Ο Νίκος Δένδιας δεν ξεχνά την ελληνική Μαριούπολη που κατέστρεψαν οι Ρώσοι

Ο Νίκος Δένδιας, μιλώντας στη διαδικτυακή Σύνοδο Κορυφής του Core Group την Τρίτη 9/5, αναφέρθηκε στις φρικαλεότητες που διέπραξαν οι ρωσικές δυνάμεις, στην καταστροφή της ελληνικής πόλης Μαριούπολης και τις αποτρόπαιες απαγωγές πολιτών.

Συγκλονισμένος από τις τρομακτικές εικόνες των φρικαλεοτήτων που διέπραξαν οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας σε χαιρετισμό του, μέσω βιντεοσκοπημένου μηνύματος, στη διαδικτυακή Σύνοδο Κορυφής του Core Group σχετικά με τη Λογοδοσία για το Έγκλημα της Επίθεσης κατά της Ουκρανίας.

Ειδική αναφορά έκανε ο Νίκος Δένδιας στη σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή της Μαριούπολης, μιας άλλοτε ζωντανής πόλης που φιλοξενούσε μεγάλο μέρος της ιστορικής ελληνικής κοινότητας της Ουκρανίας.

Ευρύτερα, σημείωσε πως οι ρωσικές αρχές έχουν απελάσει με τη βία χιλιάδες ανθρώπους από την Ουκρανία στη Ρωσία, παιδιά από την Ουκρανία έχουν πέσει θύματα αποτρόπαιων απαγωγών και απελάσεων, Ουκρανοί πολίτες και μη στρατιωτικές υποδομές γίνονται στόχος αδιάκριτων επιθέσεων.

«Σε καμία περίπτωση οι άμαχοι και όσοι δεν λαμβάνουν ενεργό μέρος στις εχθροπραξίες δεν πρέπει να αποτελούν νόμιμους στόχους» επισήμανε.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο υπουργός Εξωτερικών διαμήνυσε «ότι η λογοδοσία για τα βασικά διεθνή εγκλήματα που διαπράχθηκαν στην Ουκρανία αποτελεί προτεραιότητα για την Ελλάδα και τα άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ», καθώς και ότι η Ελλάδα προσφέρει πλήρη υποστήριξη στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, την Ουκρανία και τη διεθνή κοινότητα στις προσπάθειές τους να λογοδοτήσουν επιτέλους οι δράστες αυτών των εγκλημάτων.

«Η Ελλάδα έχει από την πρώτη στιγμή ταχθεί υπέρ της απονομής δικαιοσύνης για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν στην Ουκρανία από τότε που η Ρωσία ξεκίνησε τον πόλεμο.

»Η Ελλάδα, μαζί με την ΕΕ και άλλους εταίρους, υποστηρίζει πλήρως τις έρευνες του Εισαγγελέα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Ειδικότερα, ανέφερε πως η Ελλάδα υποστηρίζει τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται από την ΕΕ και άλλους διεθνείς παράγοντες με στόχο τη διευκόλυνση του έργου του εισαγγελέα του ΔΠΔ, την παροχή βοήθειας στις ουκρανικές δικαστικές αρχές για την τεκμηρίωση, τη διερεύνηση και τη δίωξη διεθνών εγκλημάτων, και την προώθηση της συνοχής των ενεργειών σχετικά με τις διάφορες προσπάθειες λογοδοσίας.

Μάλιστα, υπογράμμισε πως η δημιουργία στη Χάγη ενός Διεθνούς Κέντρου για τη Δίωξη του Εγκλήματος της Επίθεσης αποτελεί σημαντικό βήμα.

Στην αρχή του χαιρετισμού του, ο Νίκος Δένδιας εξήρε τον «γενναίο αγώνα» του λαού της Ουκρανίας για περισσότερο από ένα χρόνο για την υπεράσπιση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας τους, της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας τους.

Παράλληλα, υπογράμμισε ότι ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας συνιστά υπαρξιακή απειλή για την Ουκρανία και αποτελεί θεμελιώδη πρόκληση για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και το σύστημα που βασίζεται στο Διεθνές Δίκαιο και το απαραβίαστο των συνόρων.

