Και εφέτος, όπως κάθε χρόνο, η Μεγάλη Ανατολή της Γαλλίας, η μεγαλύτερη ελευθεροτεκτονική δύναμη στη χώρα, τίμησε τους Κομμουνάριους και Ελευθεροτέκτονες που σκοτώθηκαν στα οδοφράγματα της Παρισινής Κομμούνας του 1871.
Στην Παρισινή Κομμούνα (18 Μαρτίου 1871 – 28 Μαΐου 1871), συμμετείχαν εθελοντικά όλες οι ελευθεροτεκτονικές στοές του Παρισιού και περισσότεροι από 5.000 Ελευθεροτέκτονες έσπευσαν στα οδοφράγματα δίπλα στους δημοκράτες επαναστάτες.
Η σύνθεση της Κομμούνας περιελάμβανε Προυντονιστές αναρχικούς, σοσιαλιστές μέλη της Διεθνούς, Μπλανκιστές και πολλούς δημοκράτες.
Παρ’ όλη την πολιτική πολυμορφία τους, το 25% των εκλεγμένων στη Κομμούνα είχαν κάτι κοινό. Ήταν Ελευθεροτέκτονες.
Οι αποφάσεις που πάρθηκαν ήταν εξαιρετικά ριζοσπαστικές, αν και πολλές από αυτές έμειναν μόνο στα χαρτιά.
Αντίθετα με ό,τι πιστεύεται, όσον αφορά στην πολιτική που ακολούθησε η Κομμούνα, φαίνεται λιγότερο εμπνευσμένη από τον Μαρξισμό και περισσότερο από τον Ελευθεροτεκτονισμό.
Τα μέτρα που πήρε για την αποκατάσταση των κοινωνικών αδικιών και τη βελτίωση της καθημερινής ζωής των ανθρώπων, ήταν τα ίδια με τις μεταρρυθμίσεις που προτείνονταν, κατά τη διάρκεια των εργασιών, στις Γαλλικές Τεκτονικές Στοές την περίοδο 1850 – 1870.
Από την έναρξη των γεγονότων, τον Σεπτέμβριο του 1870, οι ελευθεροτεκτονικές διοικήσεις ήταν, σε γενικές γραμμές, πολύ διστακτικές απέναντι στη Κομμούνα και έδιναν, κατ’ επανάληψη, οδηγίες ουδετερότητας στα μέλη τους.
Αυτές οι οδηγίες δεν έχαιραν της αποδοχής της ελευθεροτεκτονικής βάσης.
Στις 7 Απριλίου 1871, το βράδυ, όπως κάθε Παρασκευή, διεξάγονται οι τακτικές εργασίες της μικρής Συμβολικής Στοάς εν Ανατολή Μπελβίλ, «Οι Μαθητές της Προόδου».
Η Στοά αυτή ανήκει στη δύναμη της Μεγάλης Ανατολής. Κατά τη διάρκεια των εργασιών, υπό το άγχος των γεγονότων των προηγουμένων ημερών και του ανθρωπίνου φόβου, το Εργαστήριο παίρνει την πρωτοβουλία να συντάξει ένα ψήφισμα με σκοπό την παύση των εχθροπραξιών και την αποφυγή της αιματοχυσίας.
Το κείμενο καλεί τους αντιπάλους: «…για μία οριστική ειρήνη, η οποία θα είναι η ΑΥΓΗ ΕΝΟΣ ΝΕΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ».
Η Στοά αποστέλλει, το ίδιο βράδυ, το ψήφισμα στη διοίκηση της Μεγάλης Ανατολής, στη rue Cadet.
Στις 8 Απιρλίου το πρωί, η διοίκηση της Μεγάλης Ανατολής της Γαλλίας διαβάζει το ψήφισμα της Στοάς. Αμέσως συγκαλείται, έκτακτο, Συμβούλιο Σεβασμίων [Σεβάσμιος ονομάζεται ο πρόεδρος μίας Συμβολικής Στοάς] για το ίδιο βράδυ.
