Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα: Η ελευθερία του Τύπου εξανεμίζεται

Μεγάλο είναι το πλήγμα που δέχθηκε η ελευθερία του Τύπου σε πολλές περιοχές του κόσμου κατά το 2015. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι η αμερικάνικη ήπειρος πέρασε για πρώτη φορά κάτω από την Αφρική στην ετήσια κατάταξη των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα που δόθηκε στη δημοσιότητα.

Η κατάταξη του 2016 των 180 χωρών ως προς την ελευθερία του Τύπου, η οποία δημοσιεύεται από το 2002, στηρίζεται σε μία σειρά δεικτών: πλουραλισμός, ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης, περιβάλλον και αυτολογοκρισία, νομικό πλαίσιο, διαφάνεια, υποδομές και καταχρήσεις εξουσίας.

«Όλοι οι δείκτες της κατάταξης παραπέμπουν σε επιδείνωση. Πλήθος κρατικών αρχών προσπαθεί να αναλάβει τον έλεγχο στις χώρες, από τον φόβο υπερβολικής διεύρυνσης του δημοσίου διαλόγου», σχολιάζει ο Κριστόφ Ντελουάρ, γενικός γραμματέας των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα.

«Σήμερα, είναι όλο και περισσότερο εύκολο για όλες τις εξουσίες να απευθυνθούν κατευθείαν στο κοινό χάρις στις νέες τεχνολογίες και εξ αυτού υπάρχει η εκδήλωση μεγαλύτερης βίας κατά των εκπροσώπων της ανεξάρτητης ενημέρωσης», τονίζει.

«Εισερχόμαστε σε μία νέα εποχή προπαγάνδας, όπου οι νέες τεχνολογίες επιτρέπουν την μετάδοση της πληροφορίας καθ΄υπαγόρευσιν με χαμηλό κόστος. Απέναντί τους, οι δημοσιογράφοι είναι αυτοί που εμποδίζουν τη λειτουργία αυτού του μηχανισμού (προπαγάνδας)», διαπιστώνει ο Κριστόφ Ντελουάρ.

Εάν η κατάσταση έχει επιδεινωθεί σε όλες τις γεωγραφικές περιοχές, η θέση της αμερικανικής ηπείρου έχει υποχωρήσει σημαντικά κυρίως εξαιτίας των δολοφονιών δημοσιογράφων στην κεντρική Αμερική, σύμφωνα με την μη κυβερνητική οργάνωση.

Στη Λατινική Αμερική, «η θεσμική βία (στη Βενεζουέλα που καταλαμβάνει την 139η θέση ή στον Ισημερινό, στην 109η), η βία του οργανωμένου εγκλήματος (Ονδούρα, 137η), η ατιμωρησία (Κολομβία, 134η), η διαφθορά (Βραζιλία, 104η), η συγκέντρωση των μέσων ενημέρωσης (Αργεντινή, 54η) συνιστούν τα κύρια εμπόδια στην ελευθερία του Τύπου», σύμφωνα με τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα.

Στη Βόρεια Αμερική, οι Ηνωμένες Πολιτείες (41η) που πάσχει από την κυβερνοπαρακολούθηση και στον Καναδά, που υποχωρεί κατά 10 θέσεις (18η), η κατάσταση επιδεινώθηκε «κατά τη λήξη της θητείας του πρώην πρωθυπουργού Στίβεν Χάρπερ», σύμφωνα με την οργάνωση.

Έτσι, η αμερικανική ήπειρος πέρασε κάτω από την Αφρική, αν και η αφρικανική ζώνη (Βόρεια Αφρική/Μέση Ανατολή) παραμένει η περιοχή του κόσμου όπου οι δημοσιογράφοι «υφίστανται κάθε είδους καταναγκασμούς».

Σε ορισμένες χώρες που βρίσκονται σε «κρίση», όπως το Ιράκ (158η θέση), η Λιβύη (164η) και η Υεμένη (170η), η άσκησης της δημοσιογραφίας αποτελεί κατόρθωμα θάρρους.

Βελτιωμένη εμφανίζεται η κατάσταση στην Τυνησία (96η θέση), που ανεβαίνει κατά 30 θέσεις, «απόδειξη της εδραίωσης των θετικών αποτελεσμάτων της επανάστασης», σύμφωνα με τον Ντελουάρ.

Χαμηλά στην κατάταξη, όπως και το 2014, η Συρία παραμένει στην 177η από τις 180 θέσεις, μόλις πίσω από την Κίνα (176η) και μπροστά από το Τουρκμενιστάν (178η) και τη Βόρεια Κορέα (179η) και την Ερυθραία (180η).

Στην Αφρική, το Μπουρούντι χάνει 11 θέσεις (156η θέση), διότι «η χώρα αυτή αποτελεί το θέατρο βιαιοτήτων κατά των δημοσιογράφων μετά την αμφισβήτηση της υποψηφιότητας και στην συνέχεια την επανεκλογή του προέδρου Πιερ Νκουρουνζίζα».

Στην Ασία, η Ιαπωνία χάνει 11 θέσεις (72η θέση) εξαιτίας του γεγονότος ότι πλήθος μέσων ενημέρωσης εφαρμόζουν την αυτολογοκρισία απέναντι κυρίως στον πρωθυπουργό.

Στις πρώτες θέσεις φιγουράρουν η Φινλανδία που διατηρεί την πρώτη θέση για έκτη συνεχή χρονιά και ακολουθεί η Ολλανδία και η Νορβηγία.

Αν και η Ευρώπη παραμένει η ζώνη όπου τα μέσα ενημέρωσης είναι τα περισσότερο ελεύθερα, οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα διαπιστώνουν «την αποδυνάμωση του ευρωπαϊκού μοντέλου»: «υπερβάσεις της αντικατασκοπείας και του αγώνα κατά της τρομοκρατίας, υιοθέτηση των νόμων που επιτρέπουν την παρακολούθηση σε μεγάλη κλίμακα, αύξηση των συγκρούσεων καθηκόντων, επιβολή όλο και περισσότερου ελέγχου επί των δημοσίων μέσων ενημέρωσης και ορισμένες φορές και επί των ιδιωτικών, η ευρωπαϊκή ήπειρος δεν βρίσκεται σε θετική τροχιά».

Στη Γαλλία (45η θέση, -7 θέσεις), η οργάνωση επικεντρώνεται στο γεγονός ότι «μία χούφτα επιχειρηματιών που έχουν συμφέροντα εκτός του χώρου των μέσων ενημέρωσης έχουν καταλήξει να έχουν στην κατοχή τους την μεγάλη πλειοψηφία των ιδιωτικών μέσων διεθνούς εμβέλειας».

Η Ελλάδα βρίσκεται στην 89η θέση, έναντι της 91ης θέσης που κατείχε στην κατάταξη του 2015.