Ο προκαθήμενος της Χαλδαϊκής Καθολικής Εκκλησίας καρδινάλιος Σάκο κατέφυγε με ευγνωμοσύνη στο ιρακινό Κουρδιστάν

Ο καρδινάλιος Λούις Σάκο, ο ηγέτης της Χαλδαϊκής Καθολικής Εκκλησίας στο Ιράκ και στον κόσμο (οι λεγόμενοι «Χαλδαίοι» είναι Ασσύριοι που αναγνωρίζουν ως προκαθήμενο τον Πάπα της Ρώμης), επαίνεσε τον Κούρδο ηγέτη Μασούντ Μπαρζανί, πρόεδρο του Δημοκρατικού Κόμματος Κουρδιστάν (KDP), για την προστασία των Χριστιανών στο ιρακινό Κουρδιστάν.

Η Χαλδαϊκή Εκκλησία συνδέεται με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, αλλά της επιτρέπεται από τη Ρώμη να διατηρεί τις παραδόσεις και τις δικές της τελετουργίες.

Είναι Ασσύριοι, δεν έχουν καμία σχέση με τον αρχαίο λαό των Χαλδαίων.

«Χαλδαίους» τους ονόμασε η Ρώμη για να ξεχωρίζουν από τους άλλους Ασσύριους χριστιανούς που παρέμειναν αυτοκέφαλοι.

Η κοινότητα των «Χαλδαίων» προέρχεται από ομάδες οπαδών της Εκκλησίας της Ανατολής που ήρθαν σε κοινωνία με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία τον 16ο και 17ο αιώνα.

Η κοινότητα προέκυψε μετά σχίσμα του 1552. Αυτοί οι «Νεστοριανοί» Ουνίτες έλαβαν το όνομα «Χαλδαίοι» από τη Ρωμαϊκή Κουρία, που τους έδωσε το αρχαίο όνομα Χαλδαίοι.

Είναι δηλαδή, μονοφυσίτες ουνίτες. Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, δηλαδή, έχει εντάξει μονοφυσίτες στο ευρύτατο ποίμνιό της.

Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στην ιρακινοκουρδική πρωτεύουσα Ερμπίλ (Άρβηλα) την Κυριακή 26/11, ο καρδινάλιος Σάκο επαίνεσε τον Μπαρζανί για τον κεντρικό ρόλο του στην παροχή καταφυγίου στους χριστιανούς που εκτοπίστηκαν από την επίθεση του Ισλαμικού Κράτους (ISIS).

Υπενθύμισε την προθυμία του Μπαρζανί να καλωσορίσει χιλιάδες Χριστιανούς στην κουρδική αυτόνομη επικράτεια όταν εγκατέλειψαν τις πεδιάδες της Νινευή κυνηγημένοι από τις επιθέσεις της εξτρεμιστικής οργάνωσης.

«[Ο Μπαρζανί είπε], είμαστε ένα και ζούμε και πεθαίνουμε μαζί», δήλωσε ο καρδινάλιος Σάκο, τονίζοντας την επιθυμία της κοινότητάς του να ακούσει παρόμοια συναισθήματα από όλες τις πλευρές, συμπεριλαμβανομένης της κεντρικής ιρακινής κυβέρνησης, όπως αναφέρει η ειδησεογραφική ιστοσελίδα Κουρδιστάν 24.

Ο χριστιανός θρησκευτικός ηγέτης επαίνεσε επίσης το υπουργείο Επικρατείας για Υποθέσεις Μειονοτήτων της Περιφερειακής Κυβέρνησης του Κουρδιστάν (KRG), προτείνοντας ότι η Βαγδάτη θα πρέπει να εμπνευστεί από τέτοιες πρωτοβουλίες.

Η μετεγκατάσταση του καρδινάλιου Σάκο στην Ερμπίλ τον Ιούλιο ακολούθησε την απόσυρση προεδρικού διατάγματος από τον Ιρακινό Πρόεδρο Λατίφ Ρασίντ, το οποίο τον αναγνώριζε ως ηγέτη της Χαλδαϊκής Καθολικής Εκκλησίας και θεματοφύλακα των περιουσιακών της στοιχείων στη Βαγδάτη.

