Αν και το έγγραφο Έιντε δεν είναι πρόταση του ΟΗΕ “εκφράζει” γραμμή Τουρκίας, λένε στην Κύπρο

Αρκετά περίπλοκο, έκτασης εννέα σελίδων και με παράρτημα το έγγραφο που ετοιμάστηκε στο Μοντ Πελεράν 3 τον Ιανουάριο, είναι το έγγραφο που ετοίμασε ο Έσπεν Μπαρθ Έιντε.

Σύμφωνα με το κυπριακό “Σίγμα”, το μεγάλο πρόβλημα του εγγράφου το οποίο ήδη προκαλεί πονοκεφάλους, αφορά στην υιοθέτηση από τον Έσπεν Μπαρθ Έιντε της λογικής για αντικατάσταση του υφιστάμενου συστήματος εγγυήσεων με την υπογραφή μιας νέας συνθήκης εφαρμογής –treaty of impelementation– την οποία χαρακτηρίζει και ως “πολύ καλή ιδέα”.

Αυτό προκαλεί δυσφορία στη Λευκωσία που προσανατολίζεται να καταγράψει τη διαφωνία της, αφού αυτό δεν μπορεί να διαγραφεί, καθώς ως προς την εν λόγω συνθήκη γίνεται αναφορά σε υπογραφή από τις εγγυήτριες δυνάμεις και την επανενωμένη Κύπρο.

Ο πρώτος προβληματισμός αφορά στην υπογραφή από την επανενωμένη Κύπρο, γεγονός που θέτει ζήτημα με την Κυπριακή Δημοκρατία και το δεύτερο αφορά στη μόνιμη, έστω δια υπογραφής συνθήκης, ύπαρξης των εγγυητριών δυνάμεων, την ίδια ώρα που η θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς δεν είναι η αντικατάσταση του υφιστάμενου συστήματος αλλά η κατάργηση του.

Και σε αυτό το σημείο, τονίζει το “Σίγμα” στο ρεπορτάζ του, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι την Τρίτη όταν υπήρξαν σχετικά δημοσιεύματα υπήρξαν κατηγορηματικές διαψεύσεις ότι θα γίνεται μια τέτοια αναφορά στο έγγραφο κάτι που σήμερα επιβεβαιώνεται, χωρίς βεβαίως να αναφέρεται σε συνθήκη εγκαθίδρυσης.

Στην ουσία δεν υπάρχει παρά ο ελάχιστος κοινός τόπος, ο οποίος δεν είναι άλλος από την συμφωνημένη αρχή, ότι η ασφάλεια του ενός δεν πρέπει να προκαλεί ανασφάλεια στον άλλο και ότι το νέο σύστημα θα πρέπει να είναι συμβατό με το διεθνές δίκαιο.

Κοινός τόπος είναι βεβαίως και οι τέσσερις πυλώνες ασφάλειας που υιοθετεί ο Νορβηγός διπλωμάτης και αφορούν σε:

– Συνταγματική Ασφάλεια

– Εσωτερική Ασφάλεια

– Εξωτερική Ασφάλεια

– Ασφάλεια Εφαρμογής

Σε κάθε περίπτωση, στο έγγραφο το οποίο κάποιος μπορεί να διερωτηθεί γιατί χαρακτηρίζεται ως κοινό, καταγράφονται όλες οι διαχρονικές θέσεις της Τουρκίας περί συνέχιση των εγγυήσεων και των επεμβατικών δικαιωμάτων, παραμονή στρατού, ακόμη και το ζήτημα των τεσσάρων βασικών ελευθεριών το οποίο τώρα βαφτίζουν στο έγγραφο Έιντε ως ισορροπία Ελλήνων – Τούρκων.

Ακριβώς εδώ είναι το ερώτημα αν το έγγραφο είναι όντως ένα βήμα προς τα εμπρός όπως ανέμενε η Λευκωσία που όπως μαθαίνουμε δηλώνει ούτε ικανοποιημένη, αλλά ούτε δυσαρεστημένη.

Όπως πληροφορείται το “Σίγμα”, καταγράφεται βεβαίως η άποψη του κυρίου Κοτζιά και της Ελλάδας για υπογραφή συμφώνου φιλίας, αλλά και για μια συμφωνία προσωρινής στάθμευσης των στρατευμάτων στη λογική του treaty of final settlement στη Γερμανία το 1991.

