Χριστιανοί για την υπέρβαση της στρατηγικής των μνημονίων

Το παγκόσμιο πρόβλημα του εξωτερικού χρέους, με ειδική μάλιστα αναφορά στην Ελλάδα, έχει κινητοποιήσει εκτός των πολιτικών και σειρά θρησκευτικών, πολιτιστικών και λοιπών κινημάτων στην Ευρώπη.

Οι Ευρωπαίοι χριστιανοί και ένας αυξανόμενος αριθμός δικτύων, οργανώσεων και κινημάτων σε όλο τον κόσμο, διαπιστώνοντας κάποια ανεξήγητη αδράνεια από την πλευρά της Εκκλησίας της Ελλάδος, προχώρησε σε μια σειρά πρωτοβουλιών για την εμπέδωση ενός νέου πολιτισμού στην Ευρώπη.

Το σύνθημα που προβάλλεται δεν είναι απλά η αντιστροφή του «μονόδρομου» της οικονομικής παγκοσμιοποίησης. Δεν αρκείται δηλαδή στο «another world is possible», αλλά προχωράει παραπέρα μεταφέροντας ένα μήνυμα αισιοδοξίας: μια νέα εποχή ήδη έχει αρχίσει να συνειδητοποιείται οριζόντια σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και όλες τις χριστιανικές ομολογίες, και σε μεγάλο βαθμό από όλες τις θρησκείες.

Στα πλαίσια αυτής της προβληματικής πραγματοποιήθηκε πριν από μερικές εβδομάδες στο Caux της Ελβετίας (10-11 Οκτωβρίου) μια υψηλού επιπέδου συνάντηση (Salon Meeting) με θέμα την υπέρβαση της στρατηγικής των μνημονίων (More than a Bailout: A New Narrative and Strategy for Rebuilding Europe).

Την οργανωτική ευθύνη ανέλαβε το Jubilee Centre, ενώ συμμετείχαν και το ευρωπαϊκό χριστιανικό forum (Christian Political Foundation for Europe), όπως και η Καθολική ευρωπαϊκή ΜΚΟ (Federation of Catholic Family Associations in Europe).

Από Ορθόδοξης πλευράς μετέχει ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ κ. Πέτρος Βασιλειάδης, ο οποίος ήταν ένας από τους κύριους ομιλητές σε συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που έγινε στην Αθήνα στις 9 Μαΐου. Εκεί είχε παρουσιάσει την αντίθεση της Εκκλησίας προς το υπάρχον παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, και είχε προτείνει να συζητηθεί ευρύτερα στην Ε.Ε. το θέμα με τη συμμετοχή και πολιτικών και οικονομολόγων, πέραν των θεολόγων, κάτι που συνέβη τελικά στο Caux της Ελβετίας.

Ένα από τα βασικά συμπεράσματα των πρωτοβουλιών αυτών ήταν πως οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα μας, αλλά και όλη την υφήλιο, και όσο περνάει ο καιρός επιδεινώνεται, με αποτέλεσμα να απειλείται πλέον και αυτή η ζωή του πλανήτη μας, δεν είναι αποτέλεσμα μόνον του πολιτικού και οικονομικού συστήματος, αλλά ενός γενικότερου καταστροφικού πολιτισμού.

Όλο και περισσότεροι σοβαρά σκεπτόμενοι διανοούμενοι της γηραιάς ηπείρου, πολιτικοί, οικονομολόγοι, και κοινωνιολόγοι, αντιλαμβάνονται πως η θρησκεία είναι πολύ σημαντική υπόθεση για την ανθρώπινη ύπαρξη για να μπορεί κανείς να την αγνοήσει στην οικοδόμηση μιας νέας ευρωπαϊκής πραγματικότητας.

Όταν μάλιστα οι επίσημοι εκφραστές της, αντί να εξαντλούνται σε φονταμενταλιστικές δραστηριότητες, όπως π.χ. η εγκατάσταση θεοκρατικών καθεστώτων ή και άλλων ακραίων πολιτικών δράσεων, επιχειρούν να συμβάλουν στην οικοδόμηση ενός νέου πολιτισμού.

Γιατί μόνον έτσι μπορεί η θρησκεία να αποτελέσει ξανά ελπίδα στο ευρωπαϊκό αλλά και το παγκόσμιο στερέωμα, και μόνον έτσι θα μπορέσει να ασκήσει τις τεράστιες δυνατότητες και τη δύναμή της να επαναφέρει τις ηθικές αξίες, και να αναδημιουργήσει ή και να δημιουργήσει νέες εικόνες του τι σημαίνει να είναι κανείς άνθρωπος σε έναν δίκαιο, ειρηνικό και βιώσιμο κόσμο.

Η οικονομική λοιπόν κρίση, ιδιαίτερα στην ευρωζώνη και με αιχμή του δόρατος την Ελλάδα, έχει κινητοποιήσει μεγάλο αριθμό χριστιανών διανοουμένων από όλους τους επιστημονικούς κλάδους για την δημιουργία ενός κινήματος, πέρα και πάνω από τους παραδοσιακούς πολιτικούς σχηματισμούς, που έχει ως στόχο τη εγκαθίδρυση ενός νέου «πολιτισμού των σχέσεων», ο οποίος βρίσκεται στον αντίποδα του ισχύοντος «πολιτισμού του χρήματος».

Σε μεγάλο βαθμό το κίνημα αυτό βασίζεται – ή τουλάχιστον βρίσκεται σε συμφωνία – με τη νεότερη Ορθόδοξη «σχεσιακή» θεολογία.

Δεν αποτελεί επιστροφή στο παρελθόν, ούτε στοχεύει στην ανατροπή των θετικών στοιχείων του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Αντλώντας το όραμά του από το μέλλον αποβλέπει στην εκρίζωση των γενεσιουργών αιτίων της κρίσεως. Σε ένα αρκετά προχωρημένο στάδιο έχει διαμορφωθεί ένα πολιτιστικό μανιφέστο με τίτλο: «Προς ένα Νέο Σχεσιακό Πολιτισμό».