Ειρηνευτικό σχέδιο 15 σημείων για «ουδετερότητα» Ουκρανίας και εγγυήτριες δυνάμεις

Η Ουκρανία και η Ρωσία έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο σε ένα δοκιμαστικό ειρηνευτικό σχέδιο 15 σημείων που περιλαμβάνει κατάπαυση του πυρός και ρωσική απόσυρση εάν το Κίεβο δηλώσει ουδετερότητα και αποδεχτεί όρια στις ένοπλες δυνάμεις του, σύμφωνα με τρία άτομα που συμμετείχαν στις συνομιλίες, αναφέρει δημοσίευμα των Financial Times.

Η προτεινόμενη συμφωνία, την οποία οι Ουκρανοί και Ρώσοι διαπραγματευτές συζήτησαν πλήρως για πρώτη φορά τη Δευτέρα, θα περιλαμβάνει την παραίτηση του Κιέβου από τις φιλοδοξίες του να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και την υπόσχεση να μην φιλοξενήσει ξένες στρατιωτικές βάσεις ή όπλα με αντάλλαγμα την προστασία από συμμάχους όπως οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο και την Τουρκία, κατά τα ίδια άτομα.

Η συμφωνία

Ουκρανία και Ρωσία έχουν πραγματοποιήσει σημαντική πρόοδο πάνω σε ένα δοκιμαστικό ειρηνευτικό σχέδιο 15 σημείων, στο οποίο περιλαμβάνεται κατάπαυση πυρός και απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων, αν το Κίεβο ανακηρύξει την ουδετερότητά του και αποδεχθεί περιορισμούς στις ένοπλες δυνάμεις του, αναφέρουν οι Financial Times, επικαλούμενοι τρία άτομα που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις.

Όπως αναφέρεται, η συμφωνία, την οποία οι δύο πλευρές συζήτηση για πρώτη φορά τη Δευτέρα, περιλαμβάνει την ανάκληση, εκ μέρους της Ουκρανίας, των φιλοδοξιών της για είσοδο στο ΝΑΤΟ και τη δέσμευσή της να μην έχει στα εδάφη της ξένες στρατιωτικές βάσεις ή οπλισμό, λαμβάνοντας ως αντάλλαγμα «προστασία» από συμμάχους, όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Τουρκία.

Παρότι Μόσχα και Κίεβο δήλωσαν την Τετάρτη ότι σημείωσαν πρόοδο στους όρους της συμφωνίας, Ουκρανοί αξιωματούχοι παραμένουν δύσπιστοι ότι ο Ρώσος Πρόεδρος Πούτιν είναι πλήρως αφοσιωμένος στην ειρήνη και ανησυχούν ότι η Μόσχα μπορεί να «αγοράσει» χρόνο για να ανασυντάξει τις δυνάμεις της και να συνεχίσει την επίθεσή της.

Ο Μιχάιλο Ποντόλιακ, ανώτερος σύμβουλος του Ουκρανού προέδρου Ζελένσκι, είπε στους Financial Times ότι οποιαδήποτε συμφωνία θα περιελάμβανε «τα στρατεύματα της Ρωσικής Ομοσπονδίας σε κάθε περίπτωση να εγκαταλείψουν το έδαφος της Ουκρανίας» – συγκεκριμένα στις νότιες περιοχές κατά μήκος της Αζοφικής και της Μαύρης Θάλασσας, καθώς και εδάφη στα ανατολικά και βόρεια του Κιέβου.

Η Ουκρανία θα διατηρήσει τις ένοπλες δυνάμεις της, αλλά θα είναι υποχρεωμένη να μείνει εκτός στρατιωτικών συμμαχιών όπως το ΝΑΤΟ και να απέχει από τη φιλοξενία ξένων στρατιωτικών βάσεων στο έδαφός της.

Ο εκπρόσωπος Τύπου του Πούτιν, Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε στους δημοσιογράφους την Τετάρτη ότι η ουδετερότητα για την Ουκρανία με βάση το καθεστώς της Αυστρίας ή της Σουηδίας είναι μια πιθανότητα.

«Αυτή η επιλογή πραγματικά συζητείται τώρα και μπορεί να θεωρηθεί ουδέτερη», είπε ο Πεσκόφ.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, είπε ότι «απολύτως συγκεκριμένες αναφορές» ήταν «κοντά στο να συμφωνηθούν» στις διαπραγματεύσεις.

Παρά την πρόοδο στις ειρηνευτικές συνομιλίες, οι ουκρανικές πόλεις δέχθηκαν σφοδρό βομβαρδισμό για τρίτη συνεχόμενη νύχτα, ενώ το Κίεβο δήλωσε ότι εξαπολύει «αντεπίθεση κατά των Ρώσων εισβολέων».

Η προτεινόμενη συμφωνία, την οποία Ουκρανοί και Ρώσοι διαπραγματευτές συζήτησαν πλήρως για πρώτη φορά τη Δευτέρα, θα περιλαμβάνει την παραίτηση του Κιέβου από τις φιλοδοξίες του να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και την υπόσχεση να μην φιλοξενήσει ξένες στρατιωτικές βάσεις ή όπλα στην ουκρανική επικράτεια με αντάλλαγμα την προστασία από συμμάχους όπως είναι οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Τουρκία.