Την ίδια ώρα ωστόσο, με την ίδια αν όχι μεγαλύτερη προσοχή καταγράφεται η άποψη των Βρετανών για άντληση παραδείγματος από τα όσα ίσχυσαν στην Αυστρία κατά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου οι κατοχικές δυνάμεις των συμμάχων τότε, μετά το τέλος του πολέμου είχαν αναχθεί σε ενδιαφερόμενα μέρη με μεγαλύτερο στάτους από άλλους αλλά χωρίς δικαίωμα εμπλοκής.

Επιπλέον, αρμόδια προεδρική πηγή της Κύπρου δήλωσε ότι υπάρχουν παρατηρήσεις χωρίς να αποκαλύψει ποια είναι τα σημεία του εγγράφου που δεν ικανοποιούν την Ελληνοκυπριακή πλευρά.

Ο διαπραγματευτής Αντρέας Μαυρογιάννης έχει ήδη κάνει τις παρατηρήσεις του ενώ αναμένονται και τα σχόλια του Προέδρου Αναστασιάδη από τις Βρυξέλλες όπου βρίσκεται για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Αυτά θα προωθηθούν μέχρι την Παρασκευή και το τελικό κείμενο θα είναι έτοιμο τη Δευτέρα.

Δείτε το ρεπορτάζ του “Σίγμα”:

Πηγή: Σίγμα

ΚΥΠΕ: Το έγγραφο δεν είναι πρόταση του ΟΗΕ αλλά “οδηγός συζήτησης”

Σύμφωνα με έγκυρες πηγές του ΚΥΠΕ, το έγγραφο δεν περιλαμβάνει πρόταση των Ηνωμένων Εθνών αλλά είναι «οδηγός» για την διαδικασία συζήτησης που θα ακολουθηθεί στο Κραν Μοντάνα στο κεφάλαιο της Ασφάλειας και Εγγυήσεων και βασίζεται «στην δουλειά που έγινε στο Μοντ Πελεράν 3» μεταξύ των τεχνικών επιτροπών των δύο πλευρών και των τριών εγγυητριών δυνάμεων και κατηγοριοποιούνται τα ερωτήματα που αφορούν τους 4 πυλώνες ασφάλειας: την συνταγματική, την εσωτερική, την εξωτερική και την ασφάλεια εφαρμογής της λύσης.

Ενσωματώνει τις ερωτήσεις που κατατέθηκαν εκεί και οι οποίες πρέπει να απαντηθούν.

Στο έγγραφο που έδωσε ο κ. Έιντε ξεκαθαρίζεται ότι σκοπός είναι να δώσει το πλαίσιο που θα ακολουθηθεί στις διαπραγματεύσεις για την ασφάλεια και εγγυήσεις ώστε να διευκολύνει να φθάσουμε σε ένα αμοιβαία αποδεκτό αποτέλεσμα.

Σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πηγές, επισημαίνει, όπως αναφέρεται και στη δήλωση της 12ης Ιανουαρίου 2017, το σημείο ότι η ασφάλεια της μιας πλευράς δεν πρέπει να είναι εις βάρος της άλλης, ενώ αναφορά γίνεται και στην διασταυρούμενη διαπραγμάτευση όλων των κεφαλαίων, όπως αναφέρεται στη δήλωση της 11ης Φεβρουαρίου 2014.

Περιλαμβάνει αναφορά ότι θεωρείται πως το θέμα της ασφάλειας είναι ευαίσθητο και η πρόοδος σε αυτό θα επηρεάσει κρίσιμα την κατάληξη και την αποδοχή μιας συμφωνίας σε δημοψηφίσματα.

Αναφέρεται επίσης ότι, αν και δεν είναι αντικείμενο των διαπραγματεύσεων, η λύση του Κυπριακού καλύπτεται από ένα ευρύτερο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και της ιδιότητας της Κύπρου ως μέλος της ΕΕ και του ΟΗΕ. Καταγράφει ότι οι δυο πλευρές έχουν συμφωνήσει πως οι αρχές της ΕΕ θα πρέπει να αντανακλώνται (upheld) στη λύση.