Εξηγώντας τις συνθήκες, ο 74χρονος καρδινάλιος αποκάλυψε στο The Pillar τον Αύγουστο ότι δεν είχε την εξουσία από το κράτος για να διαχειρίζεται τις εκκλησιαστικές περιουσίες, αποδίδοντας αυτή την απόφαση στον χριστιανό ηγέτη Ράιαν αλ Κιλντάνι.

Ο Αλ-Κιλντάνι, χριστιανός επικεφαλής της φιλοϊρανικής 50ης Ταξιαρχίας των σιιτικών πολιτοφυλακών εντός της Χασντ αλ-Σάαμπι, του έχουν επιβληθεί κυρώσεις από το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, από τις 18 Ιουλίου 2019, για «σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Ο καρδινάλιος Σάκο και ο Κιλντάνι έχουν εμπλακεί σε έναν πόλεμο δηλώσεων, κατηγορώντας ο καθένας τον άλλο για εκμετάλλευση της χριστιανικής χαλδαϊκής μειονοτικής κοινότητας, η οποία γνώρισε σημαντική μείωση του πληθυσμού της στο Ιράκ.

Φτάνοντας στην περιοχή του ιρακινού Κουρδιστάν στα τέλη Ιουλίου, ο καρδινάλιος Σάκο εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του στην αυτόνομη Κουρδική Περιφερειακή Κυβέρνηση για την υποστήριξη και τη θερμή υποδοχή που έλαβε. Εξήρε επίσης την ειρηνική συνύπαρξη της περιοχής.

Σύμφωνα με μια έκθεση της CIA για το Ιράκ το 1950, οι λεγόμενοι Χαλδαίοι αριθμούσαν 98.000 και ήταν η μεγαλύτερη χριστιανική μειονότητα.

Μια έκθεση της CIA το 1950 για το Ιράκ υπολόγιζε 98.000 Χαλδαίους Καθολικούς, 30.000 Νεστοριανούς, 25.000 Σύρους Καθολικούς και 12.000 Σύρους Ορθόδοξους Χριστιανούς.

Το 2016, οι Χαλδαίοι Καθολικοί αριθμούσαν περίπου 400.000 Χριστιανούς του Ιράκ και είχαν μικρότερους αριθμούς μεταξύ των χριστιανικών κοινοτήτων της βορειοανατολικής Συρίας, της νοτιοανατολικής Τουρκίας, του βορειοδυτικού Ιράν, του Λιβάνου, της Ιορδανίας, του Ισραήλ, της Γεωργίας και της Αρμενίας.

Το 2008, οι Καθολικοί ήταν περίπου 550.000, αποτελώντας την πλειοψηφία των περίπου 700.000 Χριστιανών του Ιράκ, αλλά όλοι οι Ιρακινοί Χριστιανοί δέχθηκαν επίθεση από σουνίτες εξτρεμιστές στον απόηχο της εισβολής του Πολέμου του Κόλπου το 2003 και υπολογίστηκε ότι 60.000 Χριστιανοί είχαν εγκαταλείψει τη χώρα μέχρι τότε.

Ίσως ο πιο γνωστός Ιρακινός Χαλδαίος Καθολικός ήταν ο αναπληρωτής πρωθυπουργός (1979–2003) και υπουργός Εξωτερικών (1983–1991) Ταρίκ Αζίζ.

Μέχρι το 2012, εκατοντάδες χιλιάδες χριστιανοί όλων των δογμάτων εγκατέλειψαν το Ιράκ μετά την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν.

Τουλάχιστον 20.000 από αυτούς διέφυγαν μέσω του Λιβάνου για να αναζητήσουν επανεγκατάσταση στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Τον Μάρτιο του 2008, ο Χαλδαίος Καθολικός Αρχιεπίσκοπος της Μοσούλης Παύλος Φαράτζ Ράχο απήχθη και βρέθηκε νεκρός δύο εβδομάδες αργότερα. Ο Πάπας Βενέδικτος XVI καταδίκασε τον θάνατό του. Οι σουνίτες και σιίτες ηγέτες επίσης καταδίκασαν.

