«Απειλεί η οικουμενικότητα (του Οικ. Πατριαρχείου) την κυριαρχία της Τουρκικής Δημοκρατίας;»

Δημοσίευμα του Euronews στην Τουρκία με τίτλο: «Απειλεί η οικουμενικότητα την κυριαρχία της Τουρκικής Δημοκρατίας;» και υπότιτλο: «Η δικηγόρος Kezban Hatemi, Νομική Σύμβουλος του Πατριάρχη Βαρθολομαίου, έγραψε ένα άρθρο για το Euronews σχετικά με τις πρόσφατες συζητήσεις για την “Οικουμενικότητα”».

Στο δημοσίευμα επισημαίνεται, σε ιδιαίτερο πλαίσιο, δήλωση του προέδρου Ερντογάν το 2010 σύμφωνα με την οποία: «Εάν (η Οικουμενικότητα) δεν ενοχλούσε τους προγόνους μου, δεν θα ενοχλήσει ούτε εμένα» (σ.σ. τα σημεία στίξης ανήκουν στο δημοσίευμα).

Εισαγωγικά το δημοσίευμα αναφέρει ότι όταν χρησιμοποιείται ό όρος του Οικουμενικού εννοείται ένας θρησκευτικός και πνευματικός τίτλος που ως εκ τούτου δεν έχει και δεν μπορεί να έχει πολιτικές ή διοικητικές συνέπειες για την Τουρκία.

Επιπλέον, σημειώνεται το γεγονός ότι ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος έχει τονίσει πολλές φορές σε δηλώσεις στον Τύπο ότι δεν υπάρχει καμία εκ μέρους του απαίτηση και ότι ο τίτλος αυτός είναι καθαρά θρησκευτικός και πνευματικός.

«Η Δημοκρατία της Τουρκίας είναι ένα “κοσμικό” κράτος και δεν εμπλέκεται ούτε παρεμβαίνει στους τίτλους που χρησιμοποιούν οι “χριστιανοί πιστοί” του Πατριάρχη», σημειώνεται χαρακτηριστικά και τονίζεται ότι ο τίτλος του «Οικουμενικού», ως πνευματικός τίτλος, αναφέρεται ρητά στους Κανόνες του Ρωμαίικού Πατριαρχείου (sic) ενώ υπενθυμίζεται ότι η φράση «Οικουμενικό Πατριαρχείο» χρησιμοποιούνταν πάντοτε στα έγγραφα που εξέδιδε το Πατριαρχείο κατά την Οθωμανική περίοδο.

Όπως επισημαίνει στο άρθρο της η Νομική Σύμβουλος, οι πνευματικές και θρησκευτικές εξουσίες και τα καθήκοντα του Πατριαρχείου καθορίστηκαν περαιτέρω με τη Συνθήκη της Λωζάνης τονίζοντας ότι σύμφωνα με έκθεση της Λωζάνης, στις 8 Ιανουαρίου 1923, το Πατριαρχείο χαρακτηρίζεται ως «Οικουμενικό Πατριαρχείο» (Διάσκεψη Ειρήνης της Λωζάνης, Tutanaklar/Belgeler, Seha I. Meral YKY 3η έκδοση, Κωνσταντινούπολη 1993)

Η κυρία Hatemi υπενθυμίζει ότι «το άρθρο 42 της Συνθήκης της Λωζάνης αναφέρει ότι η τουρκική κυβέρνηση “αναλαμβάνει την υποχρέωση να παρέχει πλήρη προστασία στα θρησκευτικά ιδρύματα των μη μουσουλμανικών μειονοτήτων, πέραν των εκκλησιών, συναγωγών και νεκροταφείων”.

»Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι αυτά τα “ιδρύματα” περιλαμβάνουν το Πατριαρχείο.

»Δεδομένου ότι στο ίδιο άρθρο αναφέρεται επίσης ότι σε αυτά τα “établissements religieux” (θρησκευτικά ιδρύματα) θα παραχωρηθούν κάθε είδους διευκολύνσεις και άδειες, “toutes facilités et autorisations”, οι πνευματικοί τίτλοι που υπήρχαν μέχρι τη Λωζάνη διατηρήθηκαν επίσης εξ ορισμού.

»Επιπλέον, οι κληρικοί που αποστέλλονται στην Κωνσταντινούπολη από το Βατικανό έχουν την ιδιότητα των επισκόπων, οι οποίοι δεν είναι ανώτεροι του Πατριάρχη.

