Ποιος θα κυβερνήσει τη Ράκα όταν απελευθερωθεί από το Ισλαμικό Κράτος;

Η εκδίωξη των τζιχαντιστών της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος (ISIS) από τη Ράκα από τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), στις οποίες κυρίως συνιστώσα είναι οι Κούρδοι σοσιαλιστές της Συρίας, θα εγείρει το ακανθώδες θέμα του ποιος θα ελέγχει τη συριακή πόλη, το 99% των κατοίκων της οποίας είναι Σύροι Άραβες σουνίτες μουσουλμάνοι.

Αιχμή του δόρατος στη μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία, οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), μια συμμαχία Κούρδων, Αράβων και Ασσύριων δημοκρατικών, που υποστηρίζεται από τον Διεθνή Συνασπισμό υπό τις ΗΠΑ, έχουν ξεκινήσει επιχείρηση για την ανακατάληψη της μέχρι πρότινος ντε φάκτο πρωτεύουσας των τζιχαντιστών.

Όμως η πόλη αποτελεί το μήλο της Έριδας και για άλλους. Θα ήθελε να την ελέγχει η Τουρκία, με τους ισλαμιστές μισθοφόρους της του Ελεύθερου Συριακού Στρατού (FSA), αλλά και η κυβέρνηση του προέδρου της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ.

Ποιοι είναι οι κάτοικοι της Ράκα;

Η πόλη βρίσκεται στη βόρεια Συρία και είναι πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας.

Πριν από τον πόλεμο μετρούσε περίπου 300.000 κατοίκους, στην πλειονότητά τους Άραβες σουνίτες.

Το 20% του πληθυσμού ήταν Κούρδοι, σύμφωνα με τον Γάλλο γεωγράφο και ειδικό στη Συρία Φαμπρίς Μπαλάνς.

Όμως το 2013, δύο χρόνια μετά την έναρξη του εμφυλίου τον Μάρτιο του 2011, το συριακό παρακλάδι της Αλ Κάιντα κατέλαβε την πόλη.

Ένα χρόνο αργότερα την έθεσε υπό τον έλεγχό του το Ισλαμικό Κράτος, αναγκάζοντας τους περισσότερους Κούρδους να εγκαταλείψουν τη Ράκα.

Στην αρχή του εμφυλίου οι Κούρδοι κατηγορήθηκαν για αυτονομιστικές τάσεις ή ακόμη ότι συμμάχησαν με τον Άσαντ, ο οποίος έπειτα από μυστική συμφωνία μαζί τους απομάκρυνε τα στρατεύματά του από τις περιοχές τους.

«Η κουρδική μειονότητα της Ράκα θεωρούνταν πέμπτη φάλαγγα», επισημαίνει ο Φ. Μπαλάνς.

Με την αποχώρηση των Κούρδων, αλλά και χιλιάδων χριστιανών Αρμένιων και Ασσυρίων «ο πληθυσμός της πόλης είναι σήμερα Άραβες σουνίτες κατά 99%», εξηγεί ο ίδιος.

Ποιος θα κυβερνήσει τη Ράκα;

Τον Απρίλιο, λίγες εβδομάδες προτού ξεκινήσουν στις 6 Ιουνίου την πολιορκία της Ράκα, οι SDF ανακοίνωσαν τη δημιουργία ενός «πολιτικού συμβουλίου» στο οποίο θα ανέθεταν τη διαχείριση της πόλης, μετά την εκδίωξη του Ισλαμικού Κράτους.

Αποτελούμενο από πρόσωπα που προέρχονται από την επαρχία της Ράκα, μεταξύ αυτών φύλαρχοι και ιμάμηδες, «το συμβούλιο θα ασχολείται με θέματα υγείας, παιδείας και δικαιοσύνης, ζητήματα των νέων και των γυναικών, τις υπηρεσίες καθώς και την ασφάλεια», εξήγησε ο Όμαρ Αλούς, υπεύθυνος επικοινωνίας του συμβουλίου.

«Δεν έχουμε συζητήσει εάν η Ράκα θα ενταχθεί στο ομοσπονδιακό σύστημα. Εναπόκειται στους κατοίκους να το αποφασίσουν», πρόσθεσε.

