Το αιρετικό Ευαγγέλιο του Βαρνάβα όπου ο Ιησούς “προφητεύει” την έλευση του Μωάμεθ

Ένα Ευαγγέλιο, του οποίου η αρχαιότητα αμφισβητείται, έχει ταράξει τα “μυαλά” πολλών χριστιανών στη Δύση εξαιτίας ενός εντελώς διαφορετικού Χριστού που παρουσιάζει. Ενός Χριστού που δηλώνει άνθρωπος και αρνείται ότι είναι Θεός. Ο λόγος για το περιβόητο “Ευαγγέλιο του Βαρνάβα”.

Το “Ευαγγέλιο του Βαρβάβα” δεν είναι άγνωστο στους κύκλους των θεολόγων και των ιστορικών, όμως επειδή είναι άγνωστο στο ευρύ κοινό, το “ανακάλυψαν” πρόσφατα βρετανικές ταμπλόιντ και το έχουν κάνει “μέγα θέμα”, αν και κανείς από τους γνωρίζοντες δεν εκπλήσσεται και κανείς που έχει αποδεχτεί την Ορθόδοξη Πίστη δεν υπάρχει λόγος να “σκανδαλίζεται”.

Το “Ευαγγέλιο του Βαρνάβα” είναι ένα κείμενο που περιγράφει τη ζωή του Ιησού και αποδίδεται στον μαθητή Του Βαρνάβα, ο οποίος σε αυτό το έργο θεωρείται ως ένας εκ των δώδεκα μαθητών, στην πραγματικότητα όμως ανήκε στον ευρύτερο κύκλο των 70 μαθητών.

Το κείμενο είναι γνωστό από δύο χειρόγραφα, που ανάγονται και τα δυο στα τέλη του 16ου αιώνα και έχουν γραφτεί το ένα στα Ιταλικά και το άλλο στα Ισπανικά.

Αν και το ισπανικό χειρόγραφο έχει σήμερα χαθεί, το κείμενό του όμως έχει διασωθεί σε αντίγραφο του 18ου αιώνα.

Το “Ευαγγέλιο του Βαρνάβα” είναι ένα αρκετά εκτενές έργο καθώς έχει έκταση ίση περίπου με το άθροισμα των τεσσάρων κανονικών ευαγγελίων της Καινής Διαθήκης (το ιταλικό χειρόγραφο, για παράδειγμα, έχει 222 κεφάλαια).

Το μεγαλύτερο μέρος του κειμένου είναι αφιερωμένο στην αφήγηση της ζωής του Ιησού, εναρμονισμένη με τις διηγήσεις των κανονικών ευαγγελίων, όμως σε ορισμένα βασικά σημεία ακολουθεί την ισλαμική θεολογική οπτική για το πρόσωπο του Ιησού κι έρχεται σε αντίθεση με την ορθόδοξη πίστη και διδασκαλία του χριστιανισμού.

Το κείμενο θεωρείται από την πλειοψηφία των ακαδημαϊκών, χριστιανών και μουσουλμάνων (όπως ο Αμπάς Ελ Ακκάντ) ψευδεπίγραφο και χρονολογικά πολύ πρόσφατο.

Ωστόσο, ορισμένοι ακαδημαϊκοί δεν αποκλείουν την πιθανότητα να περιέχει ορισμένα κατάλοιπα προγενέστερων απόκρυφων έργων Γνωστικών ή Εβιωνιτών ή ακόμα και αποσπάσματα από το «Διά Τεσσάρων» του Τατιανού.

Άλλοι μουσουλμάνοι λόγιοι θεωρούν ότι πρόκειται για γνήσιο αντίγραφο αποστολικού πρωτοτύπου.

Ορισμένες ισλαμικές οργανώσεις, μάλιστα, το επικαλούνται για τη στήριξη της ισλαμικής άποψης περί του Ιησού.

Το έργο αυτό δεν πρέπει να συγχέεται με την “Επιστολή Βαρνάβα” ή τις “Πράξεις του Βαρνάβα” που είναι έργα διαφορετικά και ευρύτερα γνωστά.

Ο Χριστός άνθρωπος κι όχι Θεός

Σύμφωνα με το “Ευαγγέλιο του Βαρνάβα”, ο Ιησούς προέβλεψε και απέρριψε τη θεοποίησή του:

Και αφού είπα αυτά, ο Ιησούς χτύπησε το πρόσωπό του με τα δύο χέρια του, και στη συνέχεια χτύπησε το έδαφος με το κεφάλι του. Και αφού σήκωσε το κεφάλι, είπε: “Καταραμένος να είναι όποιος βάλει στα λόγια μου ότι είμαι ο γιος του Θεού” (53:6).

