Ελληνική και λιβυκή ΑΟΖ και έρευνες υδρογονανθράκων

Τα λιβυκά Μέσα παρουσιάζουν μια εικόνα όπου η Λιβύη επιδιώκει να εκμεταλλευτεί τους πόρους του Λιβυκού Πελάγους, κυρίως μέσω συνεργασιών με την Τουρκία, αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι αναγνωρίζει την ανάγκη να λάβει υπόψη τα διεθνή δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων της Ελλάδας.

Η δημοπρασία του Μαρτίου 2025 είναι μια σημαντική εξέλιξη, αλλά η απουσία ρητής σύνδεσης με την ελληνική ΑΟΖ στα λιβυκά Μέσα δείχνει ότι το ζήτημα παραμένει ανοιχτό.

Η πολιτική αστάθεια στη Λιβύη και οι γεωπολιτικές εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο συνεχίζουν να περιπλέκουν την κατάσταση.

Το Λιβυκό Πέλαγος, που βρίσκεται μεταξύ της Κρήτης και της βόρειας Αφρικής, η ίδια θάλασσα στην ελληνική ΑΟΖ ονομάζεται Νότιο Κρητικό Πέλαγος, είναι μια στρατηγική περιοχή για την οριοθέτηση ΑΟΖ, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο της θάλασσας (UNCLOS).

Η Ελλάδα και η Λιβύη, ως γειτονικές χώρες σε αυτήν την περιοχή, έχουν συμφέροντα που συχνά συγκρούονται, ιδιαίτερα λόγω της συνεργασίας της ισλαμιστικής κυβέρνησης της Δυτικής Λιβύης με την Τουρκία.

Η ΑΟΖ αποτελεί ζήτημα γεωπολιτικής σημασίας, με πιθανά κοιτάσματα υδρογονανθράκων να προσελκύουν το ενδιαφέρον και των δύο πλευρών.

Τα αραβόφωνα λιβυκά μέσα, όπως η εφημερίδα Al-Wasat (alwasat.ly) και το Libya Observer (libyaobserver.ly), έχουν καλύψει στο παρελθόν ζητήματα που σχετίζονται με την ΑΟΖ.

Το 2023, η κυβέρνηση της Τρίπολης, υπό τον Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπεϊμπά, ανακοίνωσε σχέδια για σεισμογραφικές έρευνες στο Λιβυκό Πέλαγος, βασισμένα στο ανυπόστατο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο του 2019.

Το έκνομο κι ανυπόστατο μνημόνιο του 2019 μεταξύ Τουρκίας και ισλαμιστικής κυβέρνησης Σάρατζ με γκρι χρώμα και η μερική οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας κι Αιγύπτου με κίτρινο χρώμα

Αυτό το μνημόνιο, που υπεγράφη από την ισλαμιστική κυβέρνηση Σάρατζ με την Τουρκία, θεωρήθηκε από την Ελλάδα ως παραβίαση της δικής της ΑΟΖ, καθώς δεν αναγνωρίζει τα δικαιώματα νησιών όπως η Κρήτη και η Γαύδος.

Το Libya Al-Ahrar ανέφερε τον Ιανουάριο του 2024 ότι η Λιβύη και η Τουρκία σχεδίαζαν να δημοπρατήσουν θαλάσσια οικόπεδα, με την Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου της Λιβύης (NOC) να συνεργάζεται με την τουρκική TPAO.

Πιο πρόσφατα, το Afrigate News ανέφερε τον Μάρτιο του 2025 ότι η Λιβύη δήλωσε πως οι δημοπρασίες αυτές θα σέβονται τα διεθνή δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των ελληνικών, πιθανώς λόγω διεθνούς πίεσης.

Ωστόσο, αυτή η πληροφορία δεν έχει επιβεβαιωθεί ευρέως από άλλα λιβυκά Μέσα μέχρι σήμερα, και δεν υπάρχουν νεότερες αναφορές που να συνδέουν ρητά την ΑΟΖ με την Ελλάδα το 2025.

Πληροφορίες από αγγλόγλωσσα λιβυκά Μέσα

Τα αγγλόγλωσσα λιβυκά μέσα, όπως το Libya Herald (libyaherald.com), έχουν δώσει έμφαση στις ενεργειακές φιλοδοξίες της Λιβύης.

