The Panama Papers: Ό,τι πρέπει να ξέρετε για το σκάνδαλο των σκανδάλων

Τα “Αρχεία του Παναμά” έχουν προκαλέσει αναστάτωση σε ηγέτες κρατών και επιφανείς εκατομμυριούχους ολόκληρου του πλανήτη. Η διαρροή απόρρητων εγγράφων αφορά τουλάχιστον 72 νυν και πρώην αρχηγούς κρατών. Πρόκειται συνολικά για 11 εκατομμύρια έγγραφα, τα οποία είχε στην κατοχή της η δικηγορική εταιρεία Mossack Fonseca που εδρεύει στον Παναμά και διαθέτει υποκαταστήματα σε Χονγκ Κονγκ, Μαϊάμι, Ζυρίχη καθώς και σε 35 ακόμη μέρη σε όλο τον κόσμο.

Ο πλήρης κατάλογος των εταιρειών και των ατόμων που εμπλέκονται θα δημοσιευτούν από την Διεθνή Κοινοπραξία Ερευνητών – Δημοσιογράφων ICIJ, της γερμανικής εφημερίδας Süddeutsche Zeitung, στις αρχές Μαΐου.

Η Mossack Fonseca εξειδικεύεται στη δημιουργία εικονικών εταιρειών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κρύψουν την κυριότητα περιουσιακών στοιχείων. Πελάτες της, πάνω από 500 τράπεζες και θυγατρικές τους, οι οποίες έχουν συνεργαστεί με την εταιρεία από το 1970 και μετά για να  βοηθήσουν τους πελάτες τους να διαχειρίζονται τις υπεράκτιες εταιρείες τους.

Παράδειγμα είναι η UBS που έχει δημιουργήσει περισσότερες από 1.100 offshore μέσω της Mossack Fonseca, ενώ οι αντίστοιχες της HSBC και των θυγατρικών της, ανέρχονται σε 2.300.

Δημοσιογράφοι της Süddeutsche Zeitung απέκτησαν πρόσβαση σε εκατομμύρια αρχεία από εμπιστευτική πηγή και τα μοιράστηκαν με την ICIJ καθώς και με άλλα συνεργαζόμενα ΜΜΕ. Σημειώνεται μάλιστα από τη δημοσιογραφική κοινοπραξία, πως κανένας media partner δεν πλήρωσε οποιοδήποτε ποσόν για την απόκτηση οποιουδήποτε στοιχείου. Η έρευνα κράτησε ένα χρόνο και συμμετείχαν 376 δημοσιογράφοι από 76 χώρες.

Οι δέκα τράπεζες με τις περισσότερες offshore στον κόσμο:

Οι φορολογικοί παράδεισοι. Ανάμεσα τους και η Κύπρος:

Συνολικά εμπλέκονται 511 τράπεζες και 15.579 θυγατρικές τους.

Για να καταλάβει κανείς το μέγεθος της αποκάλυψης, αξίζει να σημειωθεί πως τα Panama Papers αποκαλύπτουν πάνω από 214.000 υπεράκτιες εταιρείες που συνδέονται με πρόσωπα από τουλάχιστον 200 κράτη του πλανήτη. Στη λίστα υπάρχουν πολιτικοί, κρατικοί αξιωματούχοι, επιχειρηματίες, celebrities και πασίγνωστοι αθλητές.
Το κουβάρι δεν θα έχει τέλος

Για να πάρετε μόνο μια “γεύση”, μεταξύ των χιλιάδων ονομάτων και ομάδων συμφερόντων περιλαμβάνονται πρόσωπα του στενού περιβάλλοντος του Βλαντίμιρ Πούτιν, ο πρωθυπουργός της Ισλανδίας Ζίγκμουντουρ Ντέιβιντ Γκουνγκλάγκσον, μέλη της οικογένειας του Κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Πέτρο Ποροσένκο αλλά και αθλητές όπως ο Λιονέλ Μέσι και διεθνείς μεγαλοπαράγοντες του αθλητισμού, όπως ο Μισέλ Πλατινί.

Ο πρωθυπουργός της Ισλανδίας μαζί με τη σύζυγο του είχαν στην κατοχή τους μια offshore εταιρία με την οποία διακρατούσαν εκατομμύρια δολαρίων σε ομόλογα τράπεζας της χώρας τους κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης που βίωσε το κράτος.

Συνεργάτες και φιλικά πρόσωπα του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν μετέφεραν πάνω από 2 δις. δολάρια μέσω τραπεζών και εταιρειών “φαντασμάτων”. Στα στοιχεία περιλαμβάνονται και μυστικές offshore εταιρείες που συνδέονται με τις οικογένειες και συνεργάτες των Χόσνι Μουμπάρακ, Μοαμάρ Καντάφι και Μπασάρ αλ – Άσαντ.

