Ανατολική Μεσόγειος: Ειρήνη ή πόλεμος;

Τις τελευταίες ημέρες γίνονται κινήσεις σε πολλαπλά μέτωπα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, οι οποίες διαφοροποιούν και δοκιμάζουν ισορροπίες δεκαετιών, διαβάζουμε στην Εφημερίδα των Συντακτών, η οποία και εξηγεί:

Ο πρόεδρος της Αιγύπτου έγινε δεκτός από τον πρόεδρο Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ο οποίος τον προσφώνησε σύμμαχο των ΗΠΑ στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας.

Στις 30/3 έγινε συνάντηση του Αμερικανού ΥΠΕΞ με τον ομόλογό του στην Άγκυρα.

Στη συνέντευξη Τύπου ο ΥΠΕΞ Τσαβούσογλου έκανε γνωστές τις απαιτήσεις της Άγκυρας από τις ΗΠΑ: παράδοση Γκιουλέν, εγκατάλειψη των Κούρδων της Συρίας, απελευθέρωση του Τούρκου τραπεζίτη και Ιρανού επιχειρηματία οι οποίοι κρατούνται στις ΗΠΑ για παραβίαση του ιρανικού εμπάργκο.

Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ δεν απάντησε, αλλά το ειρωνικό ύφος του ήταν .. αρκούντως εύγλωττο.

Στις 27/3 -συνεχίζει η Εφημερίδα των Συντακτών- Η Ελλάς άρχισε τη στρατιωτική άσκηση «Ηνίοχος 2017».

Σε αυτήν συμμετέχουν οι ΗΠΑ και η Ιταλία, αλλά το ιστορικό γεγονός είναι η συμμετοχή των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ) και του Ισραήλ.

Ταυτόχρονα με την άσκηση «Ηνίοχος» διεξάγονται ασκήσεις αεροπορίας, ναυτικού και χερσαίων δυνάμεων των ΗΑΕ και της Αιγύπτου.

Η Ελλάδα και το Ισραήλ υπέγραψαν Συμφωνία του Καθεστώτος Στρατιωτικών Δυνάμεων στο τέλος Μαρτίου.

Η μόνη άλλη χώρα με την οποία το Ισραήλ έχει υπογράψει παρόμοια συμφωνία είναι οι ΗΠΑ.

Στις αρχές Μαρτίου η Κύπρος έκανε ναυτικά γυμνάσια με το Ισραήλ και επίσης με την Αίγυπτο, αλλά χωριστά.

Τα ΗΑΕ έχουν αναβαθμίσει τις σχέσεις τους με την Κύπρο. Πριν από οκτώ μήνες άνοιξαν πρεσβεία στη Λευκωσία και η κυπριακή κυβέρνηση παραχώρησε δύο άδειες στην εταιρεία διαχείρισης λιμένων των ΗΑΕ για τη Λεμεσό.

Στον ενεργειακό τομέα: Πρώτα βρέθηκε φυσικό αέριο στην ισραηλινή ΑΟΖ σε δύο κοιτάσματα, με κυριότερο το «Λεβιάθαν».

Στη συνέχεια βρέθηκε αέριο στην κυπριακή ΑΟΖ.

Το 2015 η μεγάλη ιταλική εταιρεία ENI ανακοίνωσε την ανακάλυψη του κοιτάσματος Zop, του 20ού μεγαλύτερου κοιτάσματος φυσικού αερίου στον κόσμο στην αιγυπτιακή ΑΟΖ, μόλις 6 χιλιόμετρα από το οικόπεδο 12, «Αφροδίτη».

Ήδη η Κύπρος υπέγραψε συμβόλαια με τους κολοσσούς ExxonMobil, Total, ENI, QATAR PETROLEUM για τα οικόπεδα 6,8,10.

Τα γεγονότα προδικάζουν μια κοσμογονική αλλαγή στην Ανατολική Μεσόγειο, η οποία στόχο έχει την ενεργειακή αγορά της Ευρώπης από τρεις διαφορετικές οδούς.

Η πρώτη οδηγεί στη δημιουργία αγωγού Αιγύπτου, Ισραήλ, Κύπρου, ο οποίος μέσω Κρήτης θα εφοδιάζει την Ευρώπη.

