Bloomberg: Τι συμβαίνει με το φυσικό αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο;

Απαντήσεις στα κρίσιμα ερωτήματα που έχουν προκύψει από την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο επιχειρεί να δώσει το Bloomberg, καθώς μετά τις ανακαλύψεις κατά την τελευταία δεκαετία, τροφοδότησε το όραμα των χωρών της περιοχής να συνεργαστούν για την εκμετάλλευση των αποθεμάτων.

Οι εξαγωγές τους θα βοηθούσαν την Ευρώπη να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό αέριο.

Η Τουρκία όμως δεν ήταν μέρος της εικόνας, και με ένα ενεργό ναυτικό στην περιοχή, παίζει το ρόλο του spoiler.

Το πρόσφατο ναυτικό σύμφωνό της με την Τρίπολη έχει προσθέσει ένα άλλο χτύπημα.

1. Πόσο φυσικό αέριο διαθέτει η ανατολική Μεσόγειος;

Το μεγαλύτερο κοίτασμα στην περιοχή είναι ο χώρος Ζορ της Αιγύπτου, το οποίο έχει περίπου 30 τρισ. κυβικά πόδια φυσικού αερίου ή αρκετά καύσιμα για να τροφοδοτήσει όλη την Ευρώπη για περισσότερο από ενάμιση χρόνο.

Το Ζορ κατατάσσεται ως ο 20ος μεγαλύτερος τομέας φυσικού αερίου στον κόσμο, αν και είναι ένα κλάσμα των μεγεθών που εκμεταλλεύεται η Ρωσία.

Τα πεδία Ταμάρ και Λεβάθιαν στις ακτές του Ισραήλ έχουν 11 και 22 τρισ. κυβικά πόδια αντίστοιχα και ο τομέας της Αφροδίτης εκτός Κύπρου θεωρείται ότι έχει 8 τρισ. κυβικά πόδια.

Το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ εκτιμά το 2010 ότι το ανακτήσιμο φυσικό αέριο στις λεκάνες του Levant και του Δέλτα του Νείλου είναι πολλαπλάσια από αυτά.

2. Ποιο είναι το όραμα της συνεργασίας;

Στις αρχές του 2019, η Κύπρος, το Ισραήλ και η Αίγυπτος μαζί με τους γείτονες τους Ελλάδα, Ιορδανία, Παλαιστινιακής Αρχής και Ιταλίας ίδρυσαν το Ανατολικό Μεσογειακό Φόρουμ Αερίου.

Πρόκειται για μια προσπάθεια δημιουργίας μιας περιφερειακής αγοράς φυσικού αερίου και ενός κόμβου εξαγωγής προς την Ευρώπη, η οποία είναι πρόθυμη να διαφοροποιήσει τις πηγές προμήθειάς της για να προφυλαχθεί από τις διακοπές της προσφοράς από τη Ρωσία.

Η συνεργασία είναι επιτακτική εν μέρει επειδή χρειάζονται αγωγούς για να συνδεθούν οι παραγωγοί με τους καταναλωτές.

Τον Ιανουάριο, η Ελλάδα, το Ισραήλ και η Κύπρος υπέγραψαν συμφωνία για την κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού μήκους 1.900 χιλιομέτρων για τη σύνδεση πεδίων φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο με ευρωπαϊκές αγορές μέσω της Ελλάδας και της Ιταλίας.

3. Γιατί έμεινε έξω η Τουρκία;

Επειδή η Δημοκρατία της Κύπρου συμπεριλήφθηκε και οι δύο είναι εχθροί.

Η Κύπρος στην πραγματικότητα χωρίστηκε το 1963 όταν ξέσπασε η μάχη μεταξύ Τουρκοκυπρίων στο βορρά και Ελληνοκυπρίων στο νότο.

Το νησί διαχωρίστηκε πλήρως το 1974, αφού η Τουρκία κατέλαβε το βόρειο μέρος του νησιού μετά από πραξικόπημα από υποστηρικτές από την Ελλάδα.

Το αποσχισμένο τουρκοκυπριακό κράτος στα βόρεια αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία, η οποία εξακολουθεί να στηρίζει στρατεύματα εκεί.

Η κυβέρνηση στο νότο αναγνωρίζεται διεθνώς.

4. Τι έχει υποστηρίξει η Τουρκία;

Οι Τούρκοι αξιωματούχοι αντιτάσσονται στην εκμετάλλευση των πόρων φυσικού αερίου από την Κυπριακή Δημοκρατία χωρίς συμφωνία για την κατανομή των προϊόντων με τους Τουρκοκύπριους.

Πέρα από αυτό, λένε ότι κανένα ενεργειακό έργο στην περιοχή δεν θα επιβιώσει χωρίς τη συμμετοχή της Τουρκίας.

