Οι Βούλγαροι «παλεύουν» να βγάλουν άκρη με τη μεσαιωνική τους ιστορία που έκλεψαν οι Σκοπιανοί

Η Βουλγαρία και η ΠΓΔΜ θα τιμούν μαζί το έργο των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου στις 24 Μαΐου και τον συγγραφέα και μεταφραστή του τέλους του 19ου αιώνα Γκριγκόρ Παρλίτσεφ.

Σ’ αυτή την συμφωνία κατέληξαν τα μέλη της κοινής επιτροπής για ιστορικά και εκπαιδευτικά θέματα Βουλγαρίας-ΠΓΔΜ, κατά την 3η συνεδρίασή της, που πραγματοποιήθηκε στις 29 και τις 30 Νοεμβρίου στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο στην Σόφια.

«Η συναίνεση για την ερμηνεία του κοινού παρελθόντος της Βουλγαρίας και της «Μακεδονίας» αφορά στις διατυπώσεις και όχι στο ιστορικό περιεχόμενο των ζητημάτων» επεσήμανε ο επικεφαλής του βουλγαρικού τμήματος της επιτροπής, καθηγητής Ιστορίας Άνγκελ Ντιμιτρόφ και πρόσθεσε, αναφερόμενος στις κοινές εκδηλώσεις για το έργο των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου, ότι η συναίνεση περιλαμβάνει και τη συνέχιση του έργου τους στην Μεσαιωνική Βουλγαρία, τους μαθητές τους (σ.σ. οι πιο γνωστοί εξ αυτών είναι οι Κλήμης της Αχρίδας, Ναούμ, Σάββαρος, Γοράσδος και Αγγελάριος) και τις δύο σχολές των γραμμάτων στην Πρεσλάβα και την Αχρίδα.

Κατά τα λεγόμενά του, οι συζητήσεις στο πλαίσιο της επιτροπής, έγιναν «με επαγγελματισμό, αλλά δύσκολα προσεγγίζουμε σε μια ενιαία στάση».

Ωστόσο, σύμφωνα με τους δύο συμπροέδρους της εν λόγω επιτροπής, καθηγητή Ντιμιτρόφ και καθηγητή Ντράγκι Γκεοργκίεφ ανοιχτό παραμένει το ζήτημα της προσωπικότητας του βασιλιά Σαμουήλ, παρόλο που ο Γκεοργκίεφ δήλωσε ότι οι κοινές εκδηλώσεις πρέπει να συνεχιστούν.

Ανακοινώθηκε επίσης ότι η επιτροπή είναι έτοιμη να προτείνει αλλαγές στα σχολικά βιβλία, που περιλαμβάνουν την περίοδο από την Προϊστορία μέχρι τα τέλη του Μεσαίωνα.

Η επόμενη, 4η συνεδρίασή της επιτροπής θα διεξαχθεί στην ΠΓΔΜ, εντός του τρέχοντος μηνός.

Κύριλλος και Μεθόδιος

Ο Άγιος Κύριλλος και ο Άγιος Μεθόδιος (826-869, 815-885) ήταν αδέλφια, Ανατολικορωμαίοι (Βυζαντινοί) χριστιανοί θεολόγοι και ιεραπόστολοι.

Μέσω του έργου τους επηρέασαν την πολιτιστική ανάπτυξη όλων των Σλάβων, για αυτό πήραν τον τίτλο Απόστολοι των Σλάβων.

Πιστώνονται με την επινόηση του Γλαγολιτικού αλφάβητου, του πρώτου αλφάβητου που χρησιμοποιήθηκε για τη μεταγραφή της Παλαιάς Εκκλησιαστικής Σλαβονικής γλώσσας.

Μετά το θάνατό τους οι μαθητές τους συνέχισαν το ιεραποστολικό έργο τους μεταξύ άλλων Σλάβων.

Και τα δύο αδέλφια τιμώνται στην Ορθόδοξη Εκκλησία ως άγιοι, με τον τίτλο των ισαποστόλων.

Το 1880 ο Πάπας Λέων Η΄ εισήγαγε την εορτή τους στο ημερολόγιο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.

