Το παράδοξο των βουλευτικών εκλογών στη Ρωσία και η παντοδυναμία Πούτιν

Το αποτέλεσμα των εκλογών για τη Δούμα στη Ρωσία μοιάζει προδικασμένο.Το κυβερνών κόμμα παραμένει πανίσχυρο, ωστόσο η ισχνή εξωκοινοβουλευτική αντιπολίτευση ελπίζει να στείλει αυτή τη φορά ένα πιο ηχηρό μήνυμα κατά του Πούτιν.

Υπάρχει ένα παράδοξο όταν κανείς μιλά για τη λειτουργία των κοινοβουλευτικών θεσμών στη Ρωσία και συνακόλουθα για τις εκάστοτε εκλογικές αναμετρήσεις. Αυτό ισχύει και για τις ρωσικές βουλευτικές εκλογές της Κυριακής.

Όπως όλα δείχνουν, και αυτή η εκλογική αναμέτρηση δεν θα θέσει σε κίνδυνο την παντοδυναμία του προέδρου Πούτιν και του κυβερνώντος κόμματος «Ενωμένη Ρωσία», μέσα από το οποίο ο ίδιος αναδείχθηκε το 2008 ως αδιαμφισβήτητος ηγέτης –πρώτα ως πρωθυπουργός κι έπειτα ως πρόεδρος- της μεγαλύτερης χώρας στην υφήλιο.

Στο μεσοδιάστημα όμως η Ρωσία έχει αλλάξει. Ακόμη κι αν η σύνθεση του ρωσικού κοινοβουλίου δεν επηρεάζει στην πράξη τις αποφάσεις της εκτελεστικής εξουσίας, δεδομένου ότι το πολιτικό σύστημα της Ρωσίας είναι προεδρικό, πολλοί αναλυτές από τον αντιπολιτευόμενο ρωσικό τύπο, όπως π.χ. την εφημερίδα Nowaja Gaseta, εκτιμούν ότι οι εκλογές της Κυριακές δεν θα είναι αδιάφορες.

«Πρόβα τζενεράλε» για τις προεδρικές του 2018

Πρόκειται για την πρώτη εκλογική αναμέτρηση μετά την προσχώρηση της χερσονήσου της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία το 2014, η οποία οδήγησε σε εκτόξευση της δημοτικότητας του προέδρου Πούτιν σε ποσοστά άνω του 80%. Ταυτόχρονα όμως πρόκειται όμως και για τις πρώτες εκλογές μετά τη μεγάλη ύφεση στην οποία περιήλθε η ρωσική οικονομία εξαιτίας της πτώσης στην τιμή του πετρελαίου, των αποτυχημένων οικονομικών μεταρρυθμίσεων στο εσωτερικό, αλλά και της επιβολής των δυτικών κυρώσεων προς τη Μόσχα.

Το κόμμα της «Ενωμένης Ρωσίας» με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Νμίτρι Μεντβέντεφ, άνθρωπο της απολύτου εμπιστοσύνης του Πούτιν, θέλει να υπερασπίσει με κάθε τρόπο την υπεροχή του, ωστόσο αντιλαμβάνεται πλέον ότι η δυσαρέσκεια των απλών πολιτών μεγαλώνει. Για τον Πούτιν ειδικότερα, οι βουλευτικές εκλογές της Κυριακής έχουν ιδιαίτερη σημασία και για έναν ακόμη λόγο: πρόκειται για μια «πρόβα τζενεράλε» δύο χρόνια πριν τις προεδρικές εκλογές του 2018, στις οποίες όπως όλα δείχνουν θα ξαναθέσει υποψηφιότητα.

Επίσης αυτό που με κάθε τρόπο θέλει η ρωσική κυβέρνηση να αποφευχθεί, είναι η πολιτική και κοινωνική αναταραχή την επαύριο των εκλογών, όπως είχε γίνει το 2011, μετά τις υπόνοιες για νόθευση του τότε εκλογικού αποτελέσματος. Τα ακραία σκηνικά πόλωσης που είχαν ταράξει τότε τη Ρωσία πρέπει τώρα πάση θυσία να εκλείψουν. Αυτή τουλάχιστον είναι η επιθυμία του Κρεμλίνου.