Ως σκοπός του Συμβουλίου αναφέρεται: «… για την εξέταση ενός πάρα πολύ σοβαρού θέματος».
Το ίδιο βράδυ το κείμενο του ψηφίσματος, «των Μαθητών της Προόδου», διαβάζεται στην ολομέλεια των Σεβασμίων. Μετά από συζήτηση λαμβάνονται οι παρακάτω αποφάσεις:
1. Το κείμενο να υιοθετηθεί από τη Μεγάλη Ανατολή χωρίς τροποποιήσεις και να ονομασθεί: «Διακήρυξη των Ελευθεροτεκτόνων».
2. Να τυπωθεί σε 4000 αντίγραφα και να τοιχοκολληθεί σε κεντρικά σημεία του Παρισιού, να δοθεί στις εφημερίδες προς δημοσίευση, να διαβιβασθεί στο Ύπατο Συμβούλιο του Αρχαίου και Αποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου της Γαλλίας, να αναγνωσθεί κατά τη διάρκεια των εργασιών, σε όλες τις υπό την αιγίδα της Μεγάλης Ανατολής, Συμβολικές Στοές, Παρισίων και επαρχίας.
3. Να παραδοθεί από ειδικές Τεκτονικές αντιπροσωπείες, ως επίσημη διακήρυξη, τόσο στο Συμβούλιο της Κομμούνας, όσο και στη κυβέρνηση των Βερσαλλιών.
Στις 12 Απριλίου η «Διακήρυξη των Ελευθεροτεκτόνων», όπως αποκαλείται πλέον το κείμενο, παραδίδεται από Τεκτονική αντιπροσωπεία στο Συμβούλιο της Κομμούνας, καθώς και στη Κυβέρνηση των Βερσαλλιών.
Η Κομμούνα δηλώνει: «φιλικό αλλά επιφυλακτικό». Οι Βερσαλλίες δέχονται την Τεκτονική αντιπροσωπεία «με περιφρόνηση» και δηλώνουν: «δεν αναγνωρίζουμε νομική υπόσταση».
Στις 21 Απριλίου ο Ελευθεροτεκτονισμός αναλαμβάνει ακόμα μία ειρηνευτική πρωτοβουλία.
Πολυμελής αντιπροσωπεία Ελευθεροτεκτόνων συνοδευόμενη από αντιπροσώπους της παράταξης των «συμφιλιωτικών» επισκέπτεται τις Βερσαλλίες με σκοπό να ζητήσει ανακωχή και να διαπραγματευτεί μία κοινά αποδεκτή πρόταση για λύση του προβλήματος.
Ο Thiers δεν δέχεται κουβέντα. Εμφανίζεται όπως πάντα, αυταρχικός και αμετακίνητος στις θέσεις του. Το μόνο που παραχωρεί είναι μία 8ωρη παύση του βομβαρδισμού του προαστίου Neilly στις 25 Απρίλη, για να μπορέσουν οι κάτοικοι… να το εγκαταλείψουν.
Στις 26 Απριλίου, μετά την αποτυχία των διαπραγματεύσεων και τις κυνικές δηλώσεις του Thiers, το γενικευμένο αιματοκύλισμα είναι πλέον παραπάνω από βέβαιο.
Στη προσπάθεια να βρεθεί τρόπος ώστε να σταματήσουν οι τραγικές εξελίξεις, συγκαλείται στη Chatelet, Γενική Συνέλευση όλων των Παρισινών Στοών, ανεξαρτήτως Tάγματος.
Από τη πρώτη στιγμή γίνεται φανερό το ότι δεν βλέπουν όλοι οι Ελευθεροτέκτονες τα γεγονότα υπό το ίδιο πρίσμα.
Αρχικά τον λόγο παίρνει ο Montanier, Μεγάλος Αξιωματικός της Μεγάλης Ανατολής της Γαλλίας, ο οποίος ανακοινώνει ότι: «δεν συμμετέχει σ΄αυτή την κίνηση η οποία, κατ’ αυτόν, ξεφεύγει από τα Τεκτονικά οροθέσια».
