Σύνοδος ΕΕ – Βαλκανίων: Eνίσχυση των δεσμών υπόσχεται η Ευρώπη

Με τους ομολόγους τους της Αλβανίας, της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, της Σερβίας, του Μαυροβουνίου, της ΠΓΔΜ και του Κοσόβου συναντώνται σήμερα Πέμπτη οι Ευρωπαίοι ηγέτες στη Σόφια, για να επιβεβαιώσουν την ευρωπαϊκή προοπτική που έχει υποσχεθεί η Ευρώπη στις χώρες των Βαλκανίων.

Σύμφωνα με ευρωπαϊκή πηγή, κατά το χθεσινό δείπνο, οι «28» συμφώνησαν σε μία «κοινή προσέγγιση» για την διάσωση της πυρηνικής συμφωνίας όσο το Ιράν την τηρεί, έπειτα από την απόφαση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να αποσύρει τις ΗΠΑ.

Σήμερα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα είναι 27, αφού θα απουσιάζει ο Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι, καθώς η Ισπανία δεν αναγνωρίζει την ανεξαρτησία του Κοσόβου.

«Θα συναντηθούμε με τους όλους τους εταίρους μας των δυτικών Βαλκανίων για πρώτη φορά εδώ και 15 χρόνια», δήλωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ.

«Θα είναι μία ευκαιρία για τις δύο πλευρές να υπενθυμίσουν ότι η ευρωπαϊκή προοπτική παραμένει η γεωστρατηγική επιλογή των δυτικών Βαλκανίων», δήλωσε ο Ντόναλντ Τουσκ.

Χωρίς «ευρωπαϊκή προοπτική» για τα Βαλκάνια, «θα ξαναζήσουμε τα δεινά που γνωρίσαμε κατά την διάρκεια της δεκαετίας του ΄90», προειδοποίησε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ αναφερόμενος τους πολέμους που αιματοκύλισαν την περιοχή.

«Συνδεσιμότητα» όχι ένταξη

Στο σχέδιο του τελικού ανακοινωθέντος της Συνόδου Κορυφής, με τον όρο «συνδεσιμότητα» οι Ευρωπαίοι εννοούν επενδύσεις στις υποδομές στον τομέα των μεταφορών, εκπαιδευτικές και πολιτιστικές ανταλλαγές και ενίσχυση των δεσμών απέναντι «στις κοινές προκλήσεις», όπως η ασφάλεια και η μετανάστευση.

Ομως, αποφεύγουν να χρησιμοποιήσουν τις λέξεις «ένταξη» ή «διεύρυνση» στο κείμενο του τελικού ανακοινωθέντος. «Αυτό δεν είναι θέμα της συνόδου (της Σόφιας)» επέμεινε Ευρωπαίος αξιωματούχος, υπενθυμίζοντας ότι οι «28» θα έχουν άλλα ραντεβού τον Ιούνιο για να συζητήσουν το θέμα και να αποφασίσουν την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία και την ΠΓΔΜ, όπως προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Προς το παρόν, οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις δεν έχουν ξεκινήσει παρά με την Σερβία (2014) και το Μαυροβούνιο (2012), χώρες για τις οποίες ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ θεωρεί ότι θα γίνουν μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωση «μέχρι το 2025».

Ομως, πολλές ευρωπαϊκές χώρες από τις 27 που θα μείνουν μετά την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου το 2019 ζητούν χαμηλούς ρυθμούς στην διαδικασία ένταξης.

Πρέπει να έχουμε «σχέσεις με τα Βαλκάνια που να μην είναι αποκλειστικά επικεντρωμένες στο θέμα μίας μακρινής διεύρυνσης», δήλωσε διπλωματική πηγή επισημαίνοντας ότι «δεν είναι λογικό» να αντιμετωπίζεται η προοπτική ένταξης χωρών σε μία Ενωση «που δεν έχει ακόμη βρει το μοντέλο λειτουργίας της στα 28 μέλη».

Οι Ευρωπαίοι ανησυχούν επίσης για τις εντάσεις που παραμένουν στην περιοχή, όπως ανάμεσα στην Σερβία και την πρώην σερβική επαρχία του Κοσόβου.

Αλλωστε, πέντε κράτη μέλη (η Ισπανία, η Ελλάδα, η Κύπρος, η Σλοβακία και η Ρουμανία) δεν αναγνωρίζουν την μονομερή κήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου το 2008. Και ο Ισπανός πρωθυπουργός δεν θα είναι καν παρών σήμερα για να τονίσει την εχθρική του στάση.

Σε ό,τι αφορά τη διαφορά ανάμεσα στην Ελλάδα και τα Σκόπια, οι πρωθυπουργοί Αλέξης Τσίπρας και Ζόραν Ζάεφ έχουν συνομιλίες για το θέμα στην Σόφια.

«Ελπίζουμε ότι θα μπορέσουν να καταγράψουν πρόοδο», σχολίασε ευρωπαϊκή πηγή. Η επίλυση αυτής και των άλλων διαφορών στην περιοχή «μπορούν να έχουν θετική επίδραση» για την άμβλυνση τη στάσης των ευρωπαϊκών χωρών απέναντι στην ένταξη νέων χωρών, σχολίασε η ίδια πηγή.

Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες φοβούνται μήπως αυτή η ανησυχία στην περιοχή των Βαλκανίων εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Ρωσίας, ή και της Κίνας και της Τουρκίας, που επιδιώκουν να εδραιώσουν την επιρροή τους στην περιοχή.

Η Ρωσία έχει ενισχύσει την επικοινωνιακή της παρουσία στην περιοχή τα τελευταία χρόνια, αλλά η επιρροή της στον πολιτικό και τον οικονομικό τομέα δεν έχει εδραιωθεί.

Το 73% των συνολικών εμπορικών συναλλαγών της περιοχής των Βαλκανίων γίνεται με την Ευρωπαϊκή Ενωση, έναντι μόνο 5% με την Ρωσία, ενώ το 73% των ξένων επενδύσεων στα Βαλκάνια προέρχονται επίσης από την Ευρωπαϊκή Ενωση.