Ο μουσουλμάνος θρησκευτικός ηγέτης της Τουρκίας, Αλί Ερμπάς (Ali Erbaş), σε εμφάνισή του σε διαδικτυακό τουρκικό κανάλι, κάλεσε τους σουνίτες μουσουλμάνους Τούρκους να προσευχηθούν στις 29 Μαΐου, επέτειο της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης, στην πλατεία Σουλταναχμέτ της Κωνσταντινούπολης, δηλαδή στον Ιππόδρομο της Πόλης, μπροστά στην Αγία Σοφία.
Με την ιδιότητα του Προέδρου του Ιδρύματος «Ντιγιανέτ», δηλαδή του φορέα Θρησκευτικών Υποθέσεων της Τουρκίας, ο Αλί Ερμπάς ανακοίνωσε ότι οι προσευχές της Παρασκευής, που διακόπηκαν λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, θα ξεκινήσουν πάλι από την πλατεία Σουλταναχμέτ της Κωνσταντινούπολης την Παρασκευή 29 Μαΐου.
Αναφερόμενος στην 567η επέτειο από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς στις 29 Μαΐου, ο Ερμπάς παρομοίασε την προσευχή της Παρασκευής με την «κατάκτηση», δηλαδή την «Άλωση».
«Τώρα είναι η ώρα», είπε. «Ελπίζω ότι την Παρασκευή 29 Μαΐου, θα κατακτήσουμε τα τζαμιά εκείνη την ημέρα, που είναι το σύμβολο της κατάκτησης».
Ποια «τζαμιά» καλεί να κατακτηθούν ξανά που είναι σύμβολο της «Άλωσης»; Η απάντηση είναι η Αγία Σοφία.
Αν και καλεί να πραγματοποιηθεί η προσευχή της «Άλωσης» μπροστά στην Αγία Σοφία και όχι μέσα, την ίδια ώρα προτρέπει εμμέσως σε «κατάκτηση» της Αγίας Σοφίας, η οποία λειτουργεί ως μουσείο και όχι ως τέμενος.
To 1934 o Μουσταφά Κεμάλ, στα πλαίσια του εκσυγχρονισμού της Τουρκίας, μετέτρεψε την Αγία Σοφία από τέμενος σε μουσείο.
Μια νεο-οθωμανική «έφοδος» στην Αγία Σοφία, με στόχο την εκ νέου «κατάκτησή» της και μετατροπή της σε τζαμί, θα αποτελέσει επικίνδυνη κλιμάκωση στις ήδη τεταμένες ελληνοτουρκικές σχέσεις και ευθεία πρόκληση προς όλο τον χριστιανικό κόσμο.
Ας μην παραβλέπουμε ότι η Αγία Σοφία, όταν αλώθηκε, λειτουργούσε ως εκκλησία «ενωτική», άρα μια τέτοια πρόκληση αφορά και τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.
Σύνοδος της Φλωρεντίας
Στις 6 Ιουλίου του 1439 σε επίσημη λειτουργία στον καθεδρικό ναό της Φλωρεντίας Σάντα Μαρία ντελ Φιόρε διαβάσθηκαν από ανατολικορωμαϊκής (βυζαντινής) πλευράς από τον Μητροπολίτη Νικαίας Βησσαρίωνα, οι Όροι της Ένωσης.
Το κείμενο έφερε τις υπογραφές των πάντων εκτός από του πατριάρχη Ιωσήφ Β΄ που είχε στο μεταξύ πεθάνει, του Μάρκου Ευγενικού που αρνήθηκε να υπογράψει και του Γεώργιου Πλήθωνα Γεμιστού.
Επίσης δεν υπέγραψαν ο επίσκοπος Ιβηρίας και ο Ιωάννης Ευγενικός –αδελφός του Μάρκου- διάκονος και νομοφύλακας της μεγάλης εκκλησίας, ο Λακεδαίμονος και ο Σταυρουπόλεως Ησαΐας που έφυγε πριν τη λήξη για να μην υπογράψει: «μόνος εφάνη και πρώτον και μέσον καν τω τελεί μάχαιρα μεν δίστομος κατά των επί τω ευγενεί σπόρω των ιερών της Εκκλησίας δογμάτων νόθων και μοχθηρών ζιζανίων», όπως γράφει για τον Μάρκο Ευγενικό ο αδερφός του Ιωάννης Ευγενικός, στη βιογραφία του.