Στο ίδιο πνεύμα συνέχισε και ο Floquet, ο οποίος αφού παραιτήθηκε από τα Τεκτονικά του αξιώματα, προεξοφλώντας μάλλον τις εξελίξεις υπέρ των Βερσαλλιών, δηλώνει «την αντίθεσή του σε αυτή τη συνεργασία του Ελευθεροτεκτονισμού με τη Κομμούνα».
Την φωνή του πνίγουν κραυγές αποδοκιμασίας, από το ακροατήριο.
Στο βήμα ανεβαίνει ο Thirifocq, μέλος και πρώην Σεβάσμιος της Συμβολικής Στοάς «Ελεύθερη Εξέταση» [Libre Examen] υπό την αιγίδα του Υπάτου Συμβουλίου του Αρχαίου και Αποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου της Γαλλίας.
Τοποθετούμενος σε μία διαμετρικά αντίθετη θέση, από τους προλαλήσαντες και με πρωταρχικό στόχο την παύση των εχθροπραξιών, λέει:
«Το Παρίσι χαίρει του σεβασμού ολοκλήρου του κόσμου και ο Τεκτονισμός χαίρει του σεβασμού της αμυήτου κοινωνίας. Και το ένα και το άλλο είναι έργα που προβάλλουν Φως. Καταργήστε τα και τα σκότη θα μας καλύψουν …» και συνεχίζει «… Πρέπει να πούμε στις Βερσαλλίες, ότι εάν εντός 48 ωρών, από τη στιγμή που θα υψώσουμε τα Λάβαρα των Στοών μας πάνω στα οδοφράγματα, δεν προτείνουν μία λύση που να οδηγεί στην ειρήνη, ή εάν έστω και μία σφαίρα ή οβίδα τους, τρυπήσει τα Λάβαρά μας, τότε θα καταφύγουμε στα όπλα για να εκδικηθούμε αυτή τη βεβήλωση».
Η πρόταση γίνεται δεκτή με επευφημίες από τους παρισταμένους.
Στη συνέχεια λαμβάνει το λόγο ο Millier, προσπαθώντας να γεφυρώσει τις δύο τάσεις και να συμβιβάσει τα ασυμβίβαστα:
«Το Παρίσι δεν έχει άλλες ηθικές δυνάμεις. Εάν πάμε πρώτοι στα οδοφράγματα και δεχόμενοι επίθεση, τελικά, οπισθοχωρήσουμε, έχουμε να χάσουμε πολλά. Πρέπει συμπαρασταθούμε ηθικά και να εμψυχώσουμε τους αμυνομένους, στις γειτονιές μας, φορώντας τα Τεκτονικά διακριτικά μας. Εάν έχουμε και χρησιμοποιήσουμε την απαραίτητη ψυχική δύναμη, το Παρίσι θα σωθεί».
Έχοντας κάνει ήδη δεκτή τη πρότασή του, η Συνέλευση ορίζει ως εκπρόσωπο των Τεκτόνων τον Thirifocq.
Με ένα νεύμα και με την παρότρυνση του Ranvier βγαίνουν, όλοι, έξω από την αίθουσα, στο δρόμο μπροστά από τη Chatelet.
Από εκεί, συντεταγμένα, βαδίζουν έχοντας προπορευόμενο το Λάβαρο της Μεγάλης Ανατολής της Γαλλίας, με κατεύθυνση το Δημαρχείο του Παρισιού – έδρα του Συμβουλίου της Κομμούνας.
