Το Ισραήλ και τα αραβικά κράτη της Συμφωνίας του Αβραάμ συζητούν μια αμυντική συμμαχία για να αντιμετωπίσουν την ιρανική επιθετικότητα, δήλωσαν την Κυριακή πηγές κοντά στον Ισραηλινό υπουργό Εξωτερικών Γιαΐρ Λαπίντ, καθώς ξεκίνησε η Σύνοδος στην έρημο Νεγκέβ στο Σντε Μποκέρ.
«Ήδη στις πρώτες συνομιλίες και στο πλαίσιο των προκλήσεων ασφάλειας στην Ευρώπη, αναδείχθηκαν ιδέες για την προώθηση μιας περιφερειακής αρχιτεκτονικής ασφάλειας που θα δημιουργήσει αποτρεπτικό τρόπο έναντι των απειλών από τον αέρα και τη θάλασσα», είπε μια ισραηλινή πηγή.
Η αμυντική συμμαχία προέκυψε στις πρώτες συναντήσεις του Λαπίντ στην ιστορική συνάντηση στο Σντε Μποκέρ, με τον Αιγύπτιο υπουργό Εξωτερικών Σάμεχ Σούκρι και τον ομόλογό του από το Μπαχρέιν, Αμπντουλλατίφ Αλ Ζαγιάνι. Πηγές χαρακτήρισαν τις συναντήσεις θερμές και φιλικές.
Ο υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Αμπντουλάχ Μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχιάν και ο Μαροκινός υπουργός Εξωτερικών Νάσερ Μπουρίτα έφτασαν επίσης στη σύνοδο την Κυριακή, όπως και ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν, ο οποίος είχε συναντήσεις στην Ιερουσαλήμ και τη Ραμάλα νωρίτερα την ίδια ημέρα.
Η πυρηνική συμφωνία του Ιράν
Η ιστορική σύνοδος λαμβάνει χώρα καθώς οι διαπραγματεύσεις μεταξύ παγκόσμιων δυνάμεων και Ιράν για την επιστροφή στην πυρηνική συμφωνία του 2015 φάνηκαν να πλησιάζουν στο τέλος τους και το Ισραήλ και τα κράτη του Κόλπου έχουν εκφράσει απογοήτευση και εκνευρισμό για την κατεύθυνση των συνομιλιών.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία έχουν απογοητευτεί ιδιαίτερα από την αμερικανική στάση στις επιθέσεις στις χώρες τους από τους Χούτι που εδρεύουν στην Υεμένη και υποστηρίζονται από το Ιράν, όπως αυτές που σημειώθηκαν το Σαββατοκύριακο στη Τζέντα.
Ο Άντονι Μπλίνκεν, στις συναντήσεις του με τον Λαπίντ, τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Ναφτάλι Μπένετ, τον Ισραηλινό πρόεδρο Ισαάκ Χέρτσογκ και τον υπουργό Άμυνας Μπένι Γκαντς, είπε ότι παραμένει ασαφές εάν θα επιτευχθεί συμφωνία με το Ιράν, αν και οι ΗΠΑ εξακολουθούν να υποστηρίζουν μια συμφωνία, σύμφωνα με διπλωματική πηγή.
Οι ΗΠΑ πιστεύουν ότι «η JCPOA [Πυρηνική Συμφωνία του Ιράν] είναι ο καλύτερος τρόπος για να ξαναμπεί το Ιράν στο κουτί», είπε ο Μπλίνκεν σε συνέντευξη Τύπου με τον Λαπίντ.
«Είμαστε και οι δύο δεσμευμένοι, και οι δύο αποφασισμένοι ότι το Ιράν δεν θα αποκτήσει ποτέ πυρηνικό όπλο…
»Η δέσμευσή μας στη βασική αρχή ότι το Ιράν δεν μπορεί ποτέ να αποκτήσει πυρηνικό όπλο είναι ακλόνητη.
»Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε στενά».
«Η επιθετικότητα της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας είναι μια σημαντική υπενθύμιση… Με ένα πυρηνικό όπλο, το Ιράν θα μπορούσε να γίνει ακόμη πιο επιθετικό και να ενεργήσει με μια ψευδή αίσθηση ασυλίας», είπε ο Μπλίνκεν.
Το «Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης», όπως είναι γνωστή η «συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν», περιορίζει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν με αντάλλαγμα την άρση των κυρώσεων.