Ο Ιησούς απάντησε: “Και εσείς; Τι λέτε ότι είμαι;” Ο Πέτρος απάντησε: «Είσαι ο Χριστός, ο γιος του Θεού». Τότε ο Ιησούς τον επέπληξε με θυμό, λέγοντας: “Φύγε και απομακρύνσου από μένα, επειδή είσαι ο διάβολος και επιδιώκεις να με προκαλέσεις με αξιόποινες πράξεις” (70:1).

Το ίδιο μοτίβο επαναλαμβάνεται και σε άλλα σημεία του «Ευαγγελίου του Βαρνάβα».

Αυτό συνάδει πλήρως με μουσουλμανική πίστη, σύμφωνα με την οποία ο Ιησούς είναι μόνο ένας άνθρωπος και προφήτης.

Προέβλεψε τον ερχομό του Μωάμεθ

Το “Ευαγγέλιο του Βαρνάβα” ισχυρίζεται ότι ο Ιησούς προβλέπει την έλευση του Μωάμεθ, συμφωνώντας έτσι με το Κοράνι το οποίο αναφέρει:

“Και να θυμάστε, ο Ιησούς, ο γιος της Μαρίας, δήλωσε τα εξής: O Παιδιά του Ισραήλ! Εγώ είμαι ο απόστολος του Αλλάχ (ο σταλμένος) σε εσάς, για να επιβεβαιώσω το Νόμο (ο οποίος τέθηκε) πριν από μένα, και να δώσω καλά νέα για τον Αγγελιαφόρο που θα έρθει μετά από μένα, το όνομα του οποίου θα είναι Αχμάντ [Αχμάντ είναι ένα άλλο όνομα του Μωάμεθ]. Αλλά όταν ήρθε σ’ αυτούς με σαφή σημάδια, εκείνοι είπαν, αυτό είναι φανερή μαγεία!” (Σούρα 61:6).

Το όνομα του Μωάμεθ συχνά αναφέρεται επί λέξει στο Ευαγγέλιο του Βαρνάβα, όπως στο ακόλουθο απόσπασμα:

“Ο Ιησούς απάντησε: «Το όνομα του Μεσσία είναι αξιοθαύμαστο, γιατί ο ίδιος ο Θεός του έδωσε το όνομα όταν είχε δημιουργήσει την ψυχή του, και το τοποθέτησε σε ένα ουράνιο μεγαλείο. Θεός είπε: “Περίμενε Μουχάμεντ. Για χάρη σου θα δημιουργήσω τον παράδεισο, τον κόσμο, και ένα μεγάλο πλήθος πλάσματα, από τους οποίους σου κάνω ένα δώρο, μέχρι του σημείου που όποιος σε ευλογεί θα είναι ευλογημένος, και όποιος σε καταριέται θα είναι καταραμένος. Όταν σε αποστέλλω στον κόσμο θα σε αποστείλει ως αγγελιοφόρο μου της σωτηρίας, και ο λόγος σου θα είναι αληθινός, μέχρι του σημείου που ο ουρανός και η γη θα παρέλθουν, αλλά η πίστη σου ποτέ δεν θα παρέθει. “Μουχάμεντ είναι το ευλογημένο όνομά του.” Στη συνέχεια το πλήθος ύψωσε τη φωνή του λέγοντας: «Ω Θεέ, στείλε μας τον αγγελιοφόρο σου: Ω Αξιοθαύμαστε, έλα γρήγορα για τη σωτηρία του κόσμου!” Βαρνάβα 97:9-10.

Ωστόσο, ενώ υπάρχουν πολλά σημεία όπου το Ευαγγέλιο του Βαρνάβα παρέχει εναλλακτικές αναγνώσεις σε περικοπές που βρίσκονται στα κανονικά ευαγγέλια, καμιά από τις αναφορές στο όνομα του Μωάμεθ δεν εμφανίζεται σε κάποιο τέτοιο απόσπασμα.

Και ειδικότερα, καμιά από τις αναφορές στον “Μουχάμεντ” στο «Ευαγγέλιο του Βαρνάβα» δεν αντιστοιχεί σε κάποια αναφορά στον “Παράκλητο” στο κανονικό ευαγγέλιο του Ιωάννη.

