Πώς το φάντασμα του Σαντάμ Χουσεΐν οδηγεί τον ιερό πόλεμο των τζιχαντιστών!

Για δεκαετίες το τοπίο του Ιράκ ήταν διάσπαρτο με τα ηρωικά πορτρέτα του Σαντάμ Χουσεΐν: Πότε σαν Βεδουίνος καβάλα σε άσπρο άλογο, πότε με μαύρο μπερέ ή με μουσουλμανικό κατανυκτικό να προσεύχεται σκυμμένος.

Αλλά η πιο χαρακτηριστική του εικόνα που βρισκόταν σε κτίρια, σχολεία, αεροδρόμια, εθνικές οδούς, ήταν ο γελαστός Σαντάμ με το ντουφέκι να πυροβολεί στον αέρα.

Στα περισσότερα από 30 χρόνια εξουσίας του στο Ιράκ, καλλιέργησε το πρόσωπο του ευγενούς, σύγχρονου και ισχυρού ηγέτη.

Ο Σαντάμ εκτελέστηκε πριν εννιά χρόνια, στις 30 Δεκεμβρίου 2006 αλλά παραμένει σύμβολο για τη σουνιτική μειονότητα του Ιράκ.

Η κληρονομιά του ως υποτιθέμενου ισχυρού ηγέτη που κράτησε το Ιράκ ενωμένο με τη βία, διαρκεί μεταξύ των σουνιτών στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, που πλήττεται από θρησκευτικές συγκρούσεις και επαναστάσεις σε αδιέξοδο.

Σήμερα, ο Σαντάμ αφήνει νέα κληρονομιά στο Ιράκ: ένα γάμο συμφερόντων μεταξύ πρώην αξιωματικών του κόμματος Μπάαθ και σουνιτών τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους.

Οι τζιχαντιστές πήραν τον κύριο ρόλο στην περιοχή με την κατάληψη του κεντρικού και βορείου Ιράκ ως τα τέλη του 2014. Αλλά ήταν σε θέση να καταλάβουν μεγάλα τμήματα του εδάφους από την ιρακινή κυβέρνηση, χάρη σε δίκτυο με πιστούς καθεστωτικούς του Σαντάμ, που είχε στενούς δεσμούς με φυλές σουνιτών σε πόλεις όπως η Μοσούλη και η Τικρίτ.

Μετά την ανάληψη του ελέγχου της Μοσούλης και άλλων πόλεων των σουνιτών, οι ηγέτες του Ισλαμικού Κράτους παραγκώνισαν τα πρώην μέλη του Μπάαθ ή τους απορρόφησαν στις τάξεις τους.

Τα πρώην μέλη του Μπάαθ, στους οποίους περιλαμβάνονται πρώην αξιωματικοί πληροφοριών και επίλεκτα στρατεύματα της Δημοκρατικής Φρουράς του Σαντάμ, συγχωνεύτηκαν το 2007 – αμέσως μετά την εκτέλεση του από την ηγεσία της ιρακινής μεταπολεμικής κυβέρνησης – σε μια ομάδα αποκαλούμενη ως «Άνδρες του Στρατού της τάξης του Naqshbandi”.

Ο αρχηγός της ομάδας είναι ο Εζζάτ αλ Ντούρι, δεξί χέρι του Σαντάμ και πλέον καταζητούμενος του έκπτωτου καθεστώτος από την εισβολή των ΗΠΑ το 2003.

Η Τάξη του Naqhbandi αξιοποιεί την απογοήτευση της κοινότητας των σουνιτών στο Ιράκ, και προσπαθεί αν τους επανακαθιερώσει σε όλη τη χώρα.

Λίγο μετά την κατάληψη της Μοσούλης τον Ιούνιο του 2014, με τη βοήθεια της Τάξης του Naqshbandi και των συμμαχικών φυλών της περιοχής, ο Ντούρι εξέδωσε ένα ηχητικό μήνυμα επαινώντας τους σουνίτες και προτρέποντας τους Ιρακινούς να συμμετάσχουν στον αγώνα.

