία για τη δημιουργία του λεγόμενου «Διαδρόμου των Σιτηρών», με την οποία Ρωσία και Ουκρανία θα ανοίξουν τον δρόμο για την επανέναρξη της εξαγωγής τροφίμων και γεωργικών εφοδίων από τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας.
Εκ μέρους της Ρωσίας, τη συμφωνία υπέγραψε ο υπουργός Αμυνας Σεργκέι Σόιγκου και από την πλευρά της Ουκρανίας, ο υπουργός Υποδομών της Ουκρανίας Ολεκσάντρ Κουμπράκοφ.
Ως μεσολαβητής υπέγραψε επίσης και ο Τούρκος υπουργός Άμυνας, Χουλούσι Ακάρ.
Στην τελετή παρέστη ως μεσολαβητής και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες τόνισε ότι «η λύση στην παγκόσμια επισιτιστική κρίση είναι η πρόσβαση σε τρόφιμα και προϊόντα λιπασμάτων της Ουκρανίας και της Ρωσίας.
Αυτή η συμφωνία θα κλείσει το χάσμα στην παγκόσμια προσφορά τροφίμων».
Ο Γκουτέρες ευχαρίστησε τον Πρόεδρο Ερντογάν για τις προσπάθειές του.
Πώς θα εφαρμοστεί η συμφωνία
Η συμφωνία επετεύχθη μετά από εβδομάδες διαπραγματεύσεων και εκτός από την εξαγωγή των ουκρανικών σιτηρών, επιτρέπεται επίσης στη Ρωσία να εξάγει και λιπάσματα.
Τουλάχιστον 22 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών παραμένουν σε σιλό σε ουκρανικά λιμάνια στη Μαύρη Θάλασσα λόγω του ρωσικού αποκλεισμού.
Οι διαπραγματευτές συμφώνησαν να υπάρχει κοινός έλεγχος στα πλοία που αποπλέουν ή καταπλέουν στα ουκρανικά λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας.
Συμφωνήθηκε επίσης ένας μηχανισμός που θα εγγυάται την ασφάλεια των διαδρομών παράδοσης, με κέντρο συντονισμού στην Κωνσταντινούπολη.
Εκπρόσωπος του ΟΗΕ δήλωσε ότι η συμφωνία δεν προβλέπει αποναρκοθέτηση περιοχών στα χωρικά ύδατα της Μαύρης Θάλασσα.
«Αποφασίσαμε ότι θα ήταν πιο αποτελεσματικό να χρησιμοποιήσουμε ασφαλείς διαδρόμους, τους οποίους θα καθορίσει η ουκρανική πλευρά.
»Αυτά τα σκάφη θα συνοδεύονται από Ουκρανούς πιλότους», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ.
«Δεν θα πραγματοποιηθεί πρόσθετη αποναρκοθέτηση στα χωρικά ύδατα της Ουκρανίας, καθώς μια τέτοια διαδικασία θα πάρει πάρα πολύ χρόνο – τρεις έως τέσσερις μήνες.
Η συμφωνία προβλέπει ότι οι δύο πλευρές δεν θα εξαπολύουν επιθέσεις και σε λιμενικές εγκαταστάσεις, που καθορίζονται στο κείμενο.
«Οι δύο πλευρές αποδέχτηκαν ότι δεν θα επιτίθενται σε πλοία που μεταφέρουν σιτηρά ή άλλα προϊόντα, αλλά και σε λιμενικές εγκαταστάσεις που σχετίζονται με την εφαρμογή της συμφωνίας», τόνισε ο εκπρόσωπος.
Έναρξη εξαγωγών πριν τη νέα σοδειά
Η έναρξη εξαγωγών σιτηρών από την Ουκρανία μετά την υπογραφή της συμφωνίας θα διαρκέσει αρκετές εβδομάδες, δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος του ΟΗΕ.
«Μιλάμε για λίγες εβδομάδες πριν ξεκινήσει η πλήρης εφαρμογή», τόνισε και εξήγησε ότι απαιτείται χρόνος για να ολοκληρώσουν οι δύο πλευρές το Κοινό Συντονιστικό Κέντρο, να σχηματίσουν ομάδες για τη διενέργεια επιθεωρήσεων και να προετοιμαστούν για την εξαγωγή σιτηρών στα λιμάνια της Ουκρανίας.
«Είναι απαραίτητο να είμαστε σε θέση να εφαρμοστεί η συμφωνία όταν ξεκινήσει η νέα συγκομιδή στην Ουκρανία και οι σιταποθήκες θα πρέπει να εκκενωθούν για τη νέα σοδειά των σιτηρών», πρόσθεσε.
Υψηλόβαθμος αξιωματούχος του ΟΗΕ είπε ότι η διάρκεια της συμφωνίας για τα σιτηρά που υπογράφηκε στην Κωνσταντινούπολη είναι 120 ημέρες με δυνατότητα παράτασης.
Παράλληλα, επισήμανε την ανάγκη διατήρησης της συμφωνίας σε ισχύ μέχρι το τέλος της σύγκρουσης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η εξαγωγή σιτηρών μέσω ασφαλών διαδρόμων από τρία ουκρανικά λιμάνια θα ανέρχεται σε περίπου 5 εκατομμύρια τόνους το μήνα.
Εκπρόσωποι της Ρωσίας, της Τουρκίας, της Ουκρανίας και του ΟΗΕ θα συμμετάσχουν στη διενέργεια ελέγχων στα πλοία που εξάγουν σιτηρά από την Ουκρανία, στο πλαίσιο των εργασιών του Κοινού Συντονιστικού Κέντρου.
«Θα διενεργείται έλεγχος των πλοίων που πηγαίνουν σε αυτά τα λιμάνια, με την παρουσία εκπροσώπων τριών χωρών (Ρωσία, Τουρκία, Ουκρανία και του ΟΗΕ», είπε ανώτερος αξιωματούχος του ΟΗΕ.
Η συμφωνία εξαγωγής σιτηρών με την Ουκρανία προβλέπει συνεχείς προσπάθειες για τη διευκόλυνση της εξαγωγής ρωσικών τροφίμων, λιπασμάτων και πρώτων υλών δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος του ΟΗΕ.