Οι Λεβαντίνοι Έλληνες: Η Ελλάδα πρέπει να αναγνωρίσει τους ξεχασμένους Έλληνες στη Συρία και σε άλλες χώρες

Ως Σύρα Χριστιανή γεννημένη από Ελληνίδα Ορθόδοξη μητέρα και παντρεμένη με σύζυγο από την ίδια εθνοτική ομάδα, έχω ισχυρή συγγένεια με την Ελληνική Δημοκρατία και συχνά προσπαθώ να πυροδοτήσω συνομιλίες με Έλληνες στη μητροπολιτική περιοχή της Ουάσιγκτον, είτε στο ελληνικό εστιατόριο, ή σε συνέδρια που παρακολουθώ στην Ουάσιγκτον, ή ακόμα και στην ελληνική εκκλησία.

Αν και συχνά απογοητεύομαι από την έλλειψη πληροφοριών που έχουν για τους Λεβαντίνους Έλληνες, γνωστούς τοπικά ως Ρούμ (ή Μελχίτες), που μεταφράζεται ως Βυζαντινοί, πολλοί από αυτούς μου δίνουν την αίσθηση ότι ξανασμίγουν με την αδερφή τους που έχασαν πριν δεκαετίες.

Οι Λεβαντίνοι Έλληνες είναι επί του παρόντος μέλη της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αντιοχείας και της Μελχίτικης Ελληνοκαθολικής Εκκλησίας, ζουν κυρίως σε πόλεις της δυτικής Συρίας, όπως η Δαμασκός, η Λαοδίκεια, η Χομς και το Χαλέπι, και στον Λίβανο, το Ισραήλ και τα παλαιστινιακά εδάφη (τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα), και αποτελούν τη δεύτερη μεγαλύτερη εθνοτική ομάδα στο Λεβάντε, μετά τους Σουνίτες Άραβες.

Μερικές από τις τελετουργίες και τους ύμνους τους είναι ακόμα ελληνικοί και κοιτάζουν προς την Ελλάδα και την Κύπρο με πολλή έλξη.

Η σύνδεση μεταξύ των Λεβαντίνων Ελλήνων, της Κωνσταντινούπολης και της Αθήνας δεν περιορίζεται στη Σύνοδο της Χαλκηδόνας.

Ο Λεβαντίνος Έλληνας ιστορικός και ιερέας Κωνσταντίνος Πασάς βεβαιώνει στο βιβλίο του «A Critical Research on the Origin and Language of the Melkite Romans», που τυπώθηκε στη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας το 1900, ότι η πίστη των Μελχιτών στους Αυτοκράτορες της Κωνσταντινούπολης δεν οφειλόταν μόνο σε θρησκευτικούς παράγοντες, αλλά σε εθνικιστικούς και γλωσσικούς παράγοντες, καθώς οι διαιρέσεις στην περιοχή βασίζονταν στη γεωγραφία, στον πολιτισμό, και στη δημογραφία.

Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού που ζούσε στον δυτικό Ευφράτη και την Κάτω Αίγυπτο μιλούσε την ελληνική, ενώ η αραμαϊκή ήταν η γλώσσα των χριστιανών στα ανατολικά του Ευφράτη και της Μεσοποταμίας.

Η ελληνική ιστορία στο Λεβάντε χρονολογείται από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, όταν ο ελληνικός πολιτισμός εξαπλώθηκε, με αποτέλεσμα τη δημιουργία της λεβαντίνικης ελληνικής κοινωνίας λόγω της ανάμειξης των πολιτισμών της αρχαίας Ελλάδας και της αρχαίας Ανατολής.

Ακόμη και μετά την αραβική κατάκτηση της Ανατολής και τη διαίρεση των Ελλήνων μεταξύ δύο αυτοκρατοριών, οι Λεβαντίνοι Έλληνες διατήρησαν το όνομά τους, παρόλο που ήταν το ίδιο όνομα που έφεραν ο αρχαιότεροι εχθροί των Αράβων, που ήταν οι Βυζαντινοί στην Κωνσταντινούπολη.

Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης, οι Λεβαντίνοι Έλληνες ενώθηκαν ξανά με τα αδέρφια τους στη Μικρά Ασία και την Ελλάδα κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με το όνομα «Rum Millet», μετά από έναν χωρισμό που κράτησε πολλούς αιώνες.

Με την ελληνική επανάσταση του 1821, η κατάσταση των Ρουμ επιδεινώθηκε και πολλοί από αυτούς εκτοπίστηκαν προς τις απελευθερωμένες ελληνικές περιοχές και προς την Αμερική, ειδικά μετά την αποτυχημένη προσπάθειά τους να πυροδοτήσουν μια ελληνική επανάσταση στη Βηρυτό υπό την καθοδήγηση Ελλήνων ναυτικών και τον επαναστάτη Βάσο Μαυροβουνιώτη.

Μετά την ελληνική επανάσταση, οι Μελχίτες Έλληνες άρχισαν να υιοθετούν τον αραβισμό φοβούμενοι την αποξένωση και τις διώξεις, και οι διανοούμενοί τους ήταν από τους σημαντικότερους θεωρητικούς και φιλοσόφους του αραβικού εθνικισμού, και ήταν μια επιτυχημένη απόπειρά τους να απαιτήσουν ισότητα με τους Μουσουλμάνους Άραβες και για να τους υποκινήσουν εναντίον των Τούρκων.