Σε αυτό το πλαίσιο, ανέδειξε πως η Ελλάδα από την πρώτη στιγμή στάθηκε πλήρως αλληλέγγυα στο πλευρό της Ουκρανίας και προέταξε ότι η αποκατάσταση μιας δίκαιης και βιώσιμης ειρήνης στην Ουκρανία με βάση τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ και το Διεθνές Δίκαιο είναι στο επίκεντρο των στόχων της.

Σημειώνεται πως η Ελλάδα προσχώρησε πρόσφατα στο Core Group για τη Λογοδοσία για το Έγκλημα της Επίθεσης κατά της Ουκρανίας και παρακολουθεί στενά τις συζητήσεις που διεξάγονται στο πλαίσιο αυτής της Ομάδας σχετικά με τις πιθανές νομικές οδούς για τη διασφάλιση της λογοδοσίας για το έγκλημα αυτό.

Η πλήρης ομιλία του Νίκου Δένδια:

«Πρόεδρε Ζελένσκι,
»Εξοχότατοι,
»Αγαπητοί συνάδελφοι,

»Για περισσότερο από ένα χρόνο τώρα η Ουκρανία και ο λαός της συνεχίζουν τον γενναίο αγώνα τους· τον αγώνα για την υπεράσπιση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας τους, της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας τους.

»Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας συνιστά υπαρξιακή απειλή για την Ουκρανία.

»Αποτελεί θεμελιώδη πρόκληση για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και το σύστημά μας που βασίζεται στο Διεθνές Δίκαιο και το απαραβίαστο των συνόρων.

»Από την πρώτη ημέρα, σταθήκαμε πλήρως αλληλέγγυοι στο πλευρό της Ουκρανίας.

»Η αποκατάσταση μιας δίκαιης και βιώσιμης ειρήνης στην Ουκρανία με βάση τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ και το Διεθνές Δίκαιο είναι στο επίκεντρο των στόχων μας.

»Είμαστε συγκλονισμένοι από τις τρομακτικές εικόνες των φρικαλεοτήτων που διέπραξαν οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις.

»Η Μαριούπολη, μια άλλοτε ζωντανή πόλη, που φιλοξενούσε μεγάλο μέρος της ιστορικής ελληνικής κοινότητας της Ουκρανίας, καταστράφηκε σχεδόν ολοκληρωτικά.

»Οι ρωσικές Αρχές έχουν απελάσει με τη βία χιλιάδες ανθρώπους από την Ουκρανία στη Ρωσία· παιδιά από την Ουκρανία έχουν πέσει θύματα αποτρόπαιων απαγωγών και απελάσεων.

»Ουκρανοί πολίτες και μη στρατιωτικές υποδομές γίνονται στόχος αδιάκριτων επιθέσεων.

»Σε καμία περίπτωση οι άμαχοι και όσοι δεν λαμβάνουν ενεργό μέρος στις εχθροπραξίες δεν πρέπει να αποτελούν νόμιμους στόχους.

»Η Ελλάδα έχει από την πρώτη στιγμή ταχθεί υπέρ της απονομής δικαιοσύνης για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν στην Ουκρανία από τότε που η Ρωσία ξεκίνησε τον πόλεμο.

»Η Ελλάδα, μαζί με την ΕΕ και άλλους εταίρους, υποστηρίζει πλήρως τις έρευνες του Εισαγγελέα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.

»Υποστηρίζουμε τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται από την ΕΕ και άλλους διεθνείς παράγοντες με στόχο

»• τη διευκόλυνση του έργου του εισαγγελέα του ΔΠΔ,

»• την παροχή βοήθειας στις ουκρανικές δικαστικές αρχές για την τεκμηρίωση, τη διερεύνηση και τη δίωξη διεθνών εγκλημάτων, και

»• την προώθηση της συνοχής των ενεργειών σχετικά με τις διάφορες προσπάθειες λογοδοσίας.

»Η Ελλάδα προσχώρησε πρόσφατα στο Core Group για τη Λογοδοσία για το Έγκλημα της Επίθεσης κατά της Ουκρανίας· παρακολουθούμε στενά τις συζητήσεις που διεξάγονται στο πλαίσιο αυτής της Ομάδας σχετικά με τις πιθανές νομικές οδούς για τη διασφάλιση της λογοδοσίας για το έγκλημα αυτό.

»Η δημιουργία στη Χάγη ενός Διεθνούς Κέντρου για τη Δίωξη του Εγκλήματος της Επίθεσης αποτελεί σημαντικό βήμα.

