Να καταλύσει τη Συνθήκη του Μοντρέ (Συνθήκη για το καθεστώς των Στενών) επιχειρεί ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, πράξη που ξεπερνά κάθε κόκκινη γραμμή και τον φέρνει αντιμέτωπο με όλον τον πλανήτη, κάτι που δεν δείχνει να τον ανησυχεί ιδιαίτερα, διότι έχει αποθρασυνθεί και νομίζει ότι μπορεί να αναθεωρήσει όλες τις συνθήκες και το Διεθνές Δίκαιο σύμφωνα με τα συμφέροντα και τα κέφια της Τουρκίας.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανήγγειλε την πραγματοποίηση ενός ακόμη φαραωνικού σχεδίου του, την κατασκευή της διώρυγας της Κωνσταντινούπολης.
Ουσιαστικά θα κλείσει τον Βόσπορο με το πρόσχημα της προστασίας του περιβάλλοντος και θα φτιάξει μια νέα διώρυγα, κόστους 10 δισ., βορειότερα.
Πρόκειται για ένα τεράστιο πρότζεκτ το οποίο αναμφίβολα βάζει σε ομηρία την παγκόσμια ναυτιλία και φυσικά κατ΄επέκταση αφορά και την ελληνική, ως μια από τις υπερδυνάμεις του κλάδου.
Σύμφωνα με όσα μετέδωσε ο Μανώλης Κωστίδης στο τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ, στην ανακοίνωση του ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναφέρει μεταξύ άλλων τα εξής:
«Στα Στενά με την συνθήκη του Μοντρέ δεν έχουμε κανένα δικαίωμα και τα πλοία περνούν όπως θέλουν.
»Σκεφτείτε χρησιμοποιούν τα Στενά και δεν κερδίζετε τίποτα.
»Όμως με το «Καναλ Ινσταμπουλ» (διώρυγα της Κωνσταντινούπολης) θα δημιουργηθούν δικαιώματα όπως συμβαίνει και στη διώρυγα του Σουέζ.
»Εμείς θα προχωρήσουμε το σχέδιο αυτό».
Σύμφωνα με το skai.gr το σχέδιο του Ερντογάν προβλέπει:
Μέχρι το 2021 θα έχει κατασκευαστεί το 60% και περίπου το 2025 θα έχει ολοκληρωθεί.
Η διώρυγα θα κοστίσει 10 δισεκατομμύρια δολάρια.
Η Κωνσταντινούπολη, η Νέα Ρώμη, η βασιλεύουσα, η πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας που εμείς οι Έλληνες έχουμε χαραγμένη στις συλλογικές μας μνήμες είναι η… μικρή περιοχή μέσα στον κόκκινο κύκλο. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν χτίζει μια γιγαντιαία πόλη, την Ιστανμπούλ, μια πόλη νησί στην ευρωπαϊκή της πλευρά, με πολλά εκατομμύρια κατοίκους, που ήδη εκτείνεται και στις δύο όχθες του Βοσπόρου. Η ελληνική αποικία Βυζάντιο, που αργότερα στη θέση της οικοδομήθηκε η Κωνσταντινούπολη, σήμερα είναι απλά μια μικρή συνοικία αυτής της τερατούπολης, της Ιστανμπούλ, την οποία ο Τούρκος πρόεδρος φιλοδοξεί να μετονομάσει σε Ισλαμπόλ, δηλαδή πόλη του Ισλάμ. Στην πάνω εικόνα βλέπετε το σχέδιο με το νέο κανάλι – διώρυγα και κάτω τη σημερινή έκταση της πόλης.
Στο Βόσπορο τα εμπορικά πλοία έχουν ελεύθερη διέλευση, δεν υπάρχει κάποιος έλεγχος, με αυτό το σχέδιο όμως ο Ερντογάν λέει ότι «εδώ θα έχω».
Όπως ανέφερε στο ρεπορτάζ του ο Μανώλης Κωστίδης, ωστόσο, αν για οικολογικούς λόγους περιοριστεί η διέλευση από τον Βόσπορο και περιμένει το πλοίο να περάσει από την Μαύρη θάλασσα στο Αιγαίο για περίπου 15 με 20 ημέρες αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να περνάει από την νέα διώρυγα που με την σειρά του αυτό συνεπάγεται έλεγχος του πλοίου στην συγκεκριμένη περιοχή καθώς εκεί δεν θα ισχύει η συνθήκη του Μοντρέ.
Και ο έλεγχος δεν θα είναι μόνο οικονομικός.
Επίσης σύμφωνα με τον ίδιο τηλεοπτικό σταθμό, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η οικογένεια του Εμίρη του Κατάρ καθώς και άλλοι Καταριανοί αγοράζουν τα οικόπεδα γύρω από την περιοχή της διώρυγας στον Βόσπορο παρατηρώντας στα απεικονιζόμενα σχέδια ότι θα χτιστεί μια νέα Κωνσταντινούπολη αυτό έχει την σημασία του σχετικά με το ποιος θα χρηματοδοτήσει αυτό το έργο.