Σε άρθρο του Ιανουαρίου 2024, ο Λίβυος Υπουργός Ενέργειας, Αμπντούλ Χαμίντ Μπαϊρακτάρ, δήλωσε ότι οι έρευνες στο Λιβυκό Πέλαγος είναι κρίσιμες για την οικονομική ανάκαμψη της χώρας, με την Τουρκία να αποτελεί βασικό εταίρο.

Το ίδιο Μέσο ανέφερε τον Μάρτιο του 2025 ότι η Λιβύη εξετάζει διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα για την οριοθέτηση ΑΟΖ, υπό την πίεση της διεθνούς κοινότητας.

Επιπλέον, το Libya Observer σημείωσε ότι η ανακήρυξη 12 ναυτικών μιλίων ως χωρικών υδάτων από τη Λιβύη τον Δεκέμβριο του 2023 προκάλεσε αντιδράσεις στην Ελλάδα, η οποία θεωρεί ότι παραβιάζονται τα δικαιώματά της.

Ωστόσο, δεν υπάρχουν νεότερες αναφορές το 2025 που να εμβαθύνουν σε αυτό το ζήτημα.

Πρόσφατη εξέλιξη: Γύρος δημοπρασιών της NOC

Στις 3 Μαρτίου 2025, η NOC ανακοίνωσε έναν γύρο δημοπρασιών για την εξερεύνηση πετρελαίου, τον πρώτο μετά από 17 χρόνια, όπως δημοσίευσε το Libya Observer (NOC Announcement).

Ο γύρος περιλαμβάνει 22 οικόπεδα, 11 χερσαία και 11 θαλάσσια, καλύπτοντας 235.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, με στόχο την αύξηση της παραγωγής από 1,4 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως σε 2-3 εκατομμύρια.

Η ανακοίνωση έγινε στην Τρίπολη, παρουσία του Πρωθυπουργού Ντμπεϊμπά και του Υπουργού Πετρελαίου, Χαλίφα Αμπντουλσάντεκ.

Παρόλο που τα θαλάσσια οικόπεδα βρίσκονται σε περιοχές όπως η λεκάνη Σύρτης και η υπεράκτια Κυρηναϊκή, τα λιβυκά Μέσα δεν διευκρινίζουν αν αυτά επηρεάζουν την ελληνική ΑΟΖ.

Το Libya Herald ανέφερε ότι η πρωτοβουλία στοχεύει να προσελκύσει διεθνείς επενδυτές, αλλά δεν συνδέει ρητά τη δημοπρασία με την Ελλάδα.

Η σχέση με την Ελλάδα

Η Ελλάδα έχει εκφράσει επανειλημμένα την πρόθεσή της να διαπραγματευτεί με τη Λιβύη για την οριοθέτηση ΑΟΖ, βασισμένη στο διεθνές δίκαιο.

Λιβυκά Μέσα, όπως το Libya Herald, ανέφεραν ότι η επίσκεψη του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών το 2023 στη Λιβύη άνοιξε έναν δίαυλο επικοινωνίας.

Η Ελλάδα πιέζει διπλωματικά, ιδιαίτερα μετά τη συμφωνία της για μερική οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο το 2020.

Το Al-Marsad υπογράμμισε ότι η Ελλάδα θεωρεί το Λιβυκό Πέλαγος κρίσιμο για την ενεργειακή της στρατηγική, λόγω πιθανών κοιτασμάτων νοτίως της Κρήτης.

Ωστόσο, η πολιτική αστάθεια στη Λιβύη φαίνεται να καθυστερεί τις συνομιλίες.

Σημειώνεται ότι, το 2020, ο στρατάρχης Χαλίφα Χάφταρ, ηγέτης της Ανατολικής Λιβύης (Κυρηναϊκή) κατά τη διάρκεια συνάντησης με Έλληνες αξιωματούχους, εξέφρασε την έντονη δυσαρέσκειά του για την αποκλεισμό της Ελλάδας από τη Διάσκεψη του Βερολίνου για τη Λιβύη και δήλωσε ότι το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο για την ΑΟΖ είναι παράνομο, υποστηρίζοντας έτσι την ελληνική άποψη (Haftar in Athens).