Η λεβαντινοελληνική κοινότητα έχει πολλά εξέχοντα άτομα που συνέβαλαν τα μέγιστα στο Λεβάντε και τη Βόρεια Αφρική, με σημαντικούς διανοούμενους, μουσικούς, δημοσιογράφους, χρηματοδότες και κινηματογραφιστές, μερικοί από τους οποίους ήταν οι Farah Antoun, Constantine Zureik, Charles Malek, Ghassan Tueni, Samir Kassir, Michel. Aflaq, Antoine Saadeh, Jurji Zidan, Youssef Chahine, Mariana Marrash και Mikhail Naimy, για να αναφέρουμε μόνο μερικούς.

Συνέβαλαν επίσης στη διαμόρφωση και στη θεωρία για τα περισσότερα από τα κινήματα στο αραβόφωνο Λεβάντε, είτε στη Συρία, τον Λίβανο, την Αίγυπτο ή τα παλαιστινιακά εδάφη.

Παρ’ όλο τον αγώνα και όλα αυτά που πρόσφεραν στις αραβικές χώρες που τους αφαίρεσαν την ταυτότητα, οι Έλληνες του Λεβάντε (της Μέσης Ανατολής) δεν αντιμετωπίστηκαν με ισότητα και ήταν οι πρώτοι άνθρωποι που έγιναν στόχος διώξεων και εκτοπισμών μετά τη λεγόμενη Αραβική Άνοιξη.

Οι Έλληνες του Λεβάντε δεν χρειάζονται φιλανθρωπική βοήθεια, καθώς είναι μια από τις πλουσιότερες και πιο μορφωμένες εθνοτικές ομάδες στην περιοχή, αλλά χρειάζονται συνταγματική αναγνώριση, για να μάθουν τη γλώσσα των προγόνων τους και να μείνουν μακριά από τις πολλές συγκρούσεις στις οποίες συμμετείχαν για να αποδείξουν την πίστη τους στους Άραβες ηγεμόνες

Όλα αυτά δεν θα συμβούν χωρίς τον αποτελεσματικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Ελλάδα, ειδικά στη Συρία και τον Λίβανο, στη Συρία γίνεται λόγος για ένα νέο σύνταγμα που αντιπροσωπεύει όλες τις συριακές συνιστώσες χωρίς καμία αναφορά σε αυτούς, και στον Λίβανο εξακολουθούν να είναι η πιο περιθωριοποιημένη θρησκευτική ομάδα στο θέμα της πολιτικής αντιπροσώπευσης.

Ενώ ο Άσαντ και το Ιράν προσπαθούν να τους φλερτάρουν για να τους χρησιμοποιήσουν σε διεθνείς στίβους και η Ρωσία να υπερασπιστεί τον εαυτό της ως επικεφαλής της Ορθοδοξίας στον κόσμο και να απονομιμοποιήσει το Ορθόδοξο Πατριαρχείο του Κιέβου, οι λεβαντινικές κοινότητες στη διασπορά αγωνίζονται επί του παρόντος να αναγνωριστούν ως έθνος ανεξάρτητο από τους Άραβες, και σήμερα αφού πολλοί από αυτούς έχουν μεταναστεύσει στη Δύση, έχουν μεγαλύτερο περιθώριο ελευθερίας για να το υποστηρίξουν.

Η Ελλάδα είναι το μόνο έθνος στο οποίο μπορούμε να εμπιστευτούμε ότι θα στηρίξει αυτήν την πολύ λαμπρή κοινότητα, και αυτό πρέπει να γίνει μέσω της εκπαίδευσης των θεσμών στην Ελλάδα σχετικά με την ύπαρξη των αδελφών τους στο Λεβάντε, και να αγωνιστεί να εκπροσωπήσει και να υπερασπιστεί αυτούς τους ανθρώπους σε όλα τα διεθνή φόρουμ και να χρησιμοποιήσει τη σχέση της με την κυβέρνηση του Λιβάνου και της Συρίας για να ξανανοίξει τα λεβαντοελληνικά σχολεία που κρατικοποιήθηκαν από την κυβέρνηση της Συρίας.

Η Τουρκία σήμερα εργάζεται σκληρά για να υποστηρίξει και να εκπροσωπήσει τους Τουρκμένους και τους Σουνίτες Άραβες, ενώ οι δυτικές χώρες υποστηρίζουν τους Κούρδους στη Συρία, αλλά οι Έλληνες του Λεβάντε ή οι Ρουμ δεν έχουν κανέναν να τους προστατεύσει, και μόνο η Ελληνική Δημοκρατία μπορεί να σώσει αυτήν την κοινότητα από εξαφάνιση για να ζήσει με αξιοπρέπεια στην ιστορική της γη και να αναγνωρίζονται ως εθνοτική ομάδα όπως οι Άραβες, οι Κούρδοι και οι Ασσύριοι.

Πηγή: Hadeel Oueis – Hellas Journal

Κεντρική φωτογραφία: Ελληνοπούλες της Συρίας πέρσι στους εορτασμούς του Πάσχα.

Ο Λεβάντες (από την ιταλική λέξη Levante, που σημαίνει Ανατολή) είναι ανακριβής γεωγραφικός όρος που αναφέρεται ιστορικά σε μια μεγάλη περιοχή της Μέσης Ανατολής νότια της οροσειράς του Ταύρου, και ορίζεται δυτικά από τη Μεσόγειο, νότια από την Αραβική Έρημο και ανατολικά από την Άνω Μεσοποταμία. Στην ελληνική βιβλιογραφία δεν έχει επικρατήσει. Αντ’ αυτού η περιοχή δηλώνεται συχνότερα με τον όρο Ανατολική Μεσόγειος, με το μειονέκτημα ότι η Ανατολική Μεσόγειος δηλώνει καταρχήν θαλάσσιο χώρο, ενώ ο Λεβάντες χερσαίο.