Το Ισραήλ αντιτίθεται στη συμφωνία, λέγοντας ότι, μεταξύ άλλων αδυναμιών, οι περιορισμοί είναι ανεπαρκείς υπό το πρίσμα του αυξημένου εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν τα τελευταία χρόνια, διαρκούν μόνο μέχρι το τέλος του 2025 και μετά από αυτό, το Ιράν θα αποκτήσει νομιμότητα να συνεχίσει τον εμπλουτισμό ουρανίου προς μια πυρηνική βόμβα.
Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των παγκόσμιων δυνάμεων και του Ιράν έχουν σταματήσει τις τελευταίες εβδομάδες, λόγω εκκρεμών διαφορών μεταξύ Τεχεράνης και Ουάσιγκτον.
Το Ιράν ζήτησε εγγυήσεις από τις ΗΠΑ ότι δεν θα εγκαταλείψουν τη συμφωνία στο μέλλον, τις οποίες η Αμερική δεν μπορεί να δώσει.
Εμπλοκή με τους «Φρουρούς της Επανάστασης» του Ιράν
Το Ιράν ζήτησε επίσης να αρθεί ο χαρακτηρισμός «Ξένη Τρομοκρατική Οργάνωση» (FTO) για τους «Φρουρούς της Επανάστασης», κάτι που οι ΗΠΑ είπαν ότι θα έκαναν με αντάλλαγμα τη δέσμευση για αποκλιμάκωση και παύση επιθέσεων σε Αμερικανικούς στόχους.
Το Ιράν δεν έχει αναλάβει ακόμη αυτή τη δέσμευση.
Το Ισραήλ έχει ταχθεί κατά της διαγραφής των Ιρανών «Φρουρών της Επανάστασης» από την αμερικανική λίστα τρομοκρατικών οργανώσεων (FTO).
Σύμφωνα με διπλωματική πηγή, ο Μπλίνκεν υποστήριξε στις συναντήσεις του με Ισραηλινούς αξιωματούχους ότι η αφαίρεση του χαρακτηρισμού FTO από τους «Φρουρούς της Επανάστασης» είναι ως επί το πλείστον συμβολική και ότι θα παραμείνουν πολλές κυρώσεις σε αυτή την παραστρατιωτική δύναμη και στα στελέχη της.
Οι «Φρουροί της Επανάστασης» είναι οι πραιτοριανοί του ισλαμιστικού καθεστώτος της Τεχεράνης, μία δομή σαν τα ναζιστικά SS.
Ο Μπένετ αναφέρθηκε στις «φρικιαστικές» επιθέσεις των Χούτι στη Σαουδική Αραβία το Σαββατοκύριακο στις δηλώσεις με τον Μπλίνκεν στους δημοσιογράφους.
«Ελπίζω ότι οι ΗΠΑ θα ακούσουν τις φωνές ανησυχίας της περιοχής, από το Ισραήλ και άλλους, για αυτό το θέμα», είπε.
«Η σκέψη ότι [οι «Φρουροί της Επανάστασης»] θα αφαιρεθούν από τη λίστα των τρομοκρατών, από τη FTO, είναι πολύ ανησυχητική –και όχι μόνο για εμάς», είπε ο Μπένετ την Κυριακή στη συνεδρίαση του ισραηλινού υπουργικού συμβουλίου.
«Εξακολουθούμε να ελπίζουμε και να εργαζόμαστε για να αποτρέψουμε αυτό το ενδεχόμενο».
Ο Μπλίνκεν χαρακτήρισε τις επιθέσεις των Χούτι στη Σαουδική Αραβία «τρομοκρατικές ενέργειες που επέτρεψε το Ιράν».
Η Τεχεράνη συνεχίζει να εμπλέκεται σε επιθετικές ενέργειες σε όλη τη Μέση Ανατολή και πέρα από αυτήν, άμεσα και μέσω πληρεξουσίων, είπε.
Κατήγγειλε τις «εντεινόμενες τρομοκρατικές επιθέσεις από τους Χούτι σε αμάχους και αστικές υποδομές στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία».
«Οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να αντιστέκονται στο Ιράν όταν απειλεί εμάς ή τους συμμάχους και τους εταίρους μας», είπε ο Μπλίνκεν.
«Μια πιο σταθερή, ολοκληρωμένη περιοχή μας δίνει μια ισχυρότερη βάση για την αντιμετώπιση κοινών απειλών και την επίτευξη κοινών ευκαιριών», είπε.
Ο Λαπίντ είπε ότι ΗΠΑ και Ισραήλ διαφωνούν σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, αλλά συνεχίζουν να εργάζονται από κοινού για να το σταματήσουν.