Φτάνοντας στο Δημαρχείο γίνονται αμέσως δεκτοί από τα μέλη του Συμβουλίου, στην «Αίθουσα της Τιμής». Πρώτος τον λόγο πήρε, ως εκπρόσωπος των Ελευθεροτεκτόνων, ο Thirifocq:
«Αν από την αρχή ο Ελευθεροτεκτονισμός δεν θέλησε να δράσει, ήταν διότι θέλαμε να έχουμε χειροπιαστές και συγκεκριμένες αποδείξεις ότι οι Βερσαλλίες θα απέρριπταν κάθε διαπραγμάτευση. Είμαστε έτοιμοι, σήμερα, να υψώσουμε τα Λάβαρα των Στοών μας επάνω στα οδοφράγματα, με σκοπό την κατάπαυση του πυρός. Εάν έστω και μία σφαίρα τα αγγίξει, τότε εμείς οι Τέκτονες θα βαδίσουμε, με τον ίδιο ζήλο μαζί σας, ενάντια στον κοινό εχθρό».
Η δήλωση αυτή γίνεται δεκτή με θερμά χειροκροτήματα από την πλευρά του Συμβουλίου της Κομμούνας. Τότε ο Jules Valle, εξ ονόματος της Κομμούνας, βγάζει το μεγάλο κόκκινο φουλάρι που φοράει, ενδεικτικό του αξιώματος του και συμβολικά το δένει πάνω στον ιστό του Λαβάρου της Μεγάλης Ανατολής.
Στη συνέχεια οι Ελευθεροτέκτονες αναχωρούν, μαζί με μία αντιπροσωπία του Συμβουλίου, για το Τεκτονικό μέγαρο της Μεγάλης Ανατολής στη rue Cadet, με σκοπό τη ρύθμιση των τελευταίων λεπτομερειών της Τεκτονικής παρέμβασης.
Στη σύσκεψη που γίνεται αποφασίζονται τα εξής:
1. Η συμμετοχή των Ελευθεροτεκτόνων είναι προαιρετική
2. Η διαδήλωση των Τεκτόνων να γίνει την 29η Απριλίου.
3. Ως τόπος της αρχικής συγκέντρωσης ορίζεται η πλατεία Carrousel, ώρα 10:00.
4. Να ενημερωθούν οι Ελευεθροτέκτονες μέσω ανακοινώσεων στον Τύπο.
5. Επί κεφαλής της πορείας να τεθεί το Λάβαρο της Συμβολικής Στοάς «Υδρόγειος» [Le Globe] εν Ανατολή Vincennes. Ο λόγος για τον οποίο επιλέγεται, είναι ότι το Λάβαρο έχει λευκό χρώμα και φέρει με κόκκινα γράμματα την επιγραφή «Αγαπάτε Αλλήλους».
6. Οι συμμετέχοντες δεν θα φέρουν περίζωμα, αλλά μόνο το περιλαίμιο ή την ταινία του βαθμού τους.
Στις 27 Απριλίου οι Παρισινές εφημερίδες με άρθρα τους προαναγγέλλουν την πρωτοβουλία των Ελευθεροτεκτόνων και καλούν τους Παριζιάνους να συμμετέχουν. H ανακοίνωση αναπτερώνει τις ελπίδες των απλών ανθρώπων.
Το Ύπατο Συμβούλιο του Σκωτικού Τύπου αποστέλλει πρόσκληση συμμετοχής σε όλους τους Ελευθεροτέκτονες:
«Φίλτατε Αδελφέ,
Καλείσθε να μεταβείτε το Σάββατο 29 Απριλίου στις 7:30 το πρωί, στην οδό J. J. Rousseau 35, για να συνοδεύσετε το Λάβαρο της Σεπτής Στοάς σας, το οποίο αντιπροσωπεύει την αδελφότητα των ανθρώπων και κατόπιν, υπό τη σκέπη του, να διαδηλώσετε ενάντια στη τυραννία. Με αυτό τον τρόπο θα προσφέρετε στις μελλοντικές γενιές το αγαθό της Ελευθερίας. V. TAVERNIER».
Στις 28 Απριλίου τα μέλη του Συμβουλίου της Μεγάλης Ανατολής που δεν συμφωνούν με τη πορεία προς τα οδοφράγματα, καλούν κάποιους Σεβάσμιους και προσπαθούν να τους μεταπείσουν. Ορισμένοι αλλάζουν γνώμη, άλλοι όχι. Αποφασίζουν να τοιχοκολλήσουν, το ίδιο βράδυ, τις θέσεις τους σε κεντρικά σημεία της πόλης και συγχρόνως να στείλουν, προς δημοσίευση, επιστολή στις εφημερίδες. Η επιστολή θα … αργήσει πολύ.