Συνθήκη του Μοντρέ
Η Συνθήκη του Μοντρέ ή Συνθήκη για το καθεστώς των Στενών (Montreux Convention Regarding the Regime of the Turkish Straits), είναι συνθήκη η οποία αφορά στο καθεστώς των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων.
Η συμφωνία, η οποία υπογράφηκε το 1936, παραχωρεί τον έλεγχο των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων στην Τουρκία και ρυθμίζει την στρατιωτική δραστηριότητα στην περιοχή.
Η σύμβαση παραχωρεί στη Τουρκία τον πλήρη έλεγχο των Στενών και εγγυάται την ελεύθερη ναυσιπλοΐα από τα μη στρατιωτικά πλοία σε καιρό ειρήνης.
Οι όροι της σύμβασης αποτέλεσαν πηγή διαμάχης για χρόνια, κυρίως όσον αφορά τη διέλευση πολεμικών σκαφών της Σοβιετικής Ένωσης από τα Στενά στη Μεσόγειο Θάλασσα.
Υπογράφηκε στις 20 Ιουλίου 1936 στην ελβετική πόλη Μοντρέ.
Τέθηκε σε ισχύ στις 9 Νοεμβρίου, 1936 και καταχωρήθηκε στην Κοινωνία των Εθνών στις 11 Δεκεμβρίου 1936. Εξακολουθεί να ισχύει μέχρι σήμερα, με ορισμένες τροποποιήσεις.
Τα συμβαλλόμενα Μέρη της συνθήκης (Συμβαλλόμενα Μέρη: Κράτη Μαύρης Θάλασσας : Βουλγαρία, Ρουμανία, Σοβιετική Ένωση, Τουρκία, Αυστραλία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Αγγλία, Γιουγκοσλαβία) αναγνωρίζουν και επιβεβαιώνουν την αρχή της ελεύθερης διέλευσης και ναυσιπλοΐας δια θαλάσσης στα Στενά:
«Εν καιρώ ειρήνης, τα εμπορικά πλοία θα απολαμβάνουν πλήρη ελευθερία διέλευσης και ναυσιπλοΐας στα Στενά, με τη μέρα και τη νύχτα, κάτω από οποιαδήποτε σημαία με οποιοδήποτε είδος φορτίου».
Η σύμβαση δίνει στην Τουρκία τον πλήρη έλεγχο των Στενών και εγγυάται την ελεύθερη ναυσιπλοΐα από τα μη στρατιωτικά πλοία σε καιρό ειρήνης.
Επιτρέπει στην Τουρκία την στρατιωτικοποίηση των Στενών. Επιτρέπει τη διέλευση πολεμικών πλοίων των παρευξείνιων χωρών με ειδοποίηση μιας εβδομάδας και υπό κάποιους όρους εκτοπίσματος, μεγέθους, οπλισμού.
Περιορίζει σημαντικά το πέρασμα των πολεμικών πλοίων που δεν ανήκουν σε κράτη της Μαύρης Θάλασσας (προειδοποίηση διέλευσης, όριο εκτοπίσματος πλοίων, περιορισμός οπλισμού, μη διέλευση αεροπλανοφόρων κλπ).
Όταν τέθηκε σε ισχύ η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) το Νοέμβριο του 1994, ζητήθηκε στα στα πλαίσια εφαρμογής της η επαναδιατύπωση της Συνθήκης του Μοντρέ, ώστε να είναι συμβατή με το καθεστώς που διέπει τη διεθνή ναυσιπλοΐα.
Ωστόσο, η μακροχρόνια άρνηση της Τουρκίας να υπογράψει την UNCLOS σημαίνει ότι η Συνθήκη του Moντρέ, παραμένει σε ισχύ χωρίς περαιτέρω τροποποιήσεις.
Από το 1994, (1998 μικρή τροποποίηση) η Τουρκία εφαρμόζει τον «Ναυτιλιακό Κώδικα Κυκλοφορίας για τα Τουρκικά Στενά» (Maritime Traffic Regulations for the Turkish Straits and the Marmara Region), που εισήγαγε ένα νέο ρυθμιστικό καθεστώς, «προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και η προστασία του περιβάλλοντος στην περιοχή», αλλά χωρίς να παραβιάζεται η αρχή του Μοντρέ της ελεύθερης διέλευσης.
Οι νέοι κανονισμοί προκάλεσαν κάποια διαμάχη, όταν η Ρωσία, Ελλάδα, Κύπρος, Ρουμανία, Ουκρανία και Βουλγαρία προέβαλλαν αντιρρήσεις.
Ωστόσο, οι αλλαγές αυτές εγκρίθηκαν από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό με το αιτιολογικό ότι δεν είχαν σκοπό να θίξουν «τα δικαιώματα οποιωνδήποτε πλοίων χρησιμοποιούν τα Στενά βάσει του διεθνούς δικαίου».
Τώρα ο Ερντογάν προχωρά στη μονομερή κατάλυσή της.