Υπάρχει μόνο μία περίπτωση όπου το «Ευαγγέλιο του Βαρνάβα» θα μπορούσε να νοηθεί ως «διόρθωση» μιας γνωστής κανονικής περικοπής, έτσι ώστε να καταγράφει μια προφητεία του Ιησού για τον (ανώνυμο) αγγελιοφόρο του Θεού:

Τότε ο Ιησούς είπε: “Είμαι μια φωνή που βοά μέσα σ’ όλη την Ιουδαία, και φωνάζει: “Ετοιμάστε το δρόμο σας για τον αγγελιοφόρο του Κυρίου” όπως έχει γραφτεί στον Ησαΐα”. Είπαν: “Αν δεν είσαι ο Μεσσίας ούτε Ηλίας, ή κάποιος προφήτης, για ποιον κηρύττεις νέο δόγμα, και κάνεις τον εαυτό του περισσότερο σημαντικό από τον Μεσσία;” Ο Ιησούς απάντησε: “Τα θαύματα που ο Θεός κάνει με τα χέρια μου, δείχνουν ότι μιλώ αυτό που θέλει ο Θεός. Ούτε παρουσιάζω στ’ αλήθεια τον εαυτό μου πιο σημαντικό από αυτόν για τον οποίο μιλάτε. Γιατί δεν είμαι άξιος να λύσω τα υποδήματα του αγγελιοφόρου του Θεού, τον οποίο καλείτε “Μεσσία”, και που έγινε πριν από μένα, και θα έρθει μετά από μένα, και θα φέρει το λόγο της αλήθειας, έτσι ώστε η πίστη του να μην έχει τέλος”. (Κεφάλαιο 43).

Αυτό το απόσπασμα αντιστοιχεί στο κανονικό Ιωάννη 1:19-30, εκτός από το ότι στο κανονικό Ευαγγέλιο του Ιωάννη τα λόγια είναι του Ιωάννη του Προδρόμου (στο Κοράνι, του Γιάχια Ιμπν Ζακαρία) και αναφέρονται στον Ιησού.

Ο Μωάμεθ ως ο Μεσσίας

Σύμφωνα με μια εκδοχή του Ευαγγελίου του Βαρνάβα:

«Στη συνέχεια, ο ιερέας είπε: “Πώς θα ονομάζεται ο Μεσσίας;” (Ο Ιησούς απάντησε) “Μουχάμεντ (Μωάμεθ) είναι το ευλογημένο όνομά του”» (κεφ. 97) και:

Ο Ιησούς ομολόγησε, και είπε την αλήθεια: “Δεν είμαι ο Μεσσίας”. (κεφ. 42:2.).

Στη θέση του Χριστού σταυρώθηκε ο Ιούδας – Ο Χριστός αναλήφθηκε νωρίτερα στους ουρανούς

Σύμφωνα με το ακόλουθο απόσπασμα, ο Ιησούς μίλησε στον Βαρνάβα λέγοντάς του ένα μυστικό:

Ο Ιησούς είπε κλαίγοντας: “Ω Βαρνάβα, είναι απαραίτητο να σου αποκαλύψω μεγάλα μυστικά, τα οποία, αφότου θα αναχωρήσω από τον κόσμο, θα πρέπει να τα αποκαλύψεις”.

Στη συνέχεια, αυτός που γράφει απάντησε κλαίγοντας και είπε: “Ταιριάζει να κλαίω εγώ ω Κύριε, καθώς άλλοι άνθρωποι, επειδή είμαστε αμαρτωλοί.

Σ’ εσένα, που είσαι ένας άγιος και προφήτης του Θεού, δεν ταιριάζει να κλαις τόσο πολύ”.

Ο Ιησούς απάντησε: «Πίστεψέ με Βαρνάβα ότι δεν μπορώ να κλάψω τόσο πολύ όσο θα έπρεπε. Γιατί αν οι άνθρωποι δεν με αποκαλούσαν Θεό, θα έβλεπα τον Θεό εδώ με τον τρόπο που θα είναι ορατός και στον παράδεισο, και θα ήμουν ασφαλής να μην φοβάμαι την ημέρα της κρίσης.

Αλλά ο Θεός ξέρει ότι είμαι αθώος, γιατί ποτέ δεν έχω σκεφτεί ότι είμαι κάτι περισσότερο από ένας φτωχός δούλος.

Όχι, σου λέω ότι αν δεν είχα κληθεί Θεός θα έπρεπε να μεταφερθώ στον παράδεισο όταν αποχωρήσω από τον κόσμο, ενώ τώρα δεν θα πάω εκεί έως ότου γίνει η κρίση. Τώρα βλέπεις αν έχω λόγο να κλαίω.

Μάθε, ω Βαρνάβα, ότι για αυτό θα πρέπει να υποστώ μεγάλες διώξεις, και ένας από τους μαθητές μου θα με πουλήσει για τριάντα αργύρια.

