10.000 Πορτογάλοι φεύγουν κάθε μήνα για μετανάστες

Στην φωτογραφία βλέπουμε μία ομάδα Πορτογάλων μεταναστών που έφευγαν το 1953 για τον Καναδά με το ποίο Saturnia. Είχαν προηγηθεί χιλιάδες και ακολούθησαν χιλιάδες άλλοι ακόμη μέχρι και την δεκαετία του ΄70.

Κανείς δεν πίστευε ότι μπορούσε να επαναληφθεί μια αιμορραγία όπως εκείνη που γνώρισε η Πορτογαλία τη δεκαετία του 1960, με τη μαζική έξοδο Πορτογάλων προς την Ευρώπη και την Αμερική. Τα στατιστικά στοιχεία όμως δείχνουν ότι σήμερα παρατηρείται μια ροή ανάλογη, ή και μεγαλύτερη από εκείνη.

Το 2012, για παράδειγμα, 10.000 Πορτογάλοι έφευγαν κατά μέσο κάθε μήνα από τη χώρα, σε σύνολο πληθυσμού 10,5 εκατομμυρίων κατοίκων. Οι αριθμοί αυτοί είναι μεγαλύτεροι από το 1966.

Τη δεκαετία του ’60, οι Πορτογάλοι έφευγαν από τη φτώχεια, τη δικτατορία και τους αποικιοκρατικούς πολέμους. Σήμερα, ύστερα από πενήντα χρόνια και μια επανάσταση, οι Πορτογάλοι φεύγουν κατά χιλιάδες από την ανεργία, την απουσία προοπτικών και την υπόσχεση της φτώχειας.

Τέτοιες έξοδοι σημειώνονται και από άλλες χώρες που τελούν υπό την άμεση ή έμμεση «αυτοκρατορία» της τρόικας. Όπως γράφει όμως στη Λιμπερασιόν η Κριστίνα Σεμπλάνο, που διδάσκει πορτογαλική οικονομία στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης, η Πορτογαλία πρέπει να είναι η μόνη χώρα όπου την έξοδο την ενθαρρύνει η ίδια η κυβέρνηση. Μια κυβέρνηση που επιχαίρει για τη μείωση της ανεργίας, η οποία οφείλεται σε αυτήν ακριβώς την έξοδο!

Η πορτογαλική μετανάστευση δεν είναι ένα καινούργιο φαινόμενο και δύσκολα θα μπορούσε να αποφευχθεί σε μια χώρα με τόσο μεγάλη φτώχεια και τόσο ηχηρές ανισότητες. Εκτοξεύτηκε στα ύψη όμως μετά την κρίση, μαζί με την ανεργία που έχει φτάσει μεταξύ των νέων το 40%.

Η μετανάστευση λειτουργεί όμως και ως ένα είδος κοινωνικού αποσυμπιεστή: αν δεν υπήρχε, το πιθανότερο είναι ότι θα σημειώνονταν βίαιες και εκτεταμένες κοινωνικές εκρήξεις.

Η μαζική αυτή μετανάστευση έχει καταστροφικές επιπτώσεις για τη χώρα, πέρα από τα ανθρώπινα, προσωπικά και οικογενειακά δράματα που προκαλεί. Επιτείνει τη γήρανση του πορτογαλικού πληθυσμού, που είναι ήδη ένας από τους πιο ηλικιωμένους της ΕΕ και του κόσμου.

Ταυτοχρόνως, προκαλεί και τη μείωση της γεννητικότητας: το 2012, η γεννητικότητα στη χώρα έφτασε στα επίπεδα του τέλους του 19ου αιώνα. Αν συνεχιστούν αυτοί οι ρυθμοί, υπογράμμισε πρόσφατα ο πορτογάλος γεωγράφος Ζόρζε Μαλέιρος, η χώρα θα εξαφανιστεί!

Τεράστιες είναι οι επιπτώσεις και στο οικονομικό επίπεδο, αφού η χώρα στερείται εκ των πραγμάτων τις δυνάμεις εκείνες που έχει ανάγκη για να σταθεί ξανά στα πόδια της.