Καθώς οι πολιτικές αλλαγές σαρώνουν πολλά αραβικά έθνη, οι εθνικές ασσυριακές μειονότητες σε όλη τη Μέση Ανατολή έχουν εκφράσει ανησυχία για τις εξελίξεις και το μέλλον τους στην περιοχή.

Υπολογίζεται ότι επί του παρόντος περίπου 250.000 Χριστιανοί παραμένουν στο Ιράκ, εκ των οποίων το 80% είναι οπαδοί της Χαλδαϊκής Καθολικής Εκκλησίας.

Η Χαλδαϊκή Καθολική Εκκλησία έχει την έδρα της στον Καθεδρικό Ναό της Μαρίας Μητέρας των Θλίψεων στη Βαγδάτη, με πατριάρχη τον Λούις Σάκο.

Οι Χαλδαίοι αναφέρονται επίσης στο άρθρο 125 του ιρακινού συντάγματος ως εθνοτική ομάδα διαφορετική από τους Τουρκομάνους και τους Ασσύριους, όπου αυτό το Σύνταγμα εγγυάται τα διοικητικά, πολιτικά, πολιτιστικά και εκπαιδευτικά δικαιώματα για τις διάφορες εθνικότητες του Ιράκ.

Η σύγκρουση μέσα στη χαλδαϊκή κοινότητα

Ο Λουίς Ραφαέλ Ι Σάκο είναι ο Χαλδαίος καθολικός προκαθήμενος που υπηρετεί ως Πατριάρχης Βαγδάτης από την 1η Φεβρουαρίου 2013.

Ο Πάπας Φραγκίσκος τον έχρισε καρδινάλιο στις 28 Ιουνίου 2018.

Το 2023, εν μέσω μιας συνεχιζόμενης διαμάχης με την ιρακινή κυβέρνηση, ανακοίνωσε ότι θα έφευγε από τη Βαγδάτη για το Ιρακινό Κουρδιστάν.

Στις 15 Ιουλίου 2023, ο Σάκο ανακοίνωσε την πρόθεσή του «να αποσυρθεί από την Πατριαρχική Έδρα στη Βαγδάτη και να μετακομίσει σε μια εκκλησία, μια ιεραποστολή, σε ένα από τα μοναστήρια του ιρακινού Κουρδιστάν».

Η ανακοίνωσή του ακολούθησε απόφαση του προέδρου του Ιράκ, Λατίφ Ρασίντ, να ανακαλέσει ένα διάταγμα που είχε θεσπιστεί το 2013 από τον προηγούμενο αρχηγό του κράτους, Τζαλάλ Ταλαμπανί, το οποίο αναγνώριζε τον Σάκο ως πατριάρχη της Χαλδαϊκής Εκκλησίας.

Η ανάκληση «είναι άνευ προηγουμένου στην ιστορία του Ιράκ», είπε ο Σάκο, υπογραμμίζοντας «τη σιωπή της κυβέρνησης» για τα δεινά της χριστιανικής κοινότητας.

Για μήνες, ο Σάκο είχε εμπλακεί σε έναν πόλεμο δηλώσεων με έναν χριστιανό βουλευτή και ηγέτη της πολιτοφυλακής, τον Ράιαν αλ Κιλντάνι.

Και οι δύο κατηγόρησαν ο ένας τον άλλον ότι εκμεταλλεύονταν την επιρροή τους στην παράνομη κατάληψη περιουσιακών στοιχείων χριστιανών.

Ο Αλ Κιλντάνι είναι ο ηγέτης του Κινήματος της Βαβυλώνας, η πολιτοφυλακή του οποίου πολέμησε το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) στο πλαίσιο των Δυνάμεων Λαϊκής Κινητοποίησης που συνδέονται με το κράτος, ενός δικτύου παραστρατιωτικών κυρίως φιλοϊρανών.

Το 2019, οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις στον Αλ Κιλντάνι και σε έναν άλλο ηγέτη της σιιτικής πολιτοφυλακής, αποκαλώντας τους «δράστες σοβαρής παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διαφθοράς».