Το περιεχόμενο, βέβαια, και οι λεπτομέρειες των δυτικών εγγυήσεων για την ουκρανική ασφάλεια –που θα πρέπει να γίνουν αποδεκτές από τη Μόσχα– είναι σχεδόν βέβαιο πως δεν θα είναι εύκολο να συμφωνηθεί, ενώ δυσκολίες και εμπόδια αναμένονται αναφορικά και με το μελλοντικό καθεστώς των ουκρανικών εδαφών που κατέλαβε η Ρωσία μετά το 2014 (βλ. Κριμαία).

Η προηγούμενη συμφωνία του 1994, που υποτίθεται πως εγγυάτο την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας με αντάλλαγμα τότε την παράδοση των πυρηνικών όπλων που είχαν βρεθεί στην κατοχή της ουκρανικής πλευράς μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, τελικώς ακυρώθηκε στην πράξη από την ίδια τη Ρωσία του Πούτιν.

Μόσχα και Κίεβο δήλωσαν την Τετάρτη ότι σημείωσαν πρόοδο αναφορικά με τους όρους μιας συμφωνίας, ωστόσο Ουκρανοί αξιωματούχοι εξακολουθούν να αμφιβάλλουν για το εάν και κατά πόσο ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν είναι πλήρως αφοσιωμένος στην ειρήνη.

Στο ίδιο πλαίσιο, ανησυχούν πως η Μόσχα ίσως να επιχειρεί τώρα απλώς να κερδίσει χρόνο προκειμένου να μπορέσει να ανασυντάξει τις δυνάμεις της και να προχωρήσει σε νέες επιθέσεις εντός των ουκρανικών συνόρων.

Σύμφωνα με τον Μιχάιλο Ποντόλιακ, κορυφαίο σύμβουλο του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, τα στρατεύματα της Ρωσικής Ομοσπονδίας θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να αποχωρήσουν από όλα εκείνα τα ουκρανικά εδάφη (σε Αζοφική, Μαύρη Θάλασσα, πέριξ του Κιέβου κ.ά.) στα οποία έχουν απλωθεί από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στις 24 Φεβρουαρίου και έπειτα.

Σύμφωνα με όσα έχουν συζητηθεί, στην περίπτωση μιας συμφωνίας, η Ουκρανία θα διατηρούσε τις ένοπλες δυνάμεις της αλλά θα ήταν υποχρεωμένη να μείνει εκτός στρατιωτικών συμμαχιών όπως το ΝΑΤΟ και να απέχει από τη φιλοξενία ξένων στρατιωτικών βάσεων στο έδαφός της.

Ο εκπρόσωπος του Πούτιν, Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε στους δημοσιογράφους την Τετάρτη ότι η ουδετερότητα για την Ουκρανία είναι μια πιθανότητα.

Εγγυήσεις ασφαλείας

Αν και το σύνταγμα της Ουκρανίας τη δεσμεύει να επιδιώξει την ένταξη στο ΝΑΤΟ, ο πρόεδρος Ζελένσκι και οι βοηθοί του υποβαθμίζουν όλο και περισσότερο τις πιθανότητες της Ουκρανίας να ενταχθεί στη βορειοατλαντική συμμαχία.

«Προτείνουμε ένα “ουκρανικό μοντέλο εγγυήσεων ασφαλείας”, το οποίο συνεπάγεται την άμεση και νομικά επαληθευμένη συμμετοχή ορισμένων εγγυήτριων χωρών στο πλευρό της Ουκρανίας, εάν κάποιος παραβιάσει ξανά την εδαφική της ακεραιότητα», σημειώνει από την πλευρά του ο Ουκρανός προεδρικός σύμβουλος Ποντόλιακ.

Η Ουκρανία, πρόσθεσε ο Ποντόλιακ, «θα διατηρήσει οπωσδήποτε τον δικό της στρατό».

Ο ίδιος μάλιστα συνέχισε υποβαθμίζοντας το ενδεχόμενο να υπάρξουν ξένες βάσεις στην Ουκρανία, καθότι αυτό ήδη αποκλείεται από την ουκρανική νομοθεσία.

«Χωριστή υπόθεση» η συζήτηση για Κριμαία και Ντονμπάς

Λέγεται πως σύμφωνα με όσα έχουν ήδη συζητηθεί, μια ουκρανορωσική συμφωνία θα περιελάμβανε επίσης διατάξεις για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων για τη ρωσική γλώσσα στην Ουκρανία.

Μεγάλο εμπόδιο παραμένει, βέβαια, το αίτημα της Ρωσίας να αναγνωρίσει η Ουκρανία την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία και την ανεξαρτησία των περιοχών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ στα ανατολικά.

Η Ουκρανία έχει μέχρι στιγμής αρνηθεί να κάνει τέτοιο αλλά είναι πρόθυμη να διαχωρίσει το ζήτημα, σύμφωνα με τον Ποντόλιακ.

«Τα αμφισβητούμενα εδάφη και τα εδάφη όπου γίνονται συγκρούσεις [είναι] χωριστές υποθέσεις.

»Μέχρι στιγμής, μιλάμε για μια εγγυημένη απόσυρση (σ.σ. των ρωσικών δυνάμεων) από τα εδάφη τα οποία έχουν καταληφθεί από την έναρξη της στρατιωτικής επιχείρησης στις 24 Φεβρουαρίου», είπε.

Ωστόσο, παρά την πρόοδο στις ειρηνευτικές συνομιλίες, ουκρανικές πόλεις βρέθηκαν στο στόχαστρο σφοδρών βομβαρδισμών τις περασμένες ώρες, με το Κίεβο από την πλευρά του να προχωρά σε αντεπιθέσεις κατά των Ρώσων εισβολέων.