Eurasia: Αυτοί είναι οι παγκόσμιοι κίνδυνοι για το 2018

Σε μια εκτενή ανάλυση προχωράει το κέντρο γεωπολιτικών μελετών Eurasia, σε μια απόπειρα να αποκρυπτογραφήσει τους φανερούς, αλλά κι αθέατους κινδύνους για το νέο έτος.

“Το 2018 δεν εισέρχεται με αισιοδοξία”, σημειώνει στην εισαγωγή του το γνωστό think tank.

“Πέρσι, η υφήλιος έμπαινε σε μια περίοδο γεωπολιτικής ύφεσης, καθώς με την εκλογή του Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, εισήλθαμε σε μια εν δυνάμει ψυχροπολεμική κατάσταση που πλέον είναι πιο κοντά προς αυτό το ενδεχόμενο, παρά στο ενδεχόμενο να εκτονωθεί”, σημειώνεται στον πρόλογο.

“Οι προκλήσεις που έχει θέσει ο Τραμπ αφορούν στην προσέγγιση του στις διεθνείς σχέσεις, η οποία είναι αποτέλεσμα της μονομερούς ατζέντας του, η οποία με την σειρά ης προκαλεί σύγχυση τόσο σε φίλους των ΗΠΑ, όσο και σε εχθρούς της χώρας: Τί ακριβώς αντιπροσωπεύει πλέον η Αμερική; Τί ελπίζει να κατορθώσει η κυβέρνηση Τραμπ;

Ειναι πραγματιστής ή επαναστάτης; Ειναι το σύνθημα του “Να κάνουμε την Αμερική σπουδαία ξανά” όντως πολιτικός στόχος ή αποτελεί επικοινωνιακό τέχνασμα;”, είναι κάποια από τα ερωτήματα που θέτει το άρθρο.

“Η πτώση των ΗΠΑ θα επιταχυνθεί κατά το 2018 καθώς η έλλειψη στρατηγικής κατεύθυνσης εκ μέρους του Τραμπ, η αμερικανική παγκόσμια δύναμη αρχίζει να σβήνει σιγά σιγα”, επισημαίνεται στην ανάλυση, η οποία προχωράει στους 10 σημαντικότερους κινδύνους για την χρονιά που μόλις μπήκε:

Η Κίνα γεμίζει το γεωπολιτικό “κενό” στην Ασία: Το 19ο συνέδριο του ΚΚΚ, τον περασμένο Οκτώβριο, επιβεβαίωσε τη δύναμη του κινέζου προέδρου Σι Τζίνπινγκ που είναι πια και επίσημα ο πιο ισχυρός ηγέτης της Κίνας από την εποχή του Μάο Τσε Τουνγκ.

Μέχρι πρόπερσι, η Κίνα απέρριπτε κάθε νύξη περί παγκόσμιας ηγεμονίας, αλλά μέσα στο 2017 το Πεκίνο άλλαξε το τροπάριο του: Με τον Σι να έχει πλέον αρκετή δύναμη στο εσωτερικό της χώρας και την Ουάσινγκτον να αποσύρεται από τον παραδοσιακά ηγετικό της ρόλο στην ΝΑ Ασία, η Κίνα δείχνει διατεθειμένη να γεμίσει το κενό εξουσίας που δημιουργεί η απουσία των ΗΠΑ.

Δυστυχήματα: Μπορεί να μην βρισκόμαστε στο κατώφλι ενός Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά η υφήλιος είναι πλέον πιο επικίνδυνη, τόσο ελλείψει ενός παγκόσμιου παίκτη που να εγγυάται την ασφάλεια, όσο και ελέω την εμφάνισης διαφόρων υποεθνικών και μη-εθνικών δυνάμεων ικανών για αποσταθεροποίηση. Ανάμεσα στις σημαντικότερες εστίες δυστυχημάτων, το Eurasia αναφέρει τις κυβερνοεπιθέσεις, την Βόρεια Κορέα, την Συρία, την Ρωσία αλλά και τρομοκρατικά χτυπήματα κυρίως στη Μέση Ανατολή, την Βόρεια Αφρική και την ΝΑ Ασία.

Ψηφιακός Ψυχρός Πόλεμος: Με τις τεχνολογικές επαναστάσεις να διαδέχονται η μια την άλλη, πλέον το κέντρο βάρους -και η πιθανή αιτία- ενός πιθανού πολέμου έχει μετατεθεί στην απόκτηση της ψηφιακής πληροφορίας, με πολλές οργανώσεις να επιθυμούν να την έχουν υπό τον έλεγχο τους.

Ωστόσο, όπως σημειώνει το άρθρο, το νεώτερο κύμα τεχνολογικών καινοτομιών έρχεται σε μια χρονική συγκυρία όπου επικρατεί μια ευρύτερη ένταση εντός της αγοράς του Διαδικτύου και της τεχνολογίας -κι αυτό είναι κάτι που αναμένεται να παίξει τον ρόλο του για τις διεθνείς χρηματαγορές μέσα στο νέο έτος.