Το έγγραφο συνοδεύεται από παράρτημα (appendix) που καταγράφει τις θέσεις των πλευρών στο Μοντ Πελεράν 3.

Το έγγραφο Έιντε, σύμφωνα με τις έγκυρες πηγές του ΚΥΠΕ, δεν καταγράφει γεφυρωτικές προτάσεις ή μεθοδολογία, ούτε ποιο θέμα θα συζητηθεί πρώτο και ποιο δεύτερο.

Υπάρχουν όμως «εργαλεία» (instruments) που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να δοθούν απαντήσεις στα ζητήματα που καταγράφηκαν στο Μοντ Πελεράν 3 και περιλαμβάνονται στο έγγραφο.

Σύμφωνα με την “Καθημερινή” της Κύπρου, τα βασικότερα σημεία του εγγράφου είναι τα εξής:

Ξεκαθαρίζει ότι σκοπός είναι να δώσει το πλαίσιο που θα οδηγηθεί τις διαπραγματεύσεις για ασφάλεια εγγυήσεις ώστε να διευκολύνει το αμοιβαία αποδεκτό αποτέλεσμα που θα πρέπει να προκύψει.

• επισημαίνει, ότι κύριος στόχος όπως συμφωνήθηκε στην προηγούμενη Γενεύη και καταγράφεται στη δήλωση του ΓΓ των ΗΕ (12/1) το σημείο ότι η ασφάλεια της μιας πλευράς δεν πρέπει να είναι εις βάρος της άλλης.

• εμπεριέχει αναφορά ότι το θέμα της ασφάλειας θα κρίνει αν θα επιτευχθεί συνολική λύση του κυπριακού.

• τονίζει πιο συγκεκριμένα ότι το κεφάλαιο ασφάλεια εγγυήσεις είναι ευαίσθητο στις συνομιλίες και θα επηρεάσει κρίσιμα την προοπτική για συνολική λύση και την έγκριση στα δημοψηφίσματα. Τονίζεται επίσης αν και δεν είναι αντικείμενο των διαπραγματεύσεων, ότι η λύση του Κυπριακού καλύπτεται από ένα ευρύτερο πλαίσιο διεθνούς δικαίου και της ιδιότητας της Κύπρου ως μέλος της ΕΕ και του ΟΗΕ.

• επίσης καταγράφεται ότι οι δυο πλευρές έχουν συμφωνήσει ότι οι αρχές στις οποίες είναι χτισμένη η ΕΕ θα πρέπει να αντανακλώνται (upheld) στη λύση.

• η φιλοσοφία του κοινού εγγράφου εδράζεται πάνω στη φιλοσοφία των εργασιών που έγιναν στο Μοντ Πελεράν 3 και στη συνάντηση των τεχνοκρατών και ενσωματώνει τις ερωτήσεις που κατατέθηκαν εκεί. Και οι οποίες πρέπει να απαντηθούν. Επί της ουσίας είναι η δουλειά που πρέπει να γίνει κομμάτι-κομμάτι στη διαπραγμάτευση.

• δεν εμπεριέχει προτάσεις των ΗΕ ούτε μεθοδολογία πάνω στο κεφάλαιο ασφάλειας εγγυήσεων. Οδηγεί στην ανάγκη να επιλυθούν οι ανησυχίες, κωδικόποιώντας τα ζητήματα.

• επισημαίνει, ότι κύριος στόχος όπως συμφωνήθηκε στην προηγούμενη Γενεύη και καταγράφεται στη δήλωση του ΓΓ των ΗΕ (12/1) το σημείο ότι η ασφάλεια της μιας πλευράς δεν πρέπει να είναι εις βάρος της άλλης. Κάνει δε επίκληση στην 11η Φεβρουαρίου στα άλλα θέματα του κυπριακού.

Καταγράφονται οι ερωτήσεις και το συνολικό παράρτημα της δουλειάς του Μοντ Πελερέν 3, βρίσκεται ως επισυναπτόμενο στο κοινό έγγραφο που κατέθεσε ο Έσπεν Έιντε.