»Το Βατικανό, άλλες πνευματικές Αρχές και Εκκλησίες, πολλές ισλαμικές χώρες, χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (ΗΠΑ) χρησιμοποιούν τον τίτλο του Οικουμενικού». (σ.σ. η χρήση της γαλλικής γλώσσας και οι επεξηγηματικές παρενθέσεις ανήκουν στο άρθρο).

«Το Πατριαρχείο δεν μπορεί να ασκήσει “βέτο” στη χρήση αυτού του τίτλου απορρίπτοντας τον ίδιο τον πνευματικό του τίτλο.

»Εάν προβεί σε μια τέτοια ενέργεια, θα χάσει το κύρος του στα μάτια των Χριστιανών Ορθοδόξων πιστών.

»Η προσδοκία και η απαίτηση μιας τέτοιας στάσης από το Πατριαρχείο σημαίνει “παρέμβαση στη θρησκευτική ελευθερία”.

»Το κράτος δεν παρεμβαίνει στη χρήση αυτού του ιστορικού και θρησκευτικού τίτλου και διατηρεί την ουδετερότητά του λαμβάνοντας τα απαραίτητα νομικά μέτρα εναντίον όσων παρεμβαίνουν.

»Υπενθυμίζεται δε ότι ο τίτλος του “Οικουμενικού” είναι πλήρως αποδεκτός και χρησιμοποιείται και από το Βατικανό», σημειώνει η κυρία Hatemi.

Στη συνέχεια η Νομική Σύμβουλος υπενθυμίζει: «ο Πρόεδρός μας (Recep Tayyip Erdoğan), (σ.σ. η παρένθεση ανήκει στο δημοσίευμα) σε ερώτηση που του έγινε το 2010, δήλωσε ότι “η οικουμενικότητα δεν τον ενοχλεί” επισημαίνοντας: “αφού δεν ενοχλούσε τους προγόνους μου, δεν ενοχλεί ούτε εμένα» και ότι «η χρήση του πνευματικού αυτού τίτλου δεν έχει άμεσες επιζήμιες συνέπειες για το κράτος μας”.

»Αντιθέτως, το γεγονός ότι ο πνευματικός επικεφαλής της Ορθόδοξης Εκκλησίας βρίσκεται στην Τουρκία και είναι Τούρκος πολίτης διευκολύνει τον διάλογο με την Ορθόδοξη Εκκλησία και κατ’ επέκταση με τη Χριστιανοσύνη και έχει οφέλη όσον αφορά την αναγνώριση της Τουρκίας ως χώρας που εγγυάται τη θρησκευτική ελευθερία.

»Εν ολίγοις, είναι προφανές ότι ο τίτλος “Οικουμενικός” δεν έχει συνέπειες που να απειλούν την κυριαρχία της Τουρκικής Δημοκρατίας (είναι τόσο προφανές που δεν χρειάζεται εξήγηση)», καταλήγει η κυρία Hatemi (σ.σ. η επεξηγηματική παρένθεση ανήκει στο άρθρο).

«Ο Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης (σ.σ. Istanbul στο κείμενο) είναι primus inter pares, που σημαίνει πνευματικός.

»Στη χώρα μας υπάρχουν περισσότερα από χίλια φιλανθρωπικά και θρησκευτικά πολιτιστικά αγαθά και ορθόδοξες εκκλησίες σε διάφορα μέρη της Ανατολίας.

»Υπάρχουν 40 Μητροπόλεις, χιλιάδες εκκλησίες, εκπαιδευτικά και φιλανθρωπικά ιδρύματα και 300 εκατομμύρια ορθόδοξοι πιστοί.

»Η θρησκευτική πίστη και η οικουμενικότητα είναι θέματα θρησκευτικής πίστης και τάξης.

»Είναι προφανές ότι ο τίτλος “οικουμενικός” δεν έχει συνέπειες που να απειλούν την κυριαρχία της Τουρκικής Δημοκρατίας, καθώς η χρήση του τίτλου αυτού από τις ΗΠΑ, τις Αρχές της ΕΕ και το Βατικανό δεν έχει άλλο σκοπό από αυτόν της πνευματικής αβρότητας καθώς δεν υπάρχει καμία πιθανότητα πολιτικών και διοικητικών συνεπειών.