Μεξικό: Η χώρα θα έχει μια κρίσιμη χρονιά για την περαιτέρω ανάπτυξη της, καθώς εκτός από τις προεδρικές εκλογές της 1ης Ιουλίου, εκκρεμεί η έκβαση της επαναδιαπραγμάτευσης για την Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου στη Βόρεια Αμερική(NAFTA). Οι διαπραγματεύσεις χαρακτηρίζονται από τις μεγάλες απαιτήσεις που έχουν οι ΗΠΑ έναντι των δύο άλλων χωρών, θέτοντας υπό αμφισβήτηση την αναφερόμενη συμφωνία έπειτα από 23 χρόνια εφαρμογής. Οι αμερικανικές προτάσεις για τη δραστική αλλαγή του πλαισίου εφαρμογής της συμφωνίας προκειμένου να μειωθεί το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ έχουν προκαλέσει κλίμα απαισιοδοξίας.

Σχέσεις ΗΠΑ-Ιράν: Ο Τραμπ, καλώς ή κακώς, θεωρεί το Ιράν ως τη ρίζα όλων των δεινών στον κόσμο σήμερα. Ετσι, είναι φυσικό να κλιμακώνεται η διεθνής ανησυχία μετά τη πρόσφατη δήλωση-«βόμβα» του Ντόναλντ Τραμπ ότι δεν επικυρώνει τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, γνωστή κι ως Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA). Η συμφωνία είναι πιθανό να επιβιώσει καθ’ όλη την διάρκεια του έτους, αλλιώς όλη η περιοχή θα βυθιστεί στο χάος.

Στα σχέδια των ΗΠΑ είναι μια ολιστική προσέγγιση του ζητήματος, όπερ και σημαίνει ισχυρότερη υποστήριξη στη Σαουδική Αραβία, ενώ φυσικά και θα επιβληθούν κυρώσεις από την Ουάσινγκτον σε περίπτωση που η Τεχεράνη πραγματοποιήσει πυραυλικές δοκιμές. Λάδι στη φωτιά αναμένεται να ρίξει και η δημόσια στήριξη του Τραμπ στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα στο Ιράν.

Η διάβρωση των θεσμών: Μια πολύ σημαντική εξέλιξη μέσα στο 2018 θα είναι η διαρκώς μειωμένη εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι σε θεσμούς, όπως η Ε.Ε. ας πούμε. Σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του ανεπτυγμένου κόσμου (με εξαίρεση την Ιαπωνία), η λαϊκή εμπιστοσύνη σε τεχνοκρατικούς-γραφειοκρατικούς θεσμούς φθίνει επικίνδυνα, ως αποτέλεσμα της πολιτικής ανάμειξης εντός των κόλπων τους.

Προστατευτισμός: Εξαιτίας της πολιτικής πίεσης από τα πάσης φύσεως λαϊκιστικά κόμματα αλλά και της γενιότερης γεωπολιτικής ύφεσης, ο προστατευτισμός επιστρέφει.

Η άνοδος των αντισυστημικών κι αντικαθεστωτικών κινημάτων σε ανεπτυγμένες αγορές έχει αναγκάσει πολλούς νομοθέτες να υιοθετήσουν μια πιο μερκαντιλιστική προσέγγιση στον παγκόσμιο οικονομικό ανταγωνισμό.

Με τον μερκαντιλισμό να επιστρέφει και τις κυβερνήσεις να προσπαθούν να χειραγωγήσουν τις αγορές προς όφελός τους, ειδικά στην περίπτωση της Κίνας που, λόγου χάρη, προσπαθεί διαρκώς να αγοράσει λιμάνια σε όλο τον κόσμο με σκοπό να ελέγχει ένα τεράστιο τμήμα της αλυσίδας εφοδιασμού για βασικά εμπορεύματα και να διαμορφώνει τους εμπορικούς δρόμους για τις εξαγωγές της.

Ηνωμένο Βασίλειο: To 2018 ενδέχεται να είναι ακόμη χειρότερο για τη χώρα καθώς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (άρθρο 50) της 15ης Δεκεμβρίου 2017 ενέκρινε κατευθυντήριες γραμμές για τη δεύτερη φάση των διαπραγματεύσεων για το Brexit και όπως φαίνεται τα θέματα που είναι τώρα προς συζήτηση ανάμεσα στα έτερα μέρα είναι περισσότερο περίπλοκα και διχαστικά απ’ ότι φαινόταν αρχικά.

Εναν ακόμη “πονοκέφαλο” για την Τερέζα Μέι αποτελεί και το θεμα με τα σύνορα στη Βόρειο Ιρλανδία. “Ως προς τα ιρλανδικά σύνορα, παραμένουν κάποιες διαφορές που απαιτούν περαιτέρω διαπραγματεύσεις και διαβουλεύσεις”, σχολίασε προ εβδομάδων η Τερέζα Μέι εξωραΐζοντας την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί.

Πολιτικές Ταυτότητας στην Νότια Ασία: Ενα ακόμη πρόβλημα που απειλεί το 2018 είναι η αναζήτηση πολιτικής ταυτότητας για δεκάδες εθνικότητες, όπως οι Ροχίνγκια, που συνωστίζονται στην ΝΑ Ασία. Η τάση αυτή δημιουργεί προκλήσεις και προβλήματα και έρχεται με την μορφή του Ισλαμισμού, την αποστροφή απέναντι σε κινεζικές ή άλλες μειονότητες αλλά κι έναν ολοένα αυξανόμενο ινδικό εθνικισμό.