«Ενωθείτε στις τάξεις των επαναστατών που απελευθέρωσαν τη μισή χώρα” είπε. «Η απελευθέρωση της Βαγδάτης είναι δίπλα στη γωνία. Ο καθένας πρέπει να συμβάλει στην ολοκλήρωση της αγαπημένης μας χώρας καθώς δεν υπάρχει τιμή η αξιοπρέπεια χωρίς αυτό”.

Τον Απρίλιο οι Ιρακινοί πολιτοφύλακες παρέλασαν ένα πτώμα -υποτίθεται του Ντούρι- μέσα σε γυάλινο φέρετρο στους δρόμους της Βαγδάτης. Αλλά το τεστ DNA δεν επιβεβαίωσε πως ήταν αυτός, και είχε ανακοινωθεί από λάθος πως ήταν νεκρός.

Ο Ντούρι πιθανότατα είναι ακόμη επικεφαλής των σουνιτών μαχητών στο Ιράκ.

Μια πρόσφατη έρευνα του Ρόιτερς, αποκάλυψε πως τα μέλη του Μπάαθ παίζουν ηγετικό ρόλο στο Ισλαμικό Κράτος.

Επειδή οι Μπααθιστές έχουν βαθιές κοινωνικές, οικονομικές ρίζες και πολιτισμικές σε πολλές περιοχές του Ισλαμικού Κράτους, θα είναι δύσκολο η ιρακινή κυβέρνηση να ξεριζώσει τους τζιχαντιστές από αυτές τις περιοχές.

Ακόμη κι αν η Βαγδάτη είναι σε θέση να ανακτήσει έδαφος, οι μαχητές του Μπάαθ θα μπορούν διαρκώς να υπονομεύουν την τωρινή κυβέρνηση.

Το 2003, ο Σαντάμ έγινε ο πρώτος Άραβας ηγέτης που καθαιρέθηκε από μια ξένη δύναμη.

Μετά από μια δίκη που αμαυρώθηκε από κατηγορίες για εμπλοκή των ΗΠΑ και νομικά τερτίπια, κρίθηκε ένοχος για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και καταδικάστηκε σε θάνατο δια απαγχονισμού.

Έτσι κέρδισε μια ακόμη διάκριση: Ήταν ο πρώτος Άραβας ηγέτης που εκτελέστηκε για τα εγκλήματα του.

Η εκτέλεση του έγινε θρήνος για τους υποστηρικτές του στην περιοχή. Στις 30 Δεκεμβρίου του 2006, πήγε ήρεμα στην αγχόνη και εκτελέστηκε.

Η αίθουσα της εκτέλεσης έγινε χώρος θρησκευτικής λατρείας για τους Σιίτες που πανηγύρισαν το θάνατο του. Άδραξαν την ευκαιρία να εκδικηθούν ένα δικτάτορα για τα όσα τους είχε κάνει. Την ώρα που περνούσε η θηλιά στο λαιμό του, φώναζαν όλοι μαζί “Ο θεός να ευλογεί τον Μωάμεθ και την οικογένεια του”.

Ένας Ιρακινός εισαγγελέας ζήτησε από όλους να ησυχάσουν λέγοντας “Ο άνθρωπος αντιμετωπίζει εκτέλεση. Παρακαλώ να σταματήσετε”.

Το δωμάτιο ησύχασε και ο Σαντάμ απαγχονίστηκε.

Η εκτέλεση του καθιέρωσε το καθεστώς του ως σουνιτικό αραβικό και εθνικιστικό και τον ίδιο ως μάρτυρα. Αν και δεν είναι όλοι οι σουνίτες υποστηρικτές του, πολλοί εξοργίστηκαν με τον τρόπο της εκτέλεσης.

