Σοβαρές ενστάσεις ως προς το ρόλο που επιχειρείται να παίξει η Τουρκία μέσω της Συνθήκης Εφαρμογής της λύσης έχει εγείρει η Λευκωσία, μέσα από τα σχόλιά της επί του εγγράφου που ετοίμασε ο Έσπεν Μπαρθ Έιντε.
Σύμφωνα με πληροφορίες του κυπριακού Φιλελεύθερου, στις παρατηρήσεις της, που ανέρχονται σε διψήφιο αριθμό, η Κυπριακή Δημοκρατία στέκεται ιδιαίτερα στο θέμα «Συνθήκη Εφαρμογής της λύσης»:
α) Η Τουρκία ως κατοχική δύναμη δεν μπορεί να εξασφαλίζει θέση εγγυητή για την εφαρμογή της λύσης (στο έγγραφο υπάρχει πρόνοια ότι τη συνθήκη αυτή θα την υπογράψουν οι τρεις εγγυήτριες και η Ενωμένη Κύπρος),
β) Ζητούνται διευκρινίσεις ως προς το ποιος βρίσκεται πίσω από το συγκεκριμένο θέμα με τις υποψίες να πηγαίνουν προς τους Βρετανούς και προς τον κ. Άιντε,
γ) Θα ζητηθούν διευκρινίσεις για την πρόνοια να υπογραφεί η Συνθήκη από Ελλάδα, Τουρκία, Βρετανία και Ενωμένη Κύπρο και όχι από την Κυπριακή Δημοκρατία, γιατί αυτό παραπέμπει σε παρθενογένεση.
Ανησυχίες ότι μπορεί να προκύπτει θέμα παρθενογένεσης υπάρχουν και σ’ ό,τι αφορά το μέλλον των υφιστάμενων συνθηκών.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Φιλελεύθερου, ο κ. Άιντε στο έγγραφό του αναφέρεται σε κατάργηση των υφιστάμενων συνθηκών.
Ωστόσο, φαίνεται ότι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης προτιμά τη χρήση του όρου αντικατάσταση αντί της κατάργησης.
Ένα άλλο επίμαχο σημείο είναι και το μέλλον του κατοχικού στρατού, καθώς δεν φαίνεται να υπάρχει ξεκάθαρη αναφορά στο έγγραφο για την οριστική αποχώρησή του, αλλά αναφέρεται σε αναπροσαρμογή, κάτι που επιδέχεται άλλες ερμηνείες.
Μάλιστα, μέσω της παραπομπής στην ύπαρξη ενός αγήματος αφήνεται παράθυρο το οποίο η τουρκική πλευρά ενδέχεται να εκμεταλλευθεί προκειμένου να διασφαλίσει μόνιμη παραμονή στρατού.
Σειρά παρατηρήσεων επί του εγγράφου θα αποστείλουν εντός της ημέρας τόσο η Ελλάδα όσο και η τουρκική πλευρά.