Το ξημέρωμα της 29ης Απριλίου βρίσκει τους τοίχους, σε κεντρικά σημεία της πόλης, με αφίσες που προτρέπουν τους Ελευθεροτέκτονες να μη δεχθούν να συμμετάσχουν στην πορεία προς τα οδοφράγματα.
Το κείμενο υπογράφεται από υψηλόβαθμα στελέχη του Ελευθεροτεκτονισμού.
Από νωρίς το πρωί, πολύς κόσμος συγκεντρώνεται στη πλατεία Carrousel, που είχε ορισθεί ως το σημείο συνάντησης όλων των Στοών.
Εκτός από τους Τέκτονες, πολλοί είναι οι περίεργοι που θέλουν, πληροφορημένοι από τις εφημερίδες, να δουν αυτό το πρωτόγνωρο θέαμα.
Στις 10.00 η πλατεία έχει γεμίσει, με ένα πολύχρωμο πλήθος, από 5000-6000 Ελευθεροτέκτονες οι οποίοι εκπροσωπούν 55 Στοές.
Όλοι φορούν, όπως έχει ορισθεί, μόνο τα περιλαίμια ή τις ταινίες του βαθμού τους, αλλά όχι τα περιζώματα.
Για πρώτη φορά οι κάτοικοι του Παρισιού βλέπουν τις γαλάζιες, μαύρες, μωβ, πρασινοκίτρινες, κόκκινες και λευκές ταινίες.
Υψωμένα πάνω από τα κεφάλια αυτής της λαοθάλασσας, κυματίζουν τα Λάβαρα των Στοών.
Είναι η πρώτη φορά που Τεκτονικά Λάβαρα βγαίνουν εκτός των Στοών και μέχρι αυτή τη μέρα δεν έχουν εμφανισθεί, ποτέ ξανά, δημοσίως.
Πάνω τους είναι κεντημένα, με ευδιάκριτα γράμματα, γνωμικά ειρήνης και αδελφότητας.
Έξι μέλη του Συμβουλίου της Κομμούνας έρχονται για να τους προϋπαντήσουν και να τους συνοδεύσουν μέσα από το πλήθος στο Μέγαρο του Δημαρχείου.
Ο κόσμος παραμερίζει και δημιουργεί ένα διάδρομο μέσα από τον οποίο περνούν οι συγκεντρωμένοι Τέκτονες.
Προηγείται μία μπάντα, η οποία παίζει μουσική με επίσημο και τελετουργικό χαρακτήρα, ακολουθούν τα μέλη του Συμβουλίου της Κομμούνας με τους υψηλόβαθμους Τέκτονες, έπονται τα λάβαρα των Στοών και τέλος οι Ελευθεροτέκτονες ομαδοποιημένοι κατά Στοές.
Τελικά, οι αξιωματούχοι του Τεκτονισμού φτάνουν στις 11.00 στο Δημαρχείο, όπου το σύνολο των μελών του Συμβουλίου της Κομμούνας περιμένει να τους υποδεχθεί στο μπαλκόνι που σχηματίζει η Σκάλα της Τιμής στην πρόσοψη του Μεγάρου.
Τα Λάβαρα παρατάσσονται στα σκαλοπάτια, αριστερά και δεξιά της σκάλας, ενώ την ίδια ώρα η μπάντα αρχίζει να παίζει την «Μασσαλιώτιδα» – «… εμπρός παιδιά της πατρίδας…».