Όμως η δημιουργία του συμβουλίου αυτού δεν καθησύχασε τους αντιπάλους των Κούρδων.

Ενοχλημένη από την αμερικανική στήριξη στις SDF, η Τουρκία έχει χαρακτηρίσει «εξαιρετικά επικίνδυνη» την παράδοση αμερικανικών όπλων στην κουρδική πολιτοφυλακή Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), που κυριαρχεί στον συνασπισμό.

Η Άγκυρα θεωρεί την YPG παρακλάδι των Κούρδων αυτονομιστών ανταρτών του Εργατικού Κόμματος Κουρδιστάν (PKK), το οποίο διεξάγει αντάρτικο στη νοτιοανατολική Τουρκία από το 1984.

Από την πλευρά της η συριακή κυβέρνηση έχει υιοθετήσει μια διφορούμενη στάση: Από τη μία ανησυχεί για την εδαφική επέκταση των Κούρδων, από την άλλη χαρακτηρίζει «νόμιμη» τη μάχη τους κατά του Ισλαμικού Κράτους.

Οδεύουμε προς σύγκρουση;

Σύμφωνα με τον Φ. Μπαλάνς, «οι Κούρδοι ελπίζουν σε ένα σενάριο παρόμοιο με αυτό της Μάνμπιτζ στη βόρεια Συρία», πρώην προπύργιο του Ισλαμικού Κράτους, το οποίο κατέλαβαν τον Αύγουστο του 2016 οι SDF.

Την πόλη πλέον κυβερνά ένα «πολιτικό συμβούλιο», όμως οι αντίπαλοι των Κούρδων καταγγέλλουν ότι ουσιαστικά είναι υπό τη διοίκηση των SDF.

«Στη Μάνμπιτζ υπάρχει μια κουρδική μειονότητα στην οποία βασίζεται το σοσιαλιστικό Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης (PYD, το βασικό κουρδικό κόμμα της Συρίας και αδελφό κόμμα του PKK). Αυτό δεν ισχύει στη Ράκα», υπογραμμίζει. Οι YPG είναι το ένοπλο παρακλάδι του PYD.

Σύμφωνα με τον ίδιο, «οι φυλές της Ράκα δεν είναι έτοιμες να δεχθούν μια κουρδική κυριαρχία».

Ο Φαϊσάλ Aλ Σίμπατ, Σύρος βουλευτής και μέλος σημαντικής αραβικής φυλής της Ράκα, συμφωνεί: oι κουρδικές δυνάμεις «δεν έχουν τη λαϊκή στήριξη. Οι φυλές της Ράκα δεν αναγνωρίζουν αυτό το πολιτικό συμβούλιο και τα μέλη των φυλών που συμμετέχουν σε αυτό δεν εκπροσωπούν παρά τους εαυτούς τους».

Τι θα κάνει η κυβέρνηση Άσαντ;

Από τις αρχές του Νοεμβρίου του 2016 που άρχισε η επιχείρηση των SDF για την απελευθέρωση της Ράκα, ο Μπασάρ Αλ Άσαντ τονίζει ότι σκοπεύει να θέσει υπό τον έλεγχό του την πόλη.

Όμως επί του πεδίου «ο στρατός δεν έχει σκοπό να χάσει άνδρες για να ανακαταλάβει τη Ράκα, την ώρα που οι SDF μπορούν να τα καταφέρουν», σχολιάζει ο Μπαλάνς.

Ο συριακός στρατός βρίσκεται κοντά στη Μασκανέ, περίπου 100 χιλιόμετρα δυτικά της Ράκα.

«Έχει πάρει θέση κοντά, αναμένοντας να προκύψουν τα αναπόφευκτα προβλήματα μεταξύ των Κούρδων και των Αράβων για να εμφανιστεί ως σταθεροποιητική δύναμη», εξηγεί ο Γάλλος αναλυτής.

Για την κυβέρνηση «είναι προτιμότερο να περιμένει να εισέλθει στην πόλη έπειτα από συμφωνία».

Ο εκπρόσωπος των SDG Τάλαλ Σέλο δεν έχει αποκλείσει τη συμμετοχή του συριακού στρατού στη μάχη.

«Αυτό εξαρτάται από τις συμφωνίες» μεταξύ της Ρωσίας και των ΗΠΑ, συμπληρώνει.