Το 1980 ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ τους ανακήρυξε συνπροστάτες αγίους της Ευρώπης, μαζί με το Βενέδικτο τον εκ Νουρσίας.

Οι δύο αδελφοί γεννήθηκαν στη Θεσσαλονίκη, ο Κύριλλος περίπου 827–828 και ο Μεθόδιος 815–820.

Ο Κύριλλος θεωρείται ο νεότερος από επτά αδέλφια. Ονομαζόταν Κωνσταντίνος, αλλά πήρε το όνομα Κύριλλος όταν έγινε μοναχός στη Ρώμη, λίγο πριν το θάνατό του.

Ο Μεθόδιος ονομαζόταν Μιχαήλ και έλαβε το όνομα Μεθόδιος όταν έγινε μοναχός στον Όλυμπο της Μυσίας στη Μικρά Ασία (σημερινό Ούλουνταγκ στη βορειοδυτική Τουρκία).

Πατέρας τους ήταν ο Λέων, δρουγγάριος (υπεύθυνος για τα θέματα στρατιωτικής διοίκησης) του Βυζαντινού θέματος της Θεσσαλονίκης και μητέρα τους η Μαρία, αποτελώντας γνωστή οικογένεια της πόλης, με έντονη θρησκευτικότητα.

Στη βιογραφία του ο άγιος Κύριλλος ισχυρίζεται ότι με τον αδελφό του κατάγονται από «βασιλικό γένος».

Τα δύο αδέλφια μιλούσαν την ελληνική, ενώ είχαν σπουδάσει, ιδιαίτερα ο Κύριλλος, τη σλαβική, την εβραϊκή, τη συριακή και την αραβική γλώσσα.

Η γνώση αυτών των γλωσσών τους διευκόλυνε στη μετέπειτα διακονία τους.

Οι παλαιότερες βιογραφίες των αγίων δεν αναφέρονται σε εθνικότητα στην οποία ανήκαν, διότι έζησαν σε μια εποχή που η εθνικότητά τους ήταν η ρωμαϊκή, θεωρούνταν Ρωμαίοι (Ρωμηοί) του Ανατολικού Ρωμαϊκού Κράτους. Αναμφισβήτητα όμως η μητρική τους γλώσσα ήταν η ελληνική.

Η αρχαιότερη επιτομή του βίου τους, που σώζεται σε νοτιοσλαβικά συναξάρια του 13ου και 14ου αιώνα, αναφέρει ότι ήταν «Θεσσαλονικείς το γένος».

Η δεύτερη γνωστή επιτομή του βίου του Κυρίλλου (της οποίας το παλαιότερο χειρόγραφο είναι του 14ου-15ου αι.) επίσης δεν αναφέρει κάτι για την καταγωγή του.

Προσπάθεια «εκσλαβισμού» των αγίων έχει γίνει από Βουλγάρους συγγραφείς με την παραποίηση των πηγών και τη χρήση μυθιστορικών και αναξιόπιστων βουλγαρικών μεσαιωνικών πηγών.

Τα δύο αδέλφια έχασαν τον πατέρα τους, όταν ο Κύριλλος ήταν δεκατεσσάρων, και ο ισχυρός υπουργός Θεόκτιστος, που ήταν λογοθέτης του δρόμου (επικεφαλής των δημόσιων μεταφορών και ταχυδρομείων), ένας από τους επικεφαλής υπουργούς της αυτοκρατορίας, έγινε προστάτης τους.

Ήταν επίσης υπεύθυνος, μαζί με τον αντιβασιλέα Βάρδα, για την έναρξη ενός μακρόπνοου εκπαιδευτικού προγράμματος στο πλαίσιο της Αυτοκρατορίας, που κορυφώθηκε με την ίδρυση του Πανεπιστημίου της Μαγναύρας, όπου ο Κύριλλος έμελλε να διδάξει.

Ο Κύριλλος σπούδασε στο Πανεπιστημίου της Μαγναύρας της Κωνσταντινούπολης γεωμετρία, αστρονομία, μουσική, ρητορική, φιλολογία, διαλεκτική και φιλοσοφία.