»Η λογοδοσία για τα βασικά διεθνή εγκλήματα που διαπράχθηκαν στην Ουκρανία αποτελεί προτεραιότητα για την Ελλάδα και τα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ.

»Προσφέρουμε την πλήρη υποστήριξή μας στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, την Ουκρανία και τη Διεθνή Κοινότητα στις προσπάθειές τους να λογοδοτήσουν επιτέλους οι δράστες αυτών των εγκλημάτων».

Η Μαριούπολη, μια άλλοτε ζωντανή πόλη, που φιλοξενούσε μεγάλο μέρος της ιστορικής ελληνικής κοινότητας της Ουκρανίας, καταστράφηκε σχεδόν ολοκληρωτικά. Η Ελλάδα, μαζί με την ΕΕ και άλλους εταίρους, υποστηρίζειπλήρως τις έρευνες του Εισαγγελέα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.… pic.twitter.com/rFdZpvuXk9

— Nikos Dendias (@NikosDendias) May 9, 2023

Μαριούπολη, μία πόλη ελληνική

Η Μαριούπολη είναι πόλη της Ουκρανίας στην περιφέρεια Ντονέτσκ. Αποτελεί το σημαντικότερο λιμάνι της Αζοφικής Θάλασσας.

Η πόλη απέκτησε το σημερινό της όνομα το 1778, όταν το μεγαλύτερο μέρος των Ελλήνων (ελληνόφωνων και ταταρόφωνων ορθοδόξων) της Κριμαίας αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν από την Κριμαία και να εγκατασταθούν στη νοτιοδυτική Ρωσία.

Νωρίτερα στη περιοχή υπήρχε ένα Κοζάκικο οχυρό του 16ου αιώνα, το οποίο ονομαζόταν Κάλμιους.

Το οχυρό έδωσε το όνομά του και στον ποταμό που περνά δίπλα από την πόλη (ποταμός Κάλμιους). Μεταξύ του 1948 και του 1989 η πόλη ονομαζόταν Ζντάνοβ.

Η Μαριούπολη -μαζί με τα γειτονικά χωριά- αποτέλεσε ξεχωριστή ελληνική διοικητική περιφέρεια από το 1810 έως το 1873.

Μέχρι το 1859 απαγορευόταν να εγκατασταθούν στην ελληνική περιοχή της Μαριούπολης άτομα άλλης εθνικότητας.

Σταδιακά ο πληθυσμός της πόλης αυξήθηκε, ιδίως προς τα τέλη του 19ου αιώνα, μετά και την σιδηροδρομική της σύνδεση με την Γιουζόφκα.

Τότε αναβαθμίστηκε σε σημαντικό εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο της περιοχής, ενώ το λιμάνι της έγινε το δεύτερο μεγαλύτερο στη νότια περιοχή της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, μετά από αυτό της Οδησσού.

Αντίθετα, γνώρισε την ύφεση κατά τις περιόδους της Φεβρουαριανής Επανάστασης του 1917 και του Ρωσικού Εμφυλίου.

Σημαντικές καταστροφές γνώρισε την περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, όταν κατελήφθη από τους Γερμανούς (8 Οκτωβρίου 1941).

Στις 21 Απριλίου 2022 ανακοινώθηκε ότι η πόλη είναι υπό τον έλεγχο των Ρωσικών δυνάμεων.

Η πόλη θεωρείται από τη διεθνή κοινότητα σαν ουκρανικό έδαφος, όμως η Ρωσία το διεκδικεί ως μέρος της Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντόνετσκ, η οποία προσαρτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2022 με αμφιλεγόμενα δημοψηφίσματα.

Οι Έλληνες της Μαριούπολης διατηρούν μέχρι σήμερα την ιδιαίτερή τους ελληνική διάλεκτο, ενώ ένα άλλο μιλάει ένα τουρκο-ταταρικό ιδίωμα που χρονολογείται από τον 13ο αιώνα.

Έλληνες της Κριμαίας

Οι πληθυσμοί των Ρουμέων (από τον Ρουμ – Ρωμαίων) της Ταυρικής ανήκουν στους παλαιότερους κατοίκους της Κριμαίας και είναι βέβαιο ότι προϋπήρχαν των Τατάρων και των Καραϊτών, που το νεοσύστατο Ουκρανικό κράτος αναγνώρισε ως μόνες «γηγενείς εθνότητες», μάλλον λόγω της ολιγωρίας των ελληνικών κυβερνήσεων οι οποίες, μετά το 1991, δε ζήτησαν ανάλογη μεταχείριση και για τους ντόπιους Μαριουπολίτες Έλληνες.