Αντιπροσωπεία Τεκτόνων ανεβαίνει στο μπαλκόνι, όπου πρώτος ο Felix Pyat, εκ μέρους του Συμβουλίου της Κομμούνας, παίρνει το λόγο και απευθύνεται στο παρευρισκόμενο πλήθος, Τέκτονες και αμυήτους, λέγοντας:
«Αδελφοί. Πολίτες της Μεγάλης Παγκόσμιας Παράταξης, πιστοί των κοινών μας Αρχών: Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφότητα. Είστε πιο λογικοί από το Σύνδεσμο για τα Δικαιώματα του Παρισιού. Ελευθεροτέκτονες, τα λόγια σας συνάδουν με τα έργα σας! Μετά την ανάρτηση της Διακήρυξης σας – μίας Διακήρυξης της καρδιάς – στους τοίχους του Παρισιού, πηγαίνετε σήμερα να στήσετε τα Λάβαρά σας, σημαίες ανθρωπισμού, πάνω στο οδοφράγματα της πόλης μας η οποία πολιορκείται και βομβαρδίζεται. Πάτε να διαμαρτυρηθείτε ενάντια στις δολοφονικές οβίδες και τις αδελφοκτόνες σφαίρες, στο όνομα του δικαίου και της παγκόσμιας ειρήνης. Το Συμβούλιο της Κομμούνας πήρε την απόφαση και επέλεξε πέντε μέλη του, τα οποία θα έχουν την τιμή να σας συνοδεύσουν σε αυτή την ένδοξη, σε αυτή τη νικητήριο πράξη. Μία πράξη, η οποία θα διαβάζεται στη μελλοντική ιστορία της Γαλλίας, αλλά και της ανθρωπότητας».
Την ομιλία ακολούθησαν ενθουσιώδεις ιαχές από το ακροατήριο, τόσο από τους Τέκτονες, όσο και από τους υπόλοιπους πολίτες του Παρισιού:
«ΖΗΤΩ Ο ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΕΚΤΟΝΙΣΜΟΣ»
«ΖΗΤΩ Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ»
Κατόπιν, το λόγο λαμβάνει ο 76χρονος Charles Beslay, μέλος του Συμβουλίου της Κομμούνας αλλά και Τέκτων:
«Πολίτες, τι άλλο μπορώ να πω μετά την εύγλωττη ομιλία του Felix Pyat; Είστε έτοιμοι να προχωρήσετε σε μία πράξη αδελφότητας. Θα υψώσετε τα Λάβαρά σας πάνω στα οδοφράγματα της πόλης μας και θα ενταχθείτε στις τάξεις μας ενάντια στους εχθρούς μας, των Βερσαλλιών. Ειλικρινά θλίβομαι γιατί αδυνατώ να πάρω μέρος σε αυτήν την ηρωική πράξη…».
Τα λόγια του πνίγηκαν μέσα σε ειλικρινή δάκρυα και λυγμούς, ενώ πάνω στη συγκίνησή του αγκαλιάζει και φιλάει τον κοντινότερό του Τέκτονα.
Από το ακροατήριο, κάτω στη πλατεία, ένας Τέκτονας με διακριτικά Σεβασμίου φωνάζει και ζητά να έχει την τιμή να είναι ο πρώτος που θα ανέβει πάνω στο οδόφραγμα και θα τοποθετήσει το Λάβαρο της Στοάς του, «Η Επιμονή» [La Perseverance], η οποία είχε ιδρυθεί το 1790 την εποχή της μεγάλης Γαλλικής Επανάστασης.