Δίδαξε τη Φιλολογία, Φιλοσοφία και Θεολογία.

Ο Μεθόδιος ήταν άνθρωπος της πράξης και είχε ξεκινήσει καριέρα στον πολιτικό στίβο.

Διορίστηκε διοικητής της Θεσσαλίας, ενώ, θρησκευτικώς, ήταν διάκονος μέχρι το 867/868.

Σαμουήλ της Βουλγαρίας

O Σαμουήλ Β΄ ήταν τσάρος (καίσαρας) της Πρώτης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας από το 997 έως τις 6 Οκτωβρίου του 1014.

Από το 977 ως το 997 ήταν στρατηγός υπό το Ρομάν Α΄ της Βουλγαρίας, το δεύτερο επιζήσαντα γιο του Πέτρου Α΄ της Βουλγαρίας, και συμβασίλεψε με αυτόν, καθώς του είχε αναθέσει τη διοίκηση του στρατού και την πραγματική βασιλική εξουσία.

Καθώς ο Σαμουήλ αγωνιζόταν να διατηρήσει την ανεξαρτησία της χώρας του από την Ανατολική Ρωμαϊκή (Βυζαντινή) Αυτοκρατορία, η βασιλεία του χαρακτηρίστηκε από τους συνεχείς πολέμους κατά των Ανατολικορωμαίων (Βυζαντινών) και του εξ ίσου φιλόδοξου αυτοκράτορα Βασίλειου Β΄.

Στα πρώτα χρόνια της βασιλείας του Ο Σαμουήλ κατόρθωσε να καταγάγει αρκετές μεγάλες νίκες κατά των Βυζαντινών και να κάνει επιθετικές εκστρατείες στα εδάφη τους.

Στα τέλη του 10ου αιώνα οι βουλγαρικές στρατιές κατέλαβαν το σερβικό πριγκιπάτο της Ντούκλια και εξεστράτευσαν κατά των Βασιλείων της Κροατίας και Ουγγαρίας.

Αλλά από το 1001 αναγκάσθηκε να υπερασπίσει την Αυτοκρατορία του κυρίως έναντι των ανώτερων βυζαντινών στρατιών.

Ο Σαμουήλ πέθανε από καρδιακή προσβολή στις 6 Οκτωβρίου 1014, δύο μήνες μετά την καταστροφική μάχη του Κλειδίου, και η Βουλγαρία υποτάχθηκε ολοκληρωτικά στον Βασίλειο Β΄ τον Βουλγαροκτόνο τέσσερα χρόνια αργότερα, τερματίζοντας την πενηντάχρονη σύγκρουση Βυζαντινών-Βουλγάρων.

Ο Σαμουήλ θεωρείτο «ανίκητος σε δύναμη και αξεπέραστος σε ρώμη».

Παρόμοια σχόλια γίνονταν ακόμη και στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο Ιωάννης Κυριώτης έγραψε ένα ποίημα, όπου κάνει ένα λογοπαίγνιο – σύγκριση μεταξύ του Βούλγαρου τσάρου και ενός κομήτη, που εμφανίσθηκε το 989.

Κατά τη βασιλεία του Σαμουήλ η Βουλγαρία απέκτησε τον έλεγχο του μεγαλύτερου μέρους των Βαλκανίων (με τη σημαντική εξαίρεση της Θράκης) μέχρι τη νότια Ελλάδα.

Μετέφερε την πρωτεύουσα από τα Σκόπια στην Αχρίδα, που ήταν το πολιτιστικό και στρατιωτικό κέντρο της νοτιοδυτικής Βουλγαρίας από τη βασιλεία του Βόρι Α΄ (852-889), και έκανε την πόλη έδρα του Βουλγαρικού Πατριαρχείου.

Η δυναμική βασιλεία του Σαμουήλ αποκατάστησε τη βουλγαρική ισχύ στα Βαλκάνια και, αν και η αυτοκρατορία του διαλύθηκε μετά το θάνατό του, στη Βουλγαρία θεωρείται ηρωικός ηγέτης.