Στο δρόμο του Μοντ Πελερέν 3

Αν και επί της ουσίας δεν φαίνεται να υπάρχουν μεγάλες διαφορές από τα όσα μέχρι σήμερα γνωρίζουμε για τη διαπραγμάτευση, προκύπτουν ωστόσο ορισμένα συμπεράσματα και ερωτήματα.

Το πρώτο συμπέρασμα είναι πως το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς που θα γίνει στη Ελβετία, βασίζεται πάνω στη δουλειά που έγινε μεταξύ τεχνοκρατών στο Μοντ Πελερέν 3.

Εκεί τέθηκαν τα ερωτήματα, και θα απαντηθούν στη συνέχεια. Σύμφωνα με τις πληροφορίες της “Καθημερινής” δεν προτείνεται από τα Ηνωμένα Έθνη διαδικασία μέσω του κοινού εγγράφου.

Το κοινό έγγραφο σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες δεν εμπεριέχει ούτε και εισηγήσεις, όπως θα διαφανεί αλλά ερωτήματα. Πιο συγκεκριμένα ομάδες ερωτήσεων για τις εγγυήσεις. “Να προχωρούμε και να απαντούμε τις ερωτήσεις και αν δούμε ότι τα βασικά στοιχεία των ερωτήσεων αυτών έχουν απαντηθεί, θα έχουμε έναν μπούσουλα μπροστά μας” τόνισε στην “Καθημερινή” αρμόδια πηγή.

Σε ερώτηση αν έχουν καταγραφεί και οι θέσεις Ελλάδας και Τουρκίας όπως λεγόταν τις προηγούμενες μέρες η ίδια πηγή απάντησε ότι “στο επισυναπτόμενο υπάρχουν μια σειρά ερωτήσεις και μια σειρά εργαλείων που μπορούν να λύσουν την ασφάλεια γενικότερα”.

Τα εργαλεία

Μια από τις πτυχές του κοινού εγγράφου είναι ότι δεν εμπεριέχει όπως υποστηρίχτηκε ούτε μεθοδολογία ούτε και γεφυρωτικές προτάσεις.

Δεν έχει καταγραφεί δηλαδή ποιο θέμα θα συζητηθεί πρώτο και ποιο δεύτερο.

Σε διάφορες όμως αποστροφές, όπως τονίζεται, και εδώ άπτεται του χαρακτήρα των προαναφερόμενων εργαλείων, υπάρχουν σύμφωνα με πληροφορίες αναφορές ότι “πρέπει να γίνει αυτό και εκεί το άλλο για να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο” όπως τονίστηκε από αρμόδια πηγή.

Αυτά είναι τα εργαλεία, που θα δώσουν για παράδειγμα απαντήσεις στα θέματα δικαστηρίων, δικαιοσύνης και άλλων συναφών, όπως είναι ο μηχανισμός επίλυσης διαφορών.

Σε ερώτηση ότι η τουρκική πλευρά είχε τοποθετηθεί κατά το παρελθόν με τρόπο που συνέδεε το ζήτημα της ασφάλειας με την πληθυσμιακή αναλογία, “δεν έχει τέτοιο ερώτημα το κοινό έγγραφο”, ήταν η απάντηση της ίδιας πηγής.

Τονίζεται δε ότι δεν προβαίνει σε κανένα συμπέρασμα το κοινό έγγραφο ούτε και το ότι πιθανώς να αντληθούν παραδείγματα από άλλες χώρες.

Εδώ προκύπτει συναφώς το ερώτημα, πέραν των όσων υποστηρίζεται από πηγές, αν μέσω των εργαλείων αναδύεται ένα νέο πλαίσιο ασφάλειας με άξονα τη Συνταγματική Ασφάλεια, την Εσωτερική Ασφάλεια, την Εξωτερική Ασφάλεια και την Ασφάλεια Εφαρμογής, πάνω στους τέσσερις πυλώνες για την ασφάλεια όπως είχε συζητηθεί το προηγούμενο διάστημα.

Πηγή με γνώση της διαπραγμάτευσης είχε αρνηθεί μετ’ επιτάσεως ότι στο κοινό έγγραφο θα αναδύεται πλαίσιο πάνω στους προαναφερόμενους πυλώνες, ωστόσο προκύπτει ερώτημα για τη θεώρηση των εργαλείων όπως αναδύεται μέσα από το κοινό έγγραφο.