Υποστηρίζουν ότι η συντομότερη διαδρομή για έναν αγωγό φυσικού αερίου από την περιοχή στην Ευρώπη θα διασχίσει τα ύδατα κάτω από την περιοχή της Τουρκίας.

5. Τι κάνει η Τουρκία;

Χρησιμοποιεί τα πολεμικά της σκάφη για να παρεμβαίνει στην εξερεύνηση του φυσικού αερίου.

Τα τουρκικά πλοία το 2018 εμπόδισαν το πλοίο που είχε στείλει η ιταλική πετρελαϊκή εταιρεία Eni SpA να προσεγγίσει ένα εργοτάξιο στην Κύπρο.

Και η Τουρκία έχει αναπτύξει νέα γεώτρηση για να ψάξει για φυσικό αέριο στην περιοχή.

Ένα σκάφος που ονομάζεται Φατίχ πραγματοποιεί γεωτρήσεις κάτω από την κυπριακή χερσόνησο της Καρπασίας, σύμφωνα με συμφωνία με τους Τουρκοκύπριους.

Επίσης, το Μπαρμπαρός ψάχνει για φυσικό αέριο στα ύδατα νότια του νησιού.

Και ένα άλλο, το Γιαβούζ, περνάει από μια περιοχή στην νοτιοδυτική γωνία του νησιού, που ονομάζεται μπλοκ 7, πάνω στην οποία τόσο η Τουρκία όσο και η Κύπρος διεκδικούν δικαιώματα γεώτρησης.

Η Κύπρος έχει συνάψει συμφωνία με την Eni και τη Total SA της Γαλλίας για να διερευνήσει το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο εκεί.

6. Πώς διεκδικούν και οι δύο χώρες δικαιώματα γεώτρησης;

Σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, τα παράκτια κράτη διατηρούν μια αποκλειστική οικονομική ζώνη σε απόσταση 200 ναυτικών μιλίων από την ακτή τους, όπου έχουν δικαίωμα αλιείας, εξόρυξης και γεωτρήσεων.

Σε περίπτωση που τέμνονται δύο ζώνες, όπως στην περίπτωση της Τουρκίας και της Κύπρου, οι χώρες είναι υποχρεωμένες να συμβιβαστούν.

Αλλά η Τουρκία δεν έχει επικυρώσει τη σύμβαση.

Χρειάζεται η ανορθόδοξη θέση ότι τα νησιωτικά κράτη όπως η Κύπρος δικαιούνται μόνο δικαιώματα εντός των νόμιμων χωρικών τους υδάτων, τα οποία δεν ξεπερνούν τα 12 ναυτικά μίλια.

Η Κύπρος ζήτησε από το Διεθνές Δικαστήριο να παρέμβει.

7. Ποια είναι η τελευταία επιπλοκή;

Η Τουρκία και η Τρίπολη τον Δεκέμβριο ενέκριναν συμφωνία που οριοθετεί μια γραμμή μήκους 18,6 ναυτικών μιλίων (35 χιλιομέτρων), η οποία θα αποτελέσει το θαλάσσιο όριο που θα χωρίζει τις οικονομικές τους ζώνες.

Η Ελλάδα, η Κύπρος και η Αίγυπτος βλέπουν τη συμφωνία ως μια έντονη τουρκική προσπάθεια για κυριαρχία στην ανατολική Μεσόγειο.

Η Τρίπολη βρίσκεται επίσης σε σύγκρουση με την Ελλάδα λόγω των αδειών εκμετάλλευσης ανοικτής θάλασσας που εκδίδει η Αθήνα για τα ύδατα νότια του ελληνικού νησιού Κρήτη, το οποίο βρίσκεται μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης.

Ο Πρόεδρος της Τουρκίας δήλωσε ότι η συμφωνία με την Τρίπολη θα επιτρέψει κοινές δραστηριότητες εξερεύνησης στη Μεσόγειο.

8. Πώς απάντησαν άλλες χώρες;

Οι ΗΠΑ δήλωσαν ότι ανησυχούν βαθιά από τις εξερευνήσεις φυσικού αερίου της Τουρκίας στα ύδατα της Κύπρου και προέτρεψαν την Τουρκία να σταματήσει.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανταποκρίθηκε στις επιχειρήσεις, παγώνοντας τις περισσότερες επαφές υψηλού επιπέδου με την Τουρκία και περιορίζοντας τη ροή κεφαλαίων προς την Άγκυρα που θα διευκόλυναν την ένταξη της Τουρκίας στο μπλοκ.

Επίσης, επιβάλλονται κυρώσεις.

Κατηγορώντας τους δυτικούς συμμάχους της, η Τουρκία έχει δεσμευθεί να συνεχίσει τις έρευνες της, αποδεικνύοντας την επιθυμία της για όλο και πιο ανεξάρτητη πολιτική.