Επειδή το βουλγαρικό βασίλειο του Σαμουήλ είχε επίκεντρο τα σημερινά Σκόπια, οι Σκοπιανοί απατεώνες ισχυρίζονται ότι αυτός ο βασιλιάς των Βουλγάρων δεν ήταν… Βούλγαρος αλλά «Μακεδόνας» και το βουλγαρικό του βασίλειο ότι ήταν «μακεδονικό».

Οι Σκοπιανοί δεν έκλεψαν μόνο την αρχαία ιστορία από τους Έλληνες αλλά και τη μεσαιωνική από τους Βούλγαρους. Είναι εξωφρενικό αυτό που έχουν διαπράξει αυτοί οι απατεώνες των Βαλκανίων.

Στον χάρτη που ακολουθεί, το βουλγαρικό βασίλειο υπό τη μεγαλύτερη επέκτασή του επί Σαμουήλ.

Όπως βλέπετε, επίκεντρο του βουλγαρικού κράτους ήταν η σημερινή ΠΓΔΜ, διότι η πρώτη Βουλγαρία ως κράτος συστήθηκε στην επαρχία της «Μακεδονίας Δεύτερης» (Macedonia Secunda) των Ρωμαίων.

Το παραμύθι περί «Μακεδονικής Αυτοκρατορίας» του Σαμουήλ

Η αυτοκρατορία του Σαμουήλ είχε τον πυρήνα της γύρω από την Αχρίδα, δυτικά και νοτιοδυτικά από αυτό το πρώιμο πολιτιστικό κέντρο της Πρώτης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας.

Έτσι ο, γεννημένος στη Ρωσία, Γιουγκοσλάβος ιστορικός Γεώργιος Οστρογκόρσκι διέκρινε την Αυτοκρατορία του Σαμουήλ από τη Βουλγαρική Αυτοκρατορία, αναφερόμενος σ’ αυτή ως «Μακεδονική Αυτοκρατορία», αν και υποστηρίζει ότι ήταν πολιτικά και εκκλησιαστικά άμεση απόγονος της αυτοκρατορίας Συμεών και Πέτρου και θεωρείτο από το Σαμουήλ και τους Βυζαντινούς Βουλγαρική Αυτοκρατορία.

Μερικοί ιστορικοί της ίδιας σχολής, όπως ο Σέρβος μελετητής Αναστασίεβιτς, υποστήριξαν ακόμη και ότι ο Σαμουήλ κυβερνούσε μια ξεχωριστή Σλαβική Μακεδονική Αυτοκρατορία, ιδρυμένη ως αποτέλεσμα μιας αντιβουλγαρικής επανάστασης.

Μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας αυτές οι ξεπερασμένες θεωρίες έχουν απορριφθεί από έγκυρους Σέρβους της Σερβικής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών.

Εξακολουθούν να διατηρούνται επίμονα μόνο στην ΠΓΔΜ, όπου η επίσημη κρατική θεωρία αναφέρεται σε «Σλαβομακεδονική» ή ακόμη και «Μακεδονική» Αυτοκρατορία.

Όμως αυτή η αμφισβήτηση είναι ανιστόρητη, καθώς προβάλλει σύγχρονες εθνικές διαφορές στο παρελθόν.

Επιπλέον οι Βυζαντινοί συγγραφείς της εποχής αυτής που μνημονεύουν τη Μακεδονία αναφέρονταν στο Θέμα της Μακεδονίας, επαρχία στη σημερινή Θράκη.

Το μεγαλύτερο μέρος της σύγχρονης περιοχής της Μακεδονίας ήταν τότε βουλγαρική επαρχία, γνωστή ως Κουτμιτσεβίτσα και αντιστοιχούσε εν μέρει στις Βυζαντινές επαρχίες Θεσσαλονίκης και Στρυμώνα.

Η περιοχή ενσωματώθηκε στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία το 1018 ως νέα επαρχία (θέμα) ονόματι Βουλγαρία.