Η δεύτερη είναι ο Turkish Stream, ο οποίος θα διοχετεύει αέριο από την Κύπρο και το Ισραήλ προς Τουρκία και Ευρώπη.

Η τρίτη είναι η μεταφορά του αερίου Κύπρου, Ισραήλ και Αιγύπτου στο Σινά όπου υπάρχουν εργοστάσια υγροποίησης του φυσικού αερίου και το οποίο στη συνέχεια θα μεταφέρεται με πλοία στην Ευρώπη.

Από την άλλη πλευρά -γράφει η Εφημερίδα των Συντακτών- η Αίγυπτος βρίσκεται σε συγκρουσιακή πορεία με την Τουρκία για λόγους ιδεολογικούς (ο Ερντογάν ανήκει στην ιδεολογία των Αδελφών Μουσουλμάνων, ενώ ο πρόεδρος Αλ Σίσι προσπαθεί να τους εξοντώσει) και γεωστρατηγικούς.

Και οι δύο διαγκωνίζονται για την ηγεσία του ισλαμικού κόσμου της Μεσογείου και βέβαια για τα πετροδολάρια της Σαουδαραβίας και των Εμιράτων.

Το Ισραήλ προσπαθεί να προσεταιρισθεί και την Αίγυπτο και τα ΗΑΕ δημιουργώντας ρήγματα στον αραβικό κόσμο και μειώνοντας τον αριθμό των πιθανών αντιπάλων του.

Έχει ήδη εξομαλύνει, τρόπον τινά, τις σχέσεις του με την Τουρκία αλλά διατηρώντας πάντα επιφυλάξεις λόγω Ερντογάν και των βλέψεών του στην περιοχή.

Αυτός είναι και ο λόγος της προσέγγισης του Ισραήλ με την Ελλάδα και την Κύπρο.

Πάντως τα οικονομικά συμφέροντα από το φυσικό αέριο μπορεί να είναι τεράστια και η πλάστιγγα για τους δρόμους διοχέτευσής του στην αγορά της Ευρώπης θα γείρει από τις ποσότητες που θα ανακαλυφθούν προσεχώς και στην Κύπρο και στον Λίβανο, και στη Συρία και στη Γάζα.

Είναι προφανές πως οι μεγάλες δυνάμεις, ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα και η Ε.Ε. δεν θα αφήσουν αυτό το θέατρο επιχειρήσεων, οικονομικών και γεωστρατηγικών, ανεκμετάλλευτο για να αυξήσουν την επιρροή τους, να μειώσουν αυτήν των αντιπάλων και να λύσουν ή να αυξήσουν τα ήδη οξυμένα προβλήματα της περιοχής.

Η παρουσία μεγάλων ενεργειακών παικτών όπως η ExxonMobil και η ENI και των ΗΑΕ σε αυτή την περιοχή, και μάλιστα με στρατιωτικές ασκήσεις σε συνεργασία με τις τοπικές δυνάμεις οι οποίες έχουν ιστορικές διαφορές, δημιουργούν νέες ευκαιρίες για την Ελλάδα και την Κύπρο οι οποίες μπορούν να ωφελήσουν όχι μόνο οικονομικά, αλλά και γεωστρατηγικά δημιουργώντας νέα ερείσματα για την ασφάλειά μας.

Ταυτόχρονα αυξάνουν τις πιθανότητες λανθασμένων υπολογισμών για τις προσδοκίες τις οποίες καλλιεργούν οι ευκαιρίες των ιστορικών αλλαγών, δηλαδή ένοπλων συγκρούσεων.

Η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας και Κύπρου μπορεί να είναι τολμηρή αλλά να εμπεριέχει σοβαρούς και ρεαλιστικούς σχεδιασμούς.

Κυρίως πρέπει να λαμβάνει υπόψη της τις αδυναμίες των παικτών της περιοχής και την πιθανότατη αποσταθεροποίηση της Τουρκίας.

Και βέβαια ας μην ξεχνάμε πως το ιρακινό και το συριακό ζήτημα μάλλον περιπλέκονται παρά επιλύονται.