Οι ορθόδοξοι αποδέχθηκαν το καθολικό δόγμα ότι το Άγιο Πνεύμα εκπορευόταν από τον Θεό Υιό όσο και από τον Θεό Πατέρα και αναγνώριζαν επίσης το πρωτείο του παπισμού.
Σε αντάλλαγμα ο πάπας θα έστελνε δυο πολεμικές τριήρεις και 300 στρατιώτες για την άμυνα της Κωνσταντινούπολης.
Οι Ανατολικορωμαίοι (Βυζαντινοί) εγκατέλειψαν την Φλωρεντία στις 19 Οκτωβρίου του 1439.
Φθάνοντας στην Κωνσταντινούπολη την 1η Φεβρουαρίου 1440 λαός και κλήρος τους αποδοκίμασε έντονα.
Ο Βησσαρίων ο Τραπεζούντιος που τόλμησε να αναγνώσει την ενωτική διακήρυξη προσθέτωντας στο Πιστεύω την φράση «εκ του Πατρός δια του Υιού εκπορευόμενον» αποκλείστηκε από τη δημόσια ζωή και σύντομα εγκατέλειψε τη βασιλεύουσα για την Ιταλία.
Θα ακολουθήσει εμφύλιος διχασμός, οι πάντες θα χωριστούν σε «ενωτικούς» και «ανθενωτικούς».
Ηγέτης των τελευταίων υπήρξε ο Μάρκος ο Ευγενικός και μετά το θάνατό του ο Γεώργιος Γεννάδιος Σχολάριος.
Ο αδελφός του αυτοκράτορα, αρνούμενος την ένωση, θα κάνει με την βοήθεια των Τούρκων πραξικόπημα για να πάρει την εξουσία στα χέρια του.
Η Ένωση, τελικά, επισημοποιήθηκε λίγους μήνες πριν την Άλωση, από τον τελευταίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο ΙΑ΄ Παλαιολόγο, ο οποίος εκ του λόγου αυτού δεν είχε ορίσει Πατριάρχη.
Αμέσως μετά την Άλωση, ο ίδιος ο Μωάμεθ διόρισε τον υπό αυτοκρατορική δυσμένεια ανθενωτικό πατριάρχη.
Για την ακρίβεια επέλεξε σαν νέο Οικουμενικό Πατριάρχη τον ηγέτη των Ανθενωτικών μοναχό Γεννάδιο (τον γνωστό κατά κόσμον Γεώργιο Σχολάριο), που λέγεται ότι ήταν «αιχμάλωτος στην Αδριανούπολη», τον οποίο και εγκαθίδρυσε πολιτικά με τις δέουσες τιμές, όπως ακριβώς έκαναν οι Ανατολικορωμαίοι Βασιλείς σε ανάλογες περιπτώσεις.
Το 1480 σε σύνοδο που θα γίνει στον πατριαρχικό ναό της Παμμακαρίστου στη Κωνσταντινούπολη η σύνοδος της Φλωρεντίας θα κηρυχθεί αντικανονική και οι αποφάσεις της άκυρες.
Επίσης την Σύνοδο της Φλωρεντίας είχαν αποδοκιμάσει (πριν την Άλωση) και τα πατριαρχεία Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων καθώς και η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρωσίας (μετά την Άλωση) το 1484.
Αντίθετα αυτών οι Καθολικοί θεωρούν τη Σύνοδο της Φλωρεντίας ως τη μόνη μετά το σχίσμα Οικουμενική Σύνοδο.
Η Καθολική Εκκλησία αναγνωρίζει σαν «Οικουμενικές» και άλλες μετά το Σχίσμα (1054) αποκλειστικά δικές της Συνόδους.