»Το άρθρο 24 του Συντάγματός μας αναφέρει ότι “Καθένας έχει δικαίωμα στην ελευθερία της συνείδησης, του πιστεύειν, και των θρησκευτικών πεποιθήσεων”.

»Υπό την προϋπόθεση ότι οι διατάξεις αυτές δεν αντίκεινται στις διατάξεις του άρθρου 14, η λατρεία, οι ακολουθίες και οι θρησκευτικές τελετές είναι ελεύθερες.

»Κανείς δεν εξαναγκάζεται να συμμετέχει στη λατρεία, στις ακολουθίες και στις θρησκευτικές τελετές ή να δηλώνει τα πιστεύω του και τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις- δεν καταδικάζεται ούτε κατηγορείται λόγω των θρησκευτικών του πιστεύω και πεποιθήσεων.

»Η ελευθερία του θρησκεύειν και η ελευθερία της συνείδησης αναγνωρίζονται ως δικαιώματα και προστατεύονται».

Αναφερόμενη στις θρησκευτικές ελευθερίες στην Τουρκία η Νομική Σύμβουλος του Πατριαρχείου τονίζει:

«Από την άλλη πλευρά, όπως είναι γνωστό, με την έννοια της “κοσμικότητας” ουσιαστικά εννοείται ο διαχωρισμός της θρησκείας από τις κρατικές υποθέσεις, η εγγύηση της ελευθερίας της θρησκείας και της συνείδησης, και το γεγονός αυτό εξηγείται με την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου με ημερομηνία 20/09/2012 και αριθμό 2012/65- 2012/128 ως εξής:

»”…Σε ένα κοσμικό πολιτικό σύστημα, οι ατομικές προτιμήσεις σε θρησκευτικά θέματα και ο τρόπος ζωής που διαμορφώνεται από αυτές βρίσκονται εκτός της παρέμβασης του κράτους, αλλά υπό την προστασία του”.

»Με την έννοια αυτή, η αρχή της κοσμικότητας συνιστά εγγύηση της ελευθερίας της θρησκείας και της συνείδησης», επισημαίνει η κυρία Hatemi.

Επομένως, η χρήση του θρησκευτικού αυτού τίτλου, ο οποίος αναγνωρίζεται από την Εκκλησία στην οποία ανήκει ο Πατριάρχης και από τους ομοθρήσκους του, χωρίς καμία κοινωνική, οικονομική, πολιτική ή νομική ιδιότητα ή απαίτηση διαφορετική από τους πολίτες που ζουν στην κοινωνία, εμπίπτει πλήρως στο πεδίο της ελευθερίας της θρησκείας και της συνείδησης και ουσιαστικά η εναντίωση σε αυτήν συνιστά έγκλημα.

Σχετικά με την παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη στη Διάσκεψη για την Ειρήνη στην Ουκρανία που πραγματοποιήθηκε στην Ελβετία επισημαίνεται:

«Ο Παναγιώτατος Πατριάρχης αποδέχθηκε το αίτημα ανεξαρτησίας της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, η οποία είχε αποσχιστεί από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία και υπέβαλε αίτημα αυτοκεφαλίας στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, συμφώνως με τα πολλαπλά πιεστικά αιτήματα που προέρχονταν από τη χώρα από μακρού χρόνου.

»Στη Σύνοδο Κορυφής για την Ειρήνη στην Ουκρανία που πραγματοποιήθηκε στην Ελβετία, η Ουκρανία ζήτησε να είναι παρατηρητής ο Παναγιώτατος Πατριάρχης και η πρόσκληση για τη συνάντηση έγινε από την Ελβετία.

»Στη συνάντηση δεν υπογράφηκε κανένα κείμενο, και είναι απίθανο ο Πατριάρχης να υπέγραψε κάποιο κείμενο.

»Ο Υπουργός Εξωτερικών μας Hakan Fidan ήταν επίσης παρών στη συνάντηση στην οποία συμμετείχαν το Βατικανό και τα Ηνωμένα Έθνη».

Το δημοσίευμα κλείνει με αναφορά στους πνευματικούς δεσμούς του Πατριαρχείου με τις άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες, στην παράχωση των προνομίων από τον ίδιο τον Μωάμεθ τον Πορθητή καθώς και στο συμβολισμό του Αγίου Μύρου που παρασκευάζεται και διανέμεται στις Ορθόδοξές Εκκλησίες στην Ασία, την Αφρική, την Ευρώπη και την Αμερική.