Στα έγγραφα που διέρρευσαν περιλαμβάνονται πληροφορίες για τον πρόεδρο της Αργεντινής Μαουρίσιο Μάκρι και μέλη της ελίτ του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος, αλλά και για τις συναλλαγές του βασιλιά της Σ. Αραβίας Αμπντουλαζίζ αλ Σαούντ και του πατέρα του Βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον.

Στη Βραζιλία άλλωστε, η Mossack Fonseca έγινε στόχος έρευνας για υπόθεση ξεπλύματος βρόμικου χρήματος. Η έρευνα των αρχών είχε την κωδική ονομασία “Operation Car Wash” και οδήγησε σε διώξεις πολιτικών αλλά και σε διενέργεια έρευνας εναντίον του πρώην προέδρου Λούλα Ντα Σίλβα.

Ακόμη και οι ηγέτες των καρτέλ ναρκωτικών από το Μεξικό και χώρες της Λατινικής Αμερικής είχαν δημιουργήσει offshore μέσω της Mossack Fonseca.

Και celebrities εμπλεκόμενοι

Ο σταρ της Μπαρτσελόνα Λέο Μέσι έχει στην κατοχή του την Mega Star Enterprises Inc., μια παράκτια εταιρεία που εδρεύει στον Παναμά. Η offshore του θα ελεγχθεί από τις αρχές της Ισπανίας, καθώς ο ίδιος αναμένεται να κατηγορηθεί για νέα φοροδιαφυγή. Εκτός του Μέσι, αρκετοί ισχυροί άνδρες της FIFA, φαίνεται πως χρησιμοποιούσαν offshore εταιρείες για να κάνουν τις “δουλειές” τους.

Ο πασίγνωστος Τσάκι Τσαν, σύμφωνα με τα στοιχεία, έχει στην κατοχή του έξι εταιρείες που ιδρύθηκαν μέσω της δικηγορικής εταιρείας Mossack Fonseca.

Επίσης, πάω από χίλιους Αυστραλούς πολίτες εμπλέκονται με offshore που σχετίζονται με τη Mossack Fonseca. Στη λίστα είναι ακόμη 29 πολυεκατομμυριούχοι της λίστας Forbes.

Η απάντηση της Mossack Fonseca

Η νομική εταιρία Μόσακ-Φονσέκα (στα ελληνικά) ιδρύθηκε από τον Γερμανό νομικό Γιούργκεν Μόσακ και τον δικηγόρο Ραμόν Φονσέκα από τον Παναμά.

Οι δραστηριότητές της κινούνταν στο σκοτάδι και συνεργαζόταν με ένα διεθνές δίκτυο τραπεζών και λογιστών που κανόνιζαν τα οικονομικά των πελατών τους και έψαχναν τρόπους για το πώς αυτοί θα μπορούσαν να ξεφεύγουν από την εφορία της πατρίδας τους.

Όπως αναφέρει ο Guardian, η επιχείρηση δεν θα σχολιάσει συγκεκριμένες περιπτώσεις πελατών της καθώς καλύπτεται από το απόρρητο της συμφωνίας τους. Η ίδια αναφέρει πως λειτουργεί σύννομα και πως διενεργεί τη δέουσα έρευνα για τους πελάτες της πριν υπογράψει μαζί τους. Αναφέρει σε επίσημη ανακοίνωση της πως “λυπάται για την κακή χρήση των πληροφοριών της” και αναφέρει πως δεν μπορεί να κατηγορηθεί για την αποτυχία μεσαζόντων συνεργατών των εταιρειών και των προσώπων που έχουν συνάψει συνεργασία μαζί της. Με τον όρο “μεσάζοντες” αναφέρεται σε δικηγορικά γραφεία, λογιστές και εκπροσώπους τραπεζών.

Σύμφωνα με διεθνείς κανονισμούς, εταιρείες όπως η Mossack Fonseca που βοηθούν στη δημιουργία offshore και τραπεζικών λογαριασμών υποτίθεται ότι πρέπει να είναι σε επιφυλακή για τους πελάτες που μπορεί να εμπλέκονται σε ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, φοροδιαφυγή και άλλες παράνομες πράξεις.

Καλούνται να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στα “Πολιτικώς Εκτεθειμένα Πρόσωπα” (ΠΕΠ) – δηλαδή κυβερνητικά στελέχη ή μέλη των οικογένειών τους ή συνεργάτες τους, σύμφωνα με τους κανονισμούς. Αν κάποιος είναι “ΠΕΠ”, ο μεσάζοντας που δημιουργεί εταιρείες οφείλει να εξετάσει προσεκτικά τις δραστηριότητές του “ΠΕΠ” ώστε να βεβαιωθεί ότι δεν εμπλέκεται σε υποθέσεις διαφθοράς.