«Έχουμε διαφωνίες σχετικά με τη συμφωνία με το Ιράν και τις προεκτάσεις της, αλλά ένας ανοιχτός και ξεκάθαρος διάλογος είναι μέρος της δύναμης της φιλίας μας», είπε.
«Το Ισραήλ και οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να εργάζονται μαζί για να αποτρέψουν το Ιράν να γίνει πυρηνική δύναμη».
«Το Ισραήλ θα κάνει ό,τι πιστεύει ότι είναι σωστό για να σταματήσει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν: τα πάντα», προειδοποίησε ο Λαπίντ.
«Αυτό δεν είναι μια θεωρητική απειλή για εμάς», είπε.
«Οι Ιρανοί θέλουν να καταστρέψουν το Ισραήλ. Δεν θα πετύχουν. Δεν θα τους αφήσουμε».
«Οι χώρες που θέλουν ειρήνη πρέπει να μπορούν να την υπερασπιστούν»
Αναφερόμενος στη Σύνοδο Κορυφής στην έρημο Νεγκέβ, ο πρωθυπουργός Μπένετ είπε:
«Ξεπερνάμε τις παλιές δυνάμεις του σκότους για να οικοδομήσουμε ένα νέο μέλλον που είναι φωτεινότερο, καλύτερο και πολλά υποσχόμενο».
«Σε έναν ταραγμένο κόσμο, το Ισραήλ είναι μια δύναμη για την ειρήνη, την ευημερία και το καλό», είπε.
«Υπάρχουν άλλες δυνάμεις στην περιοχή που εξακολουθούν να είναι βίαιες και καταστροφικές».
Ο Μπένετ συνέδεσε τη Σύνοδο στη Νεγκέβ με τη συνάντησή του την περασμένη εβδομάδα με τον Αιγύπτιο Πρόεδρο Άμπντελ Φάταχ αλ Σίσι και τον διάδοχο του Άμπου Ντάμπι Μοχάμεντ Μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχιάν.
«Οι εξωτερικές σχέσεις του Ισραήλ βιώνουν μια καλή περίοδο», είπε.
«Το Ισραήλ είναι ένας σημαντικός παίκτης στην παγκόσμια και περιφερειακή σκηνή.
»Καλλιεργούμε παλιούς δεσμούς και χτίζουμε νέες γέφυρες».
Ο Λαπίντ είπε ότι οι χώρες που θέλουν ειρήνη πρέπει να μπορούν να την υπερασπιστούν.
«Η στρατιωτική και διπλωματική δύναμη δεν αποτελούν εμπόδιο για την ειρήνη. Είναι το μόνο που την εξασφαλίζει», είπε.
Ο Μπλίνκεν επαίνεσε τη Σύνοδο στην έρημο της Νεγκέβ ως κάτι που «θα ήταν αδιανόητο μόλις πριν από λίγα χρόνια».
Οι ΗΠΑ δεσμεύονται να επεκτείνουν τη συνεργασία μέσω των Συμφωνιών του Αβραάμ, πρόσθεσε.
Στις συναντήσεις του στην περιοχή, είπε ο Μπλίνκεν, «θα επιβεβαιώσει τη σιδηρή δέσμευση της Αμερικής στην ασφάλεια του Ισραήλ».
Ανέφερε ότι ο Μπάιντεν είχε υπογράψει νομοσχέδιο χρηματοδότησης που περιλαμβάνει 1 δισεκατομμύριο δολάρια για το σύστημα πυραυλικής άμυνας Iron Dome (Σιδερένιος Θόλος).
Ο Μπένετ ζήτησε από τον Μπλίνκεν να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του στον Μπάιντεν «για τη φιλία του και για την τήρηση της υπόσχεσής του σχετικά με τον Σιδερένιο Θόλο, που σώζει ζωές».
«Η συμμαχία μεταξύ των ΗΠΑ και του Ισραήλ είναι τόσο ισχυρή όσο ποτέ», είπε.
«Αν και μπορεί να έχουμε τις διαφορές μας ως φίλοι, παραμένει άθραυστη».
Ο Λαπίντ είπε ότι η σχέση με τις ΗΠΑ «είναι η πιο στενή φιλία και η ισχυρότερη συμμαχία που έχει το Ισραήλ.
»Μοιραζόμαστε αξίες και ζωτικά συμφέροντα. Μοιραζόμαστε ένα όραμα ειρήνης μέσω δύναμης».