Στη συνέχεια ο Terifocq, εκπρόσωπος των Τεκτόνων, δείχνοντας το λευκό Λάβαρο της Στοάς «Υδρόγειος», λέει:
«Αυτό θα είναι το πρώτο Λάβαρο που πρέπει να μπει απέναντι από τις τάξεις του εχθρού. Θα ανοίξουμε την αγκαλιά μας στους Βερσαλλιέρους. Ναι, αδελφοί και πολίτες. Πρόκειται να φωνάξουμε, απευθυνόμενοι σε αυτούς τους στρατιώτες: Στρατιώτες της κοινής μητέρας πατρίδας, συναδελφωθείτε μαζί μας, δεν έχουμε σφαίρες για σας, μη μας πυροβολήσετε. Ελάτε να αγκαλιαστούμε και να κάνουμε ειρήνη. Και εάν αυτή η ειρήνη επιτευχθεί, θα επιστρέψουμε στο Παρίσι απολύτως πεπεισμένοι ότι έχουμε κερδίσει την πιο όμορφη Νίκη! Τη Νίκη του Ανθρωπισμού! Εάν αντιθέτως δεν εισακουστούμε και μας πυροβολήσουν, τότε θα καλέσουμε σε βοήθεια όλους τους ΕΚΔΙΚΗΤΕΣ. Είμαστε σίγουροι ότι θα μας ακούσουν. Οι Τέκτονες απ’ όλες τις περιοχές της Γαλλίας θα ακολουθήσουν το παράδειγμά μας. Είμαστε σίγουροι ότι σε κάθε σημείο της χώρας οι αδελφοί Τέκτονες θα ενωθούν και θα έρθουν να βοηθήσουν το Παρίσι. Τότε οι Τέκτονες θα ενταχθούν στις μάχιμες μονάδες και με το παράδειγμά τους θα εμψυχώσουν τους γενναίους Εθνοφύλακες – Υπερασπιστές της πόλης».
Κλείνοντας, ένα από τα μέλη του Συμβουλίου της Κομμούνας, κρατώντας την κόκκινη σημαία, απευθύνεται στους Τέκτονες, λέγοντας:
«Αυτή, η σημαία, ας συνοδεύσει τα Λάβαρά σας και ας μην στρέψει πλέον ο ένας το χέρι του εναντίον του άλλου»
Στις 14.00 η πορεία φτάνει στην Αψίδα του Θριάμβου.
Εκεί όπως έχει προσυμφωνηθεί, χωρίζεται σε τρία τμήματα. Τα δύο μικρότερα κατευθύνονται σε άλλα οδοφράγματα, ενώ το μεγαλύτερο μέρος συνεχίζει ίσια προς το μεγάλο οδόφραγμα της PorteMaillot.
Φτάνοντας εκεί οι Σεβάσμιοι των Στοών σκαρφαλώνουν πάνω στο οδόφραγμα και στήνουν τα Λάβαρα, στα πιο ψηλά σημεία, έτσι ώστε να είναι ορατά από τον Κυβερνητικό Στρατό.
Το Λάβαρο της Vincennes υψώνεται στο πλέον κεντρικό και συγχρόνως επικίνδυνο σημείο. Βλέποντας οι Βερσαλλιέροι αυτήν την εικόνα, των Λαβάρων αλλά και των Τεκτόνων με τα διακριτικά τους πάνω στο οδόφραγμα, «παύουν πυρ».
Εκμεταλλευόμενοι την κατάπαυση του πυρός και μετά από σύντομες συνεννοήσεις, μία αντιπροσωπεία που αποτελείται από Τέκτονες, μεταξύ των οποίων και ο Terifocq καθώς και τα πέντε μέλη του Συμβουλίου της Κομμούνας που τους έχουν συνοδεύσει, βγαίνουν από το οδόφραγμα παίρνοντας μαζί τους και το λευκό Λάβαρο.
Βαδίζουν στη Λεωφόρο που βρίσκεται μπροστά τους, φτάνουν στη γέφυρα του Courbevoie και σταματούν μπροστά από το οδόφραγμα των Κυβερνητικών.
Ο επικεφαλής αξιωματικός δηλώνει αναρμόδιος να μιλήσει μαζί τους και τους παραπέμπει στον διοικητή της στρατιωτικής δύναμης του Courbevoie, στρατηγό Montaudon. Οδηγούνται στο διοικητήριο και εκεί εξηγούν στο στρατηγό ότι ο σκοπός της Τεκτονικής πρωτοβουλίας και της παρουσίας τους εκεί είναι η επίτευξη εκεχειρίας.
Ο στρατηγός, ο οποίος τυχαίνει να είναι και ο ίδιος Τέκτων, λέει ότι έχει συγκεκριμένες διαταγές και δεν μπορεί να πάρει τέτοια πρωτοβουλία.