Οπότε είμαι σίγουρος ότι αυτός που θα με πουλήσει πρέπει να σκοτωθεί στο όνομά μου, επειδή ο Θεός θα με πάρει από τη γη, και θα αλλάξει την εμφάνιση του προδότη, έτσι ώστε όλοι να πιστέψουν ότι αυτός είμαι εγώ.

Ωστόσο, όταν πεθάνει με κακό θάνατο, θα μείνω μ’ αυτή τη ντροπή για πολύ καιρό στον κόσμο.

Αλλά όταν θα έρθει ο Μωάμεθ, ο ιερός αγγελιοφόρος του Θεού, η ατιμία θα αφαιρεθεί.

Και αυτό θα κάνει ο Θεός, επειδή έχω ομολογήσει την αλήθεια του Μεσσία που θα μου δώσει αυτό το αντίτιμο, ότι θα γνωστοποιηθεί ότι είμαι ζωντανός και ότι αυτός ο ατιμωτικός θάνατος μου είναι ξένος”.

Μουσουλμάνοι το επικαλούνται ως “απόδειξη” ότι ο Μωάμεθ είναι ο έσχατος Προφήτης

Ορισμένες μουσουλμανικές θρησκευτικές οργανώσεις αναφέρουν αυτό το έργο για να στηρίξουν την άποψη του Ισλάμ για τον Ιησού.

Ιδίως, τον 19ο αιώνα οι μουσουλμάνοι θρησκευτικοί στοχαστές Ρασίντ Ρίντα στην Αίγυπτο και Σαγίντ Αμπντούλ Αλά Μαουντούντι στο Πακιστάν το αποδέχτηκαν και το συνέστησαν (αν και ο τελευταίος απέρριψε την ειδική ονομασία του Μωάμεθ ως πιθανή παρεμβολή).

Επιπλέον, το Ευαγγέλιο του Βαρνάβα συνήθως χρησιμοποιείται στην πράξη από μουσουλμάνους συζητητές ειδικευμένους στην πολεμική (controversialists) ως αντιστάθμισμα στη χρήση του κανονικού Ευαγγελίου από χριστιανούς ιεραποστόλους.

Η δεδομένη μουσουλμανική διδασκαλία υποστηρίζει ότι το «Ιντζίλ», το προφητικό Ευαγγέλιο που παραδόθηκε μέσω του προφήτη «Ισά» (Ιησούς από τη Ναζαρέτ), έχει παραχαραχθεί και διαστρεβλωθεί ανεπανόρθωτα στην πορεία της μετάδοσής του από τους χριστιανούς, και ότι, συνεπώς, δεν μπορεί να γίνει δεκτό ότι οποιοδήποτε κείμενο της χριστιανικής παράδοσης (συμπεριλαμβανομένων των τεσσάρων κανονικών ευαγγελίων της χριστιανικής Καινής Διαθήκης) αντιπροσωπεύει πραγματικά τη διδασκαλία του Ιησού.

Δεδομένου ότι από την ορθόδοξη ισλαμική προοπτική, το “Ευαγγέλιο του Βαρνάβα” είναι σαφώς ένα χριστιανικό έργο, όπως αποδεικνύεται από πολλά σημεία όπου διαφέρει με το Κοράνι, αναμένεται ότι και αυτό έχει υποστεί παραχάραξη και στρέβλωση.

Κατά συνέπεια, κανείς ορθόδοξος μουσουλμάνος συγγραφέας δεν αποδέχεται το “Ευαγγέλιο του Βαρνάβα” ως διαβίβαση του «αυθεντικού Ευαγγελίου», και λίγοι αρνούνται ότι το γνωστό ιταλικό κείμενο περιέχει σημαντικά στοιχεία μεταγενέστερης πλαστογραφίας.

Ωστόσο, οι μουσουλμάνοι συγγραφείς χαιρετίζουν εκείνα τα στοιχεία του “Ευαγγελίου του Βαρνάβα” που είναι σύμφωνα με τις δεδομένες διδασκαλίες του Κορανίου, όπως την άρνηση του Ιησού ότι είναι Υιός του Θεού και την προφητική πρόβλεψη από τον Ιησού του επόμενου αγγελιοφόρου του Θεού.

Και, κατά συνέπεια, πολλοί μουσουλμάνοι έχουν την τάση να θεωρούν ότι αυτά τα συγκεκριμένα στοιχεία εκπροσωπούν την επιβίωση αρχικών διδασκαλιών του Ιησού που είναι πολύ πιο συμβατές με το Ισλάμ.

Με πληροφορίες από τη Wikipedia, εδώ: Ευαγγέλιο του Βαρνάβα