Γνωστή είναι η έξοδος των ελληνόφωνων (Ρουμέων) και ταταρόφωνων (Ουρούμ) ορθοδόξων το 1778, όταν ο θρησκευτικός τους εθνάρχης (μιλέτ μπασί) μητροπολίτης Γοτθίας και Καφά, Ιγνάντιος Γκοζαδίνος (από τη νήσο Τζια) τους οδήγησε στα μέρη της Μαριούπολης, όπου τους εγκατέστησε με αυτοκρατορικό ουκάζιο η Αικατερίνη η Μεγάλη.

Ελληνική παρουσία στον Εύξεινο Πόντο υπάρχει από την αρχαιότητα.

Οι πρώτες Ελληνικές αποικίες στις ακτές της σημερινής Ουκρανίας ιδρύθηκαν κατά τον 6ο αιώνα π.Χ..

Οι κάτοικοι αυτών τον αποικιών έκαναν συχνά εμπόριο με άλλους λαούς της Μαύρης Θάλασσας (Σκύθες, Κιμμέριους, Γότθους, Μαιώτες).

Μετά την εισβολή των Μογγόλων στις στέπες του βορρά, οι Τατάροι που τους ακολουθούσαν κατέβηκαν νοτιότερα προς την Κριμαία.

Οι αρχαίοι κάτοικοί της οι Έλληνες παρέμειναν μόνο στους νότιους λόφους της Κριμαίας.

Αργότερα με την συναναστροφή τους με τους Τατάρους, ορισμένοι Έλληνες εγκατέλειψαν την μητρική τους γλώσσα τα Ελληνικά και χρησιμοποίησαν την Ουρούμ μια διάλεκτο της κριμαϊκής ταταρικής γλώσσας.

Οι Έλληνες συνυπήρχαν με τους Τατάρους της Κριμαίας μέχρι που η Ρωσική Αυτοκρατορία κατέλαβε την Κριμαία.

Τότε η αυτοκράτειρα Αικατερίνη η Μεγάλη αποφάσισε να μετατοπίσει τον πληθυσμό των Ελλήνων της Κριμαίας στις βόρειες ακτές της Αζοφικής Θάλασσας, προκειμένου να τους προφυλάξει από τις επιδρομές των Οθωμανών.

Αυτοί εγκαταστάθηκαν σε διάφορα χωριά γύρω από το Ντονέτσκ και τη Μαριούπολη.

Κατά τα έτη 1828-1856 εγκαταστάθηκαν στην ευρύτερη περιοχή χιλιάδες Έλληνες.

Από το 1810 έως το 1873 η Μαριούπολη με τα γύρω ελληνικά χωριά αποτελούσε «ελληνική διοικητική περιοχή».

Μέχρι το 1859 στην περιοχή της Μαριούπολης δεν επιτρεπόταν εγκατάσταση ατόμων άλλης εθνικότητας.

Το 1937 ο Ιωσήφ Στάλιν οργάνωσε εκκαθαρίσεις εναντίον των Ελλήνων με αποτέλεσμα 30.000 Έλληνες να μεταφερθούν σε Γκουλάγκ της Σιβηρίας.

Εξαιτίας της μεγάλης καταπίεσης του ελληνικού πληθυσμού πολλοί Έλληνες της περιοχής αναγκάστηκαν να δηλώσουν ότι ανήκουν στη ρωσική ή στην ουκρανική εθνότητα.

Σύμφωνα με απογραφή του 1989 στην περιοχή της Αζοφικής θάλασσας, κατοικούσαν 104.091 Έλληνες, αλλά στην πραγματικότητα είναι περισσότεροι, αν λάβουμε υπόψη και αυτούς, που στο παρελθόν είχαν αναγκαστεί να εμφανίζονται είτε ως Ρωσικής καταγωγής είτε ως Ουκρανικής καταγωγής.

Οι Έλληνες της Μαριούπολης μιλούν μία ιδιαίτερη ελληνική διάλεκτο της Μαύρης Θάλασσας, τα Μαριουπολίτικα.

Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 έχουν απομείνει 91.500 Έλληνες, η πλειονότητά τους στην περιφέρεια Ντονέτσκ.