Αντιπροτείνει όμως να τους αφήσει να επισκεφτούν τις Βερσαλλίες και να συνομιλήσουν με τον Thiers.
Παρ’ όλα αυτά τους εξηγεί ότι δεν είναι δυνατόν να πάνε όλοι και έτσι επιλέγεται μία ομάδα τριών ατόμων, μεταξύ των οποίων είναι και ο Terifocq.
Οι υπόλοιποι επιστρέφουν στο Port-Maillot. Το βράδυ επικρατεί ησυχία.
Είναι το πρώτο βράδυ, μετά από 25 μέρες, που το Παρίσι δεν δονείται από τους ήχους των πυροβόλων και τις εκρήξεις των οβίδων.
Εν τω μεταξύ οι τρεις αντιπρόσωποι φτάνουν το βράδυ στις Βερσαλλίες. Τους αφήνουν να περιμένουν πολύ ώρα. Τελικά, ο Thiers δέχεται να τους συναντήσει, με μεγάλη δυσκολία. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης δείχνει ανυπομονησία, είναι εκνευρισμένος και αδιάλλακτος.
Τους ανακοινώνει ότι αποφάσισε να μην κάνει καμία παραχώρηση. Επιπροσθέτως, τους τονίζει ότι δεν θα δεχθεί πλέον καμία αντιπροσωπεία.
Στις 30 Απριλίου το πρωί η αντιπροσωπία επιστρέφει από τις Βερσαλλίες. Τη στιγμή που περνά πίσω από το οδόφραγμα του Port Maillot, ο κυβερνητικός στρατός ανοίγει πυρ.
Οι πρώτες σφαίρες τρυπούν τα Τεκτονικά Λάβαρα. Οι αντιπρόσωποι ανακοινώνουν στους αδελφούς τους και στα μέλη της Κομμούνας, που τους περιμένουν, το αποτέλεσμα της συνάντησης.
Αργότερα, την ίδια μέρα, πέφτει νεκρός ο πρώτος Τέκτων, από τα πυρά των Βερσαλλιέρων.
Άρθρα στις Παρισινές εφημερίδες περιγράφουν με διθυραμβικά σχόλια τη διαδήλωση των Ελευθεροτεκτόνων και υπόλοιπα γεγονότα της 29ης Απρίλη. Την ίδια μέρα δημοσιεύεται επίσης, στον τύπο, επιστολή της Μεγάλης Ανατολής με την οποία η διοίκηση, διαχωρίζει τη θέση της από τις ενέργειες των μελών.
Το ίδιο απόγευμα συγκαλείται νέα Γενική Συνέλευση των Τεκτόνων. Είναι σύντομη.
Οι Ελευθεροτέκτονες απογοητευμένοι από την περιφρονητική και αδιάλλακτη στάση του Thiers η οποία οδηγεί σε λουτρό αίματος, λαμβάνουν την απόφαση να συνταχθούν με την Παρισινή Κομμούνα, ενάντια στις Βερσαλλίες και να βαδίσουν στη μάχη «με τα διακριτικά τους».
Την 1η Μαΐου δημοσιεύεται στην εφημερίδα “Le Cri du Peuple”, το παρακάτω κείμενο:
«Βγήκατε από τα μυστικά σας εργαστήρια για να φέρετε σε δημόσια θέα τη Σημαία της Ειρήνης, η οποία αψηφά τη δύναμη. Φέρατε στο φως του ηλίου, Ιδέες που κρατούσατε για αιώνες κρυφές μέσα στα σύμβολά σας. Ο Ελευθεροτεκτονισμός, στο όνομα της Αδελφότητος, ένωσε την εργαζόμενη μεσαία τάξη με το ηρωικό προλεταριάτο. Τον ευχαριστώ γι’ αυτό. Τέκτονες, είστε αντάξιοι της Δημοκρατίας και της Επανάστασης!»
Jules VALLES – Μέλος του Συμβουλίου της Κομμούνας του Παρισιού – Εφημερίδα: “Le Cri du Peuple” – 1η Μάη 1871