Παναγιώτης Τσάκωνας: Ενισχυμένος αλλά δίχως νομιμοποίηση ο Ερντογάν

Μερικά ακόμα βήματα προς τα πίσω για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποτελεί το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της 16ης Απριλίου στην Τουρκία, γράφει ο Καθηγητής Ασφάλειας και Ανάλυσης Εξωτερικής Πολιτικής Πανεπιστημίου Αιγαίου Παναγιώτης Τσάκωνας, σε άρθρο του στο “Έθνος” με τίτλο “Διεύρυνση του χάσματος με την Ευρώπη”.

Ο Ερντογάν, σύμφωνα με τον Παναγιώτη Τσάκωνα, πέτυχε μια οριακή νίκη σε ένα δημοψήφισμα που πραγματοποιήθηκε μέσα σε ένα πλαίσιο εκφοβισμού, εκβιασμών και, πιθανότατα, νοθείας (το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα αμφισβήτησε σχεδόν το 40% των καταμετρημένων ψήφων).

Η επόμενη ημέρα του δημοψηφίσματος αναδεικνύει ένα παράδοξο: η εξουσία του Ερντογάν ενισχύεται αλλά η νομιμοποίηση της εξουσίας του αποδυναμώνεται, καθώς το ετερόκλητο μέτωπο των κοινωνικών, πολιτικών και ιδεολογικών δυνάμεων της Τουρκίας που τον αμφισβητούν διευρύνεται και βαθαίνει.

Είναι δύσκολο να προβλέψει κάποιος αν ο Ερντογάν θα οδηγηθεί σε έναν «προσεκτικό πραγματισμό».

Εν όψει των προεδρικών εκλογών του 2019 είναι πιθανό ότι θα επιχειρήσει να αναδείξει τον εαυτό του σε πόλο σταθερότητας, κυρίως σε σχέση με την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και την οικονομική ύφεση.

Θα φροντίσει επίσης να διατηρήσει το μέτωπο της αμφισβήτησης της εξουσίας του στο εσωτερικό χωρίς ενιαία φωνή, διασπασμένο και κατακερματισμένο.

Στο εξωτερικό, το πρώτο θύμα του δημοψηφίσματος είναι αναμφίβολα οι σχέσεις της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το πολιτισμικό χάσμα μεταξύ της EE και της Τουρκίας διευρύνθηκε, η ήδη «παγωμένη» ενταξιακή διαδικασία αναμένεται να γίνει ακόμα πιο συμπαγής.

Παρά ταύτα, τόσο η EE (και συγκεκριμένα μεγάλα κράτη-μέλη της Ένωσης) όσο και η ίδια η Τουρκία έχουν σοβαρούς λόγους να συνεχίσουν να συνομιλούν αλλά και να συνεργάζονται.

Ίσως η μόνη πραγματική ανησυχία όσον αφορά τη μελλοντική εξωτερική συμπεριφορά της Τουρκίας να αφορά το κατά πόσον το αναπτυσσόμενο στο εσωτερικό ρεύμα του «αντι-δυτικισμού» θα οδηγήσει τελικά και στην αμφισβήτηση των σταθερών της («παλαιάς» κεμαλικής) τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, όπως ο δυτικός προσανατολισμός της χώρας, η θέση της στο NATO και οι σχέσεις της με τις ΗΠΑ.