Πολλοί οι σκόπελοι για τα μικρά κόμματα

Στο μεταξύ οι εκλογές της Κυριακής θα διεξαχθούν για πρώτη φορά με τον νέο εκλογικό νόμο, ο οποίος διαθέτει πιο φιλελεύθερα στοιχεία, χωρίς ωστόσο να καταργεί τα μεγάλα πλεονεκτήματα για το πρώτο κόμμα, αλλά και τα μικρότερα φιλοκυβερνητικά σχήματα.

Για πρώτη φορά από το 2003, οι 450 βουλευτές της Δούμας θα προέλθουν από ένα μικτό εκλογικό σύστημα που συνδυάζει στοιχεία εκλογής βάσει λίστας, αλλά και σταυρού προτίμησης σε ορισμένες περιφέρειες. Στο πλαίσιο αυτό η συγχώνευση πολλών εκλογικών περιφερειών, ιδίως σε απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές, λειτουργεί εις βάρος των μικρών κομμάτων. Παραμένουν επίσης αυξημένες οι γραφειοκρατικές απαιτήσεις για τη συμμετοχή των μικρών κομμάτων στις εκλογές. Πάντως παρά τα εμπόδια, στις φετινές εκλογές συμμετέχουν 14 κόμματα, έναντι 7 το 2011.

Ο νέος εκλογικός νόμος μειώνει το όριο εισόδου στη Δούμα, από 7% στο 5%. «Μόνο όμως τα τέσσερα μεγάλα ρωσικά κόμματα μπορούν βάσιμα να ελπίζουν ότι θα εξασφαλίσουν το 5%», εκτιμά ο ρώσος πολιτικός αναλυτής Νικολάι Πετρόφ.

Πρόκειται για την Ενωμένη Ρωσία, το Κομμουνιστικό Κόμμα, το μετριοπαθές αριστερό κόμμα Δίκαιη Ρωσία και το εθνικιστικό κόμμα των Φιλελεύθερων Δημοκρατών. Τα τρία τελευταία είναι φίλα προσκείμενα στο Κρεμλίνο, το οποίο ωστόσο δεν μπορεί να επαναπαύεται, ιδίως μετά την πρόσφατη δημοσκόπηση του ανεξάρτητου ινστιτούτου Lewada, σύμφωνα με την οποία η δημοφιλία της Ενωμένης Ρωσίας έχει πέσει από το 39% στο 31%.

Ακόμη κι αν η ρωσική κυβέρνηση αμφισβητεί την εγκυρότητα αντίστοιχων δημοσκοπήσεων, η ανησυχία της είναι δεδομένη. Από την άλλη πλευρά όμως τα ίδια δημοσκοπικά αποτελέσματα δίνουν μια πρώτη ελπίδα στα μικρά κόμματα, που ακόμη κι αν δεν καταφέρουν να μπουν στη ρωσική βουλή, θέλουν τουλάχιστον να ακουστούν. Βέβαια ακόμη και στους κόλπους της εξωκοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης υπάρχει διχασμός. Κόμματα που τάσσονται κατά των επιλογών Πούτιν, όπως το Ηνωμένο Δημοκρατικό Κόμμα (Γιάμπλοκο) και το Kόμμα Λαϊκής Ελευθερίας (Παρνάς), δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν σε μια κοινή γραμμή ώστε να κατέβουν με κοινά ψηφοδέλτια.

Σε κάθε περίπτωση πάντως οι ανεξάρτητες φωνές της Ρωσίας καλούν όλους τους πολίτες να προσέλθουν στις κάλπες και να ψηφίσουν κατά συνείδηση. Κι όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει ο ρώσος πολιτικός μπλόγκερ Ντμίτρι Τσερνίσεφ «όποιος δεν προσέλθει στις κάλπες, απλούστατα είναι σαν να συμφωνεί με όλα συμβαίνουν στη χώρα».

ΠΗΓΗ: Dpa, dw.com