Ξένοι πράκτορες στην Αθήνα και η απαγωγή Ρόμαν Προτάσεβιτς με κρατική αεροπειρατεία

Την αναγκαστική εκτροπή επιβατικού αεροσκάφους της Ryanair, με προορισμό τη Λιθουανία, στο Μινσκ την Κυριακή έτσι ώστε να μπορέσει η Λευκορωσία να συλλάβει έναν κορυφαίο ακτιβιστή της αντιπολίτευσης που ταξίδευε από την Αθήνα στο Βίλνιους, έχουν καταδικάσει Αμερικανοί και Ευρωπαίοι ηγέτες. Για «πράξη κρατικής αεροπειρατείας» έκανε λόγο το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών.

Μάλιστα τη Δευτέρα οι ηγέτες της ΕΕ ενδέχεται να επιβάλλον περαιτέρω κυρώσεις στο Μινσκ καθώς θα συζητήσουν στη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες τις συνέπειες αυτού που η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χαρακτήρισε «απαράδεκτη» δράση.

Σύμφωνα με τα κρατικά μέσα ενημέρωσης, ο δημοσιογράφος-ακτιβιστής Ρόμαν Προτάσεβιτς, κάτοικος Λιθουανίας, συνελήφθη στην πρωτεύουσα της Λευκορωσίας την Κυριακή μετά την εκτροπή της πτήσης FR4978 της Ryanair στο Μινσκ λίγο προτού αναμενόταν να φύγει από τον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας.

Ο πρόεδρος της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, έδωσε μια «αμετάκλητη εντολή να γυρίσει το αεροπλάνο και να το προσγειώσει», σύμφωνα με δημοσίευση σε ένα ημι-επίσημο προεδρικό κανάλι στην εφαρμογή Telegram.

Ο 26χρονος ήταν ο πρώην συντάκτης του διαδικτυακού καναλιού Nexta, μιας ομάδας μέσων ενημέρωσης που εδρεύει στη Βαρσοβία και έπαιξε σημαντικό ρόλο στην κάλυψη και τη διεύθυνση των τεράστιων διαμαρτυριών που ξέσπασαν εναντίον του Λουκασένκο πέρυσι, αφού διεκδίκησε νίκη σε μια πολύ αμφιλεγόμενη εκλογή.

Το Nexta έχει προκαλέσει την οργή του Λουκασένκο για τη δημοσίευση διαρροών από επίσημες πηγές και την κάλυψη της βάναυσης καταστολής του προέδρου σε εκατοντάδες χιλιάδες Λευκορώσους που βγήκαν στους δρόμους μετά τις εκλογές του περασμένου έτους.

Το κανάλι του στο Telegram έχει περισσότερους από 1,2 εκατομμύρια συνδρομητές, ένα τεράστιο κοινό σε μια χώρα με μόλις 9,5 εκατομμύρια άτομα.

Ο Λουκασένκο έχει ξεκινήσει μια σαρωτική καταστολή για να ενισχύσει την εξουσία του, με τους ακτιβιστές της αντιπολίτευσης και ανεξάρτητους δημοσιογράφους μεταξύ αυτών που βρίσκονται στο στόχαστρο.

Τον Νοέμβριο, η Λευκορωσία ενέταξε τον Προτάσεβιτς σε μια λίστα τρομοκρατών προς παρακολούθηση και τον κατηγόρησε για τρία εγκλήματα που σχετίζονται με διαμαρτυρίες, τα πιο σοβαρά από τα οποία έχουν ποινή φυλάκισης έως και 15 ετών.

Ο Λουκασένκο, ο οποίος βρίσκεται στην εξουσία από το 1994, έχει επιδοθεί σε βίαιη καταστολή μετά τις περσινές διαδηλώσεις.

Περίπου 35.000 άνθρωποι έχουν συλληφθεί από τον περασμένο Αύγουστο, σύμφωνα με οργανώσεις για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και δεκάδες έχουν καταδικαστεί σε ποινές φυλάκισης.

Σύμφωνα με μηνύματα που έστειλε ο Προτάσεβιτς σε συναδέλφους του την Κυριακή, είπε ότι τον ακολουθούσε ένας άντρας που υποψιάστηκε ότι ήταν πράκτορας της KGB της Λευκορωσίας ενώ βρισκόταν στην αίθουσα αναχώρησης στην Αθήνα.

Ο άνδρας στάθηκε πίσω του στην ουρά για να επιβιβασθεί και προσπάθησε να τραβήξει μια φωτογραφία των εγγράφων του, είπε ο ακτιβιστής στους συναδέλφους του.

Ο Προτάσεβιτς είπε ότι ο άντρας του έθεσε τότε μια «ηλίθια ερώτηση» στα ρωσικά και έφυγε.

Η πτήση της Ryanair στην οποία επιβιβάστηκε ο Προτάσεβιτς γύρισε κοντά στα λιθουανικά σύνορα και προσγειώθηκε στο Μινσκ, σύμφωνα με στοιχεία παρακολούθησης πτήσεων.

Ο Αντρέι Γκούρτσεβιτς, ανώτερος διοικητής της Πολεμικής Αεροπορίας, δήλωσε ότι η Λευκορωσία είχε αποφασίσει να επιστρατεύσει ένα μαχητικό αεροσκάφος MiG-29 για να συνοδεύσει το αεροπλάνο μετά την απειλή για βόμβα, σύμφωνα με την Belta, το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων.

Αξιωματούχοι του αεροδρομίου ανέφεραν αργότερα ότι η απειλή της βόμβας ήταν «ψευδής».

Η Ryanair είπε ότι το πλήρωμα της πτήσης «ειδοποιήθηκε από τη Λευκορωσία [έλεγχος εναέριας κυκλοφορίας] για πιθανή απειλή ασφάλειας επί του σκάφους» και τους δόθηκε εντολή να στραφούν στο Μινσκ.

«Δεν βρέθηκε τίποτα ανεπιθύμητο και οι Αρχές εκκαθάρισαν το αεροσκάφος για να αναχωρήσουν μαζί με τους επιβάτες και το πλήρωμα μετά από περίπου επτά ώρες στο έδαφος στο Μινσκ», δήλωσε η εταιρεία.

Η Ryanair «ενημέρωσε τους αρμόδιους εθνικούς και ευρωπαϊκούς οργανισμούς ασφάλειας και προστασίας».

Η κρατική τηλεόραση της Λευκορωσίας ανέφερε ότι αξιωματούχοι αρχικά δεν γνώριζαν ότι ο Προτάσεβιτς ήταν στην πτήση, λέγοντας ότι παρέμεινε στο αεροδρόμιο χωρίς ανίχνευση έως ότου η φίλη του έστειλε μια φωτογραφία του σε άλλο αντιφρονούντα blogger.

Αλλά ένας άλλος επιβάτης είπε στη λιθουανική ιστοσελίδα ειδήσεων Delfi ότι ο Προτάσεβιτς άρχισε να πανικοβάλλεται όταν συνειδητοποίησε ότι το αεροπλάνο κατευθυνόταν προς το Μινσκ, κρατώντας το κεφάλι του ανάμεσα στα χέρια του.

Μόλις προσγειώθηκε το αεροπλάνο, αξιωματούχοι συνέλαβαν αμέσως τον Προτάσεβιτς, ο οποίος φαινόταν να τρέμει, σύμφωνα με τον ανώνυμο επιβάτη.

«Τον ρωτήσαμε τι συνέβαινε. Είπε ποιος ήταν και πρόσθεσε: “Θα με εκτελέσουν εδώ”», δήλωσε ο επιβάτης στο Delfi.

Με πληροφορίες από Financial Times