Αυτό είναι ένα λεπτό σημείο στις σχέσεις μεταξύ σουνιτών και σιιτών και η κυβέρνηση του Ιράκ υποστηριζόμενη από τις ΗΠΑ, έκανε μια σειρά από λάθη που έδωσαν στους σουνίτες ένα νέο λόγο έχθρας απέναντι στους σιίτες.

Μετά την εκτέλεση Σαντάμ, οι πρώην Μπααθιστές έγιναν πιο ενεργοί μέσω της Τάξης του Naqshbani και ενίσχυσαν τη συμμαχία τους με την Αλ Κάιντα στο Ιράκ, που μεταμορφώθηκε σε Ισλαμικό Κράτος.

Αρκετοί ανώτατοι αξιωματούχοι του Μπάαθ, μαζί και ο Ντούρι, κρύφτηκαν και ηγήθηκαν των σουνιτικών εξεγέρσεων ενάντια στις κατοχικές δυνάμεις των ΗΠΑ στο Ιράκ.

Με την πτώση του 2003, οι Αμερικανοί δήλωσαν πως ο Ντούρι ήταν υπεύθυνος για τη στρατολόγηση τζιχαντιστών που χτυπούσαν τα αμερικανικά στρατεύματα.

Οι ΗΠΑ δήλωσαν πως ο Ντούρι και άλλοι του Μπάαθ, κατέφυγαν στη Συρία όπου εργάστηκαν με πράκτορες της χώρας για να αποκαταστήσουν το κόμμα στο Ιράκ.

Τόσο οι Μπααθιστές και οι τζιχαντιστές ήταν σε θέση να καλλιεργήσουν την υποστήριξη τους από τους σουνίτες που ήταν αποξενωμένοι από τις σεχταριστικές πολιτικές του πρώην Ιρακινού πρωθυπουργού Νούρι Αλ Μαλίκι.

Όταν ο νέος πρωθυπουργός Αλ Αμπάντι, ανέλαβε το Σεπτέμβριο του 2014, οι σουνίτες πολιτικοί ηγέτες του κοινοποίησαν πολλά αιτήματα τους.

Αυτά περιλαμβάνουν την αμνηστία για δεκάδες χιλιάδες σουνίτες φυλακισμένους -σε πολλές περιπτώσεις χωρίς δίκη- στο όνομα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας.

Ζήτησαν επίσης περισσότερη εκπροσώπηση στην κυβέρνηση, να σταματήσουν οι βομβαρδισμοί των σουνιτικών πόλεων και μεγαλύτερη συμμετοχή στις ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας, τις οποίες ο Μαλίκι είχε αποψιλώσει από σουνίτες.

Σήμερα, οι σιίτες παραστρατιωτικοί μπαίνουν επικεφαλής στον αγώνα ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος προκειμένου να αποξενώσουν περισσότερο τη σουνιτική κοινότητα.

Πολλοί σουνίτες θυμούνται ακόμη το ρεβανσισμό των σιιτών μετά την πτώση Σαντάμ, με απαγωγές που ακολούθησαν εναντίον τους από τους σιίτες, βασανιστήρια και δολοφονίες, στο σεχταριστικό πόλεμο που μαινόταν στο Ιράκ από το 2005 ως το 2008.

Η κληρονομιά του Σαντάμ θα συνεχίσει να στοιχειώνει το Ιράκ όσο οι σουνίτες δεν θα δικαιώνονται και οι σιίτες δεν θα μοιράζονται την εξουσία μαζί τους.

Ο Αμπάντι θα πρέπει να διασφαλίσει ότι είναι σε θέση να αντιστρέψει τη διχαστική κληρονομιά το προκατόχου του.

Την ίδια στιγμή οι σουνίτες θα πρέπει να προχωρήσουν πέρα από τις μέρες δόξας του Σαντάμ και να ξεχάσουν τα προνόμια που είχαν με το βάναυσο καθεστώς του, το οποίο οδήγησε το Ιράκ στο μονοπάτι της καταστροφής.