Το θέμα της Βουλγαρίας

Το Θέμα Βουλγαρίας ήταν επαρχία της Ανατολικής Ρωμαϊκής (Βυζαντινής) Αυτοκρατορίας που ιδρύθηκε από τον αυτοκράτορα Βασίλειο Β΄ τον Βουλγαροκτόνο μετά την ήττα των Βουλγάρων το 1018 και την ανακατάληψη των εδαφών που είχαν αποσπάσει οι Βούλγαροι από την Αυτοκρατορία.

Η πρωτεύουσά του ήταν τα Σκόπια και το διοικούσε Στρατηγός.

Το Βουλγαρικό Πατριαρχείο υποβιβάστηκε σε αρχιεπισκοπή που ονομάστηκε Αρχιεπισκοπή της Αχρίδας και διατήρησε το αυτοκέφαλο στάτους του.

Δηλαδή, η σημερινή Αρχιεπισκοπή της Αχρίδας, που έτσι θα ονομαστεί η Εκκλησία των Σκοπίων εάν αναγνωριστεί από το Οικ. Πατριαρχείο, είναι η γνήσια Βουλγαρική Εκκλησία και όχι το σημερινό Βουλγαρικό Πατριαρχείο που προέκυψε από τη σχισματική Βουλγαρική Εξαρχία το 1870.

Υπό ανατολικορωμαϊκή διοίκηση, οι σλαβικές παραδόσεις, γράμματα και λειτουργία στα εδάφη της Αρχιεπισκοπής τέθηκαν υπό διωγμό.

Η βουλγαρική αριστοκρατία αργά αλλά σταθερά απομακρύνονταν από τις θέσεις που κατείχε.

Πολλοί στάλθηκαν ως αποστολές σε μακρινές από τα Βαλκάνια περιοχές της Αυτοκρατορίας.

Η κατάσταση αυτή προκάλεσε τη δυσαρέσκεια του τοπικού πληθυσμού, και ξέσπασαν εξεγέρσεις για την αποκατάσταση του βουλγαρικού κράτους.

Η πρώτη ξέσπασε στο Βελιγράδι το 1040. Αρχηγός της ήταν ο Γκεόργκι Βόιτεχ, ανιψιός του Τσάρου Σαμουήλ.

Άλλη μία ξέσπασε υπό την ηγεσία του ίδιου στα Σκόπια το 1072.

Στο τέλος του 11ου αιώνα οι Βυζαντινές κτήσεις στα Βαλκάνια έγιναν το θέατρο σκληρών εχθροπραξιών.

Οι Νορμανδοί εισέβαλαν από το νότο, και οι Ιππότες της Πρώτης (1096-1097) και μετά της Δεύτερης Σταυροφορίας προέλασαν από τα δυτικά.

Αυτές που προξενούσαν φόβο ήταν οι εκ νέου επιδρομές των Τουρκικών βαρβαρικών φυλών από τις στέπες, Ογούζων, Πετσενέγων και Κουμάνων.

Στο τέλος του 12ου αιώνα, το Βυζάντιο τυπικά ήταν κυρίαρχο, αλλά σε πολλές βαλκανικές περιοχές η βυζαντινή εξουσία υπήρχε μόνο κατ’ όνομα.

Το 1185 η Νορμανδοί έφτασαν πάλι στο Δυρράχιο, προχώρησαν ανατολικά και λεηλάτησαν τη Θεσσαλονίκη.

Το χάος στις αυτοκρατορικές επικράτειες ενθάρρυναν τους Βούλγαρους να επανακτήσουν το κράτος τους με την Εξέγερση των αδελφών Ασέν και Πέτρου, και η Βουλγαρία ήταν πάλι ελεύθερη να διεκδικήσει την επικράτηση στα Βαλκάνια.

Η αποδιοργάνωση του Βυζαντίου ολοκληρώθηκε το 1204 όταν η Τέταρτη Σταυροφορία άλωσε την Κωνσταντινούπολη.

Οι Λατίνοι κατάργησαν τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και ίδρυσαν δικά τους φεουδαρχικά κράτη στα Νότια Βαλκάνια.

Στον χάρτη που ακολουθεί, οι βυζαντινές επαρχίες μετά το 1018. Ελάχιστη σχέση έχουν με τη γεωγραφία που έχουμε σήμερα στο μυαλό μας ή με την αρχαία γεωγραφία: