Δύση και Ιράν κατέληξαν σε ιστορική συμφωνία για τα πυρηνικά

Η Φεντερίκα Μογκερίνι, “υπουργός Εξωτερικών” της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Μοχάμαντ Τζαβάντ Ζαρίφ ανακοίνωσαν επίσημα την Πέμπτη ότι η Τεχεράνη και η διεθνής κοινότητα κατέληξαν σε κοινά αποδεκτές λύσεις για τις βασικές παραμέτρους της μελλοντικής συνολικής συμφωνίας όσον αφορά το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.

Σε συνέντευξη Τύπου που δόθηκε στη Λωζάνη, η Μογκερίνι τόνισε ότι οι αμερικανικές και ευρωπαϊκές κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στο Ιράν θα αρθούν εφόσον η Τεχεράνη τηρήσει τις δεσμεύσεις της.

Αναφερόμενη σε λεπτομέρειες της συμφωνίας αυτής, η Μογκερίνι είπε ότι μια διεθνής κοινοπραξία θα βοηθήσει το Ιράν να ανασχεδιάσει και να κατασκευάσει έναν εκσυγχρονισμένο αντιδραστήρα βαρέος ύδατος στο Αράκ.

Όσο για το πυρηνικό εργοστάσιο του Φορντό, κοντά στην πόλη Κομ, αυτό θα μετατραπεί σε τοποθεσία πυρηνικής φυσικής και δεν θα υπάρχει σχάσιμο υλικό στον χώρο αυτό.

Οι δυνατότητες εμπλουτισμού ουρανίου που διαθέτει σήμερα το Ιράν θα περιοριστούν, συνέχισε η Μογκερίνι.

Την τελική συμφωνία, το κείμενο της οποίας θα πρέπει να έχει συνταχθεί μέχρι την 30ή Ιουνίου, θα πρέπει να εγκρίνει το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, τόνισε.

Από την πλευρά του, ο Ιρανός υπουργός επισήμανε ότι με βάση τη μελλοντική τελική συμφωνία όλες οι αποφάσεις που έχουν ληφθεί στο παρελθόν από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και αφορούν το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, θα παύσουν να ισχύουν.

Ο Ζαρίφ πρόσθεσε ότι στο πλαίσιο αυτής της συμφωνίας, θα αρθούν και οι κυρώσεις που έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση στη χώρα του.

Ο υπουργός επιβεβαίωσε ότι το Ιράν θα σταματήσει τον εμπλουτισμό ουρανίου στο Φορντό, όμως θα συνεχίσει τη δραστηριότητα αυτή στις πυρηνικές εγκαταστάσεις που διαθέτει στο Νατάνζ.

Ωστόσο ο Ζαρίφ εμφανίστηκε κάπως επιφυλακτικός όσον αφορά την προκαταρκτική συμφωνία, λέγοντας ότι “είμαστε ακόμη κάπως μακριά από το σημείο όπου θα θέλαμε να βρισκόμαστε”.

Ο Ιρανός υπουργός είπε επίσης ότι η επίτευξη αυτής της συμφωνίας δεν σημαίνει και την αυτόματη εξομάλυνση των σχέσεων της χώρας του με τις ΗΠΑ.

“Οι σχέσεις του Ιράν με τις ΗΠΑ δεν έχουν καμία σχέση με αυτό που ήταν μια προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος των πυρηνικών (…). Έχουμε σοβαρές διαφορές με τις ΗΠΑ”, τόνισε.

“Στο παρελθόν οικοδομήσαμε την αμοιβαία δυσπιστία. Έτσι, αυτό που ελπίζω είναι ότι μέσω της θαρραλέας εφαρμογής αυτής (της συμφωνίας) θα μπορούσε να αποκατασταθεί κάποια εμπιστοσύνη. Αλλά αυτό θα περιμένουμε όλοι να το δούμε”, πρόσθεσε.

Τη συμφωνία χαιρέτισε, μέσω του Twitter, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Κέρι, σημειώνοντας ότι η ΕΕ, η Ομάδα 5+1 (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Βρετανία, Γαλλία και Γερμανία) και το Ιράν διαθέτουν πλέον “τις παραμέτρους για να επιλύσουν τα κυριότερα προβλήματα” του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.

“Μεγάλη μέρα. Η ΕΕ, η Ομάδα 5+1 και το Ιράν έχουν πλέον τις παραμέτρους για να λύσουν τα βασικά ζητήματα του πυρηνικού προγράμματος. Επιστρέφουμε σύντομα στη δουλειά για μια τελική συμφωνία” ανέφερε ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας, Φίλιπ Χάμοντ, τόνισε από την πλευρά του ότι αυτή η προκαταρκτική συμφωνία συνιστά μια “καλή βάση” για αυτό που θα μπορούσε να αποτελέσει μια “πολύ καλή συμφωνία”.

Η συνολική συμφωνία με το Ιράν εντός των συμπεφωνημένων παραμέτρων θα δώσει τις αναγκαίες εγγυήσεις ότι το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης είναι ειρηνικό, πρόσθεσε, ενώ ο Γερμανός ομόλογός του Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ χαρακτήρισε το πλαίσιο της συμφωνίας “ένα μεγάλο, αποφασιστικό βήμα προς τα εμπρός”.

Τέλος, ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Λοράν Φαμπιούς επισήμανε ότι “ακόμη υπάρχει δουλειά” που πρέπει να γίνει μέχρι τη σύνταξη του τελικού κειμένου.

Η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής τόνισε, σε κείμενό της για τη μελλοντική συμφωνία της ομάδας 5+1 με το Ιράν, ότι οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στην Ισλαμική Δημοκρατία λόγω του πυρηνικού της προγράμματος θα αρθούν σταδιακά, εάν και εφόσον η Τεχεράνη τηρήσει τις δεσμεύσεις που ανέλαβε, με επαληθεύσιμο τρόπο.

Οι κυρώσεις θα αρθούν αφού ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (IAEA) επαληθεύσει ότι το Ιράν έχει προχωρήσει σε όλα τα βήματα που προβλέπει η συμφωνία, προστίθεται στο κείμενο.

Εάν οιαδήποτε δέσμευση του Ιράν αθετηθεί, οι κυρώσεις θα τεθούν άμεσα ξανά σε ισχύ, σύμφωνα με το κείμενο αυτό το οποίο δημοσιοποίησε η κυβέρνηση των ΗΠΑ λίγη ώρα μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας για τις βασικές παραμέτρους της μελλοντικής, συνολικής συμφωνίας όσον αφορά το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.

Οι κυρώσεις τις οποίες έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ στο Ιράν λόγω της εμπλοκής της χώρας αυτής στην “υποστήριξη στην τρομοκρατία” που προσάπτει η Ουάσινγκτον στην Τεχεράνη, τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή το πρόγραμμα κατασκευής βαλλιστικών πυραύλων της Ισλαμικής Δημοκρατίας θα παραμείνουν σε ισχύ παρά τη μελλοντική συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, σημειώνεται ακόμη.

Κατά το κείμενο αυτό, η Τεχεράνη έχει συμφωνήσει να μειώσει τις συσκευές φυγοκέντρησης που έχει εγκαταστήσει από 19.000 σήμερα σε 6.104.

Το Ιράν συμφώνησε επίσης όλες οι πλεονάζουσες συσκευές φυγοκέντρησης και τα μέσα που διαθέτει για τον εμπλουτισμό ουρανίου να μεταφερθούν και να αποθηκευθούν σε χώρους που θα επιτηρούνται από τον IAEA.

Ακόμη, η Τεχεράνη συμφώνησε να μειώσει την αποθηκευμένη ποσότητα εμπλουτισμένου ουρανίου από περίπου 10.000 κιλά ουρανίου χαμηλού εμπλουτισμού σε 300 κιλά ουρανίου εμπλουτισμένου κατά 3,67% για 15 χρόνια.

Το Ιράν δέχθηκε να μην κατασκευάσει νέες εγκαταστάσεις για τον εμπλουτισμό ουρανίου για 15 χρόνια και να μην εμπλουτίσει ουράνιο πάνω από ένα ποσοστό 3,67% για τουλάχιστον 15 χρόνια.

Σύμφωνα με το κείμενο αυτό, μόνο οι 5,060 από τις εγκεκριμένες συσκευές φυγοκέντρησης του Ιράν θα εμπλουτίζουν ουράνιο για μια περίοδο 10 ετών.

Σύμφωνα με το κείμενο, θα γίνονται αυστηρές επιθεωρήσεις στην αλυσίδα εφοδιασμού του Ιράν με ουράνιο για 25 χρόνια από τη στιγμή της σύναψης της οριστικής συμφωνίας.

Κατά το ίδιο κείμενο της κυβέρνησης των ΗΠΑ, βασικές παράμετροι προηγούμενων αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τη μεταφορά ευαίσθητων τεχνολογιών και επίμαχες δραστηριότητες θα επαναβεβαιώνονται στην απόφαση του ΣΑ του ΟΗΕ που θα υιοθετήσει την συνολική συμφωνία.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα χαρακτήρισε “καλή συμφωνία” το πλαίσιο που συμφωνήθηκε σήμερα στις συνομιλίες για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, η οποία όπως είπε θα μπορούσε, εφόσον εφαρμοστεί πλήρως, να εμποδίσει την Τεχεράνη να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.

“Σήμερα οι Ηνωμένες Πολιτείες, μαζί με τους συμμάχους και εταίρους μας, καταλήξαμε σε μια ιστορική συνεννόηση με το Ιράν η οποία, πλήρως εφαρμοζόμενη, θα εμποδίσει (το Ιράν) να αποκτήσει πυρηνικά όπλα” είπε ο Αμερικανός πρόεδρος στο διάγγελμα που εκφώνησε από τον Λευκό Οίκο.

“Εάν αυτό το πλαίσιο οδηγήσει σε μια τελική, συνολική συμφωνία, θα καταστήσει τη χώρα μας, τους συμμάχους μας και τον κόσμο πιο ασφαλείς”, πρόσθεσε.

“Είναι μια καλή συμφωνία”, υπογράμμισε ο Ομπάμα, εξηγώντας ότι με το πλαίσιο αυτό, που επιτεύχθηκε έπειτα από μήνες διπλωματικών προσπαθειών, κλείνει για την Τεχεράνη ο δρόμος προς την απόκτηση μιας πυρηνικής βόμβας με τη χρήση εμπλουτισμένου ουρανίου. Τόνισε επίσης ότι το Ιράν δεν θα παράγει οπλικό πλουτώνιο.

Ταυτοχρόνως, ο Αμερικανός πρόεδρος προειδοποίησε ότι οι επιθεωρήσεις που θα γίνουν στο Ιράν θα είναι “χωρίς προηγούμενο” και ότι αν η Τεχεράνη εξαπατήσει τη διεθνή κοινότητα “ο κόσμος θα το μάθει”.

Αναφερόμενος στις κυρώσεις σε βάρος του Ιράν, είπε ότι η διεθνής κοινότητα θα τις άρει ανταποκρινόμενη στην τήρηση των συμφωνηθέντων εκ μέρους της Τεχεράνης.

Ο Ομπάμα δεσμεύτηκε ότι η αμερικανική κυβέρνηση θα ενημερώσει πλήρως το Κογκρέσο και τον αμερικανικό λαό για το αποτέλεσμα των συνομιλιών στην Ελβετία. Πρόσθεσε ότι θα κάνει πάντα ό,τι είναι αναγκαίο για να αποτρέψει το Ιράν από το να αποκτήσει πυρηνικά όπλα και επανέλαβε για άλλη μια φορά ότι μια λύση μέσω της διπλωματικής οδού είναι ο καλύτερος τρόπος για να γίνει αυτό.

Ο Αμερικανός πρόεδρος διευκρίνισε ότι τις επόμενες εβδομάδες θα συνεργαστεί με το Κογκρέσο για το θέμα της συμφωνίας και ότι αργότερα απόψε θα μιλήσει για το ζήτημα αυτό με τους ηγέτες της Γερουσίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων. Προειδοποίησε όμως ότι αν το Κογκρέσο καταψηφίσει τη συμφωνία, θα επιρριφθεί στις ΗΠΑ η ευθύνη για την αποτυχία της διπλωματίας.

Όπως και ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν νωρίτερα, έτσι και ο Αμερικανός πρόεδρος παραδέχτηκε ότι “δεν έχει τελειώσει” η δουλειά που πρέπει ακόμη να γίνει και επισήμανε ότι η συμφωνία αυτή δεν σημαίνει ότι αίρεται η δυσπιστία των ΗΠΑ απέναντι στην Τεχεράνη.