Financial Times: Πώς ο Σουλτς θα μπορούσε να αλλάξει την Ευρώπη

Δεν συμβαίνει κάθε μέρα ένας μουσάτος ευρωβουλευτής να γίνει πολιτικός αστέρας με την πιθανότητα να ηγηθεί της κυβέρνησης της χώρας του και, πιθανώς, να αλλάξει το μέλλον της Ευρώπης, αλλά ο Μάρτιν Σουλτς τα κατάφερε.

Σε λιγότερο από τρεις εβδομάδες ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επέστρεψε στην πολιτική σκηνή της Γερμανίας, ανέλαβε την εξουσία του σεβαστού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος και ανταγωνίζεται την Άνγκελα Μέρκελ για την καγκελαρία.

Με τις βουλευτικές εκλογές να απέχουν μόνο οκτώ μήνες, ο 61χρονος έδωσε στο SPD τέτοια ώθηση στις δημοσκοπήσεις που ακόμα και το φαινομενικά αδύνατο μπορεί να είναι εφικτό – η ήττα της κ. Μέρκελ, της αδιαμφισβήτητης άγκυρας της Ευρώπης και φάρου σταθερότητας για τις δυτικές δημοκρατίες που μαστίζονται από την εξέγερση του λαϊκισμού.

«Πρόκειται για ακραία μετατόπιση. Άγγιξε τους ανθρώπους,» λέει ο Τόρστεν Σνάιντερ-Χάασε, δημοσκόπος της Emnid.

Με την πρώτη ματιά, ο παλαίμαχος των Βρυξελλών δεν μοιάζει ούτε φρέσκος, ούτε επαναστατικός. Έχει περάσει πάνω από δύο δεκαετίες εμπλεκόμενος στις πολύπλοκες συναινέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση και μάλιστα κέρδισε και την ανώτατη διάκριση του συστήματος – το Νόμπελ Ειρήνης για λογαριασμό της ΕΕ.

Αλλά κάποιες φορές, ο θερμόαιμος κ. Σουλτς φαίνεται να διαθέτει τις φιλοδοξίες του αυτοδημιούργητου και την αποφασιστικότητα κάποιου που επιβίωσε από πολύ δύσκολες συνθήκες. Οι νεανικές του ελπίδες για επαγγελματική σταδιοδρομία στο ποδόσφαιρο χάθηκαν ύστερα από τραυματισμό, βυθίζοντάς τον στον αλκοολισμό.

Τράβηξε τον εαυτό του από το χείλος της καταστροφής, άνοιξε ένα βιβλιοπωλείο και έγινε δήμαρχος μιας μικρής πόλης. Μετά την αποτυχία του να αποκτήσει πτυχίο, το αντιστάθμισε διαβάζοντας μανιωδώς. Ωστόσο, παραμένει κάτι σαν αουτσάιντερ – και ως εκ τούτου μια καινοτομία – για μια ελίτ που δείχνει υπερβολική λατρεία για τους ακαδημαϊκούς τίτλους.

«Η άνοδος από ένα φτωχό περιβάλλον στην κορυφή είναι συναρπαστική,» λέει ο Άξελ Σέφερ, πολιτικός του SPD που γνωρίζει καλά τον κ. Σουλτς.

Ύστερα από βάλτωμα μηνών γύρω στο 20%, τα ποσοστά του SPD έχουν εκτιναχτεί στο 30%-31%, ύστερα από την αντικατάσταση του μη δημοφιλούς Ζίγκμαρ Γκάμπριελ από τον Μάρτιν Σουλτς στην ηγεσία του κόμματος. Μια δημοσκόπηση της Bild, μάλιστα, έβαζε το SPD, επί του παρόντος τον μικρότερο εταίρο του συνασπισμού της κ. Μέρκελ, μπροστά από τη συντηρητική παράταξη για πρώτη φορά εδώ και μια δεκαετία.

Οι δημοσκοπήσεις λένε ότι ο κ. Σουλτς εμφανίστηκε τη σωστή στιγμή, την ώρα που η κ. Μέρκελ είναι ευάλωτη εξαιτίας της πολιτικής της στο προσφυγικό. Για πολλούς ψηφοφόρους, το δεξιό Alternative for Germany δεν αποτελεί επιλογή. Ο Αντρέας Μπους, καθηγητής πολιτικής θεωρίας στο πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν, λέει: Ο Σουλτς συμπίπτει με μια αίσθηση κοπώσεως από την κ. Μέρκελ.»

Φέρνει τον ενθουσιασμό σε ασυνήθιστα μέρη. Ο κομμωτής διασημοτήτων Ούντο Βαλτς προσφέρθηκε να δώσει συμβουλές μόδας στον άκομψο κ. Σουλτς. Πιο φανταχτερές γραβάτες, πιο μοντέρνα γυαλιά και πιο ζωηρά κοστούμια, συμβουλεύει. Και «το μούσι πρέπει να φύγει».

Παντρεμένος, με δύο ενήλικα παιδιά, ο κ. Σουλτς γεννήθηκε το 1955 σε ένα χωριό κοντά στα ολλανδικά και βελγικά σύνορα. Ο πατέρας του ήταν αστυνομικός και η μητέρα του νοικοκυρά. Με συγγενείς στην άλλη μεριά των συνόρων, ο κ. Σουλτς ανέπτυξε μια έφεση στις ξένες γλώσσες και αργότερα έμαθε Αγγλικά, Γαλλικά, Ιταλικά και Ολλανδικά.

Η πολιτική του σταδιοδρομία άρχισε το 1987 ως δήμαρχος της διπλανής πόλης Βύρσελεν. Το 1994 εξελέγη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο φτάνοντας μέχρι πρόεδρος.

Φύσει εξωστρεφής, ο κ. Σουλτς αισθανόταν άνετα κάτω από τα ευρωπαϊκά φώτα της δημοσιότητας. Στις αρχές του 2000, ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ο πρώην Ιταλός πρωθυπουργός, ανέδειξε το όνομα του κ. Σουλτς, συγκρίνοντάς τον με Ναζί δεσμοφύλακα σε στρατόπεδο συγκέντρωσης.

Αλλά μερικές φορές τα πάθη του κ. Σουλτς επικρατούν – κατά τη διάρκεια άγριων συγκρούσεων στο Ευρωκοινοβούλιο λόγου χάρη. Μπορεί αυτό να είναι σύνηθες στην πολιτική άλλων χωρών, οι Γερμανοί όμως θέλουν τους πολιτικούς τους να έχουν αυτοέλεγχο. «Δεν είναι ήρεμος χαρακτήρας,» λέει ένας αναλυτής του SPD. «Αλλά το γνωρίζει και ξέρει και το διακύβευμα.»

Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες μια σταδιοδρομία στις Βρυξέλλες θα μπορούσε να είναι μοιραία για τις εγχώριες πολιτικές φιλοδοξίες. Αλλά στη Γερμανία, η ΕΕ παραμένει δημοφιλής παρά την άνοδο του AfD. Ο κ. Σουλτς, συχνά αποκαλούμενος κ. Ευρώπη από τα γερμανικά ΜΜΕ, δεν ντρέπεται για τη θητεία του στην ΕΕ. «Το βρίσκω κολακευτικό οι άνθρωποι να επικαλούνται την ειδικότητά μου επί της Ευρώπης,» λέει.

Πάντως, ο φάκελός του στην ΕΕ είναι αντιφατικός. Οι δεσμοί με τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, τον εξέθεσαν σε ισχυρισμούς ότι προστάτευε τον πρώην πρωθυπουργό του Λουξεμβούργου όταν βρισκόταν υπό πίεση για συμφωνίες περί εταιρικών φόρων.

Σε ευθεία αντιπαράθεση με την ευρωζώνη της λιτότητας της κ. Μέρκελ, ο Σουλτς έχει προτείνει οικονομική ευελιξία για τις ευάλωτες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Οι σύμμαχοι της κ. Μέρκελ τον κατηγορούν για «αντι-γερμανική» οικονομική πολιτική.

Όσον αφορά την εγχώρια πολιτική, ο κ. Σουλτς παραμένει σε γενικεύσεις, λέγοντας ότι ο στόχος του είναι η «κοινωνική δικαιοσύνη». Αυτό δεν είναι αρκετό. Ο κ. Σνάιντερ-Χάασε προειδοποιεί ότι οι εκλογές θα κριθούν στην ασφάλεια: «κλασικό έδαφος των συντηρητικών».

Ο κ. Σουλτς δεν αποτελεί μοναδικό φαινόμενο. Το 1994, ο Ρούντολφ Σάρπινγκ απρόσμενα εκτινάχτηκε πάνω από τον καγκελάριο Χέλμουτ Κολ στις δημοσκοπήσεις, αλλά έχασε τις εκλογές. Τέσσερα χρόνια αργότερα, ο Γκέρχαρτ Σρέντερ, ένας από τους ανταγωνιστές του κ. Σάρπινγκ από το 1994, τελικά νίκησε τον κ. Κολ.

Οι δημοσκόποι λένε ότι είναι αδύνατο να εκτιμήσουμε αν ο κ. Σουλτς θα ακολουθήσει την πορεία του κ. Σάρπινγκ ή του κ. Σρέντερ. Αλλά οι εκλογές που λίγο πριν φαίνονταν προκαθορισμένες, ξαφνικά ζωντάνεψαν.

Πηγή: Financial Times