Τζάκρη: Η εθνική ήττα του EastMed – Το επιτελικό κράτος κατάφερε να ακυρώσει μια προσπάθεια τεσσάρων ετών

Η μεταστροφή της στάσης των ΗΠΑ σχετικά με τον EASTMED είναι «το δώρο» τους στην Τουρκία. Τι έπραξε όμως η κυβέρνηση για να αποτρέψει αυτή την δυσμενή εξέλιξη;, γράφει η Θεοδώρα Τζάκρη, βουλευτής Πέλλας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και πρώην υφυπουργός Βιομηχανίας, σε άρθρο της στο ieidiseis και συνεχίζει:

Στην πρόσφατη εθνική ήττα του EASTMED η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει επιδείξει για μια ακόμη φορά πρωτοφανή ερασιτεχνισμό στην διαχείριση των εθνικών θεμάτων.

Εσχάτως διδάχτηκε ότι η εικόνα και η δύναμη μιας χώρας ουδόλως επιτυγχάνεται με δηλώσεις αβροφροσύνης και κενές διεθνείς συναντήσεις, χωρίς σχεδιασμό και στρατηγική.

Παρά την δεδηλωμένη στήριξη της αμερικανικής κυβέρνησης σε ορισμένες πτυχές των εθνικών μας ζητημάτων και το γεγονός ότι παρέλαβε ένα έτοιμο σχέδιο προς αξιοποίηση, το επιτελικό κράτος στην εξωτερική πολιτική κατάφερε, παραδόξως πως, να ακυρώσει μια θετική πορεία και μια προσπάθεια τεσσάρων ετών.

Η Ελλάδα, βρισκόμενη γεωγραφικά στο σταυροδρόμι της μεταφοράς ορυκτών καυσίμων από τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου προς τον μεγάλο ευρωπαίο καταναλωτή, αποβλέπει εδώ και μια δεκαετία στο να διαδραματίσει ρόλο ενεργειακού κόμβου.

Ο EastMed αποτελεί μέρος ευρωπαϊκών έργων κοινού ενδιαφέροντος ήδη από το 2013.

Στην πράξη η Ελλάδα, η Κύπρος και το Ισραήλ υπέγραψαν διεθνή συμφωνία τον Ιανουάριο του 2020 στην Αθήνα για την κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου, μήκους 1.900 Km, ο οποίος θα ολοκληρώνονταν το 2025, με έναν εκτιμώμενο προϋπολογισμό 7 δισ. δολάρια που στόχευε να μεταφέρει ποσότητες φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα του Ισραήλ και της Κυπριακής ΑΟΖ προς την ευρωπαϊκή αγορά, μέσω της θάλασσας της Μεσογείου και της Ελλάδας.

Το έργο χαιρετίστηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς ο αγωγός θα περιόριζε την ευρωπαϊκή εξάρτηση από τα συμφέροντα τρίτων χωρών πχ από το ρωσικό φυσικό αέριο, το οποίο καλύπτει το 1/3 των αναγκών των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι Βρυξέλλες θεωρούν τον αγωγό στρατηγικής σημασίας για την διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας.

Ο EastMed συγκέντρωσε από την αρχή τα πυρά της Τουρκίας, η οποία αμφισβητεί την διέλευσή του (προβάλλοντας το παράνομο μνημόνιο Τουρκίας- Λιβύης) καθώς επίσης και τα επιχειρήματα της μη πρόκλησης γεωπολιτικών εντάσεων στην περιοχή της Νοτιανατολικής Μεσογείου.

Οι πρόσφατες παρενοχλήσεις από τουρκικό ερευνητικό σκάφος εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και της κυπριακής ΑΟΖ επιβεβαιώνουν τις προθέσεις της.

Οι ΗΠΑ μέχρι πρόσφατα υποστήριζαν το έργο είτε με δηλώσεις Αμερικανών αξιωματούχων είτε με συμμετοχή της Ουάσιγκτον σε διεθνή φόρα και πρωτοβουλίες [Πρωτοβουλία 3 +1 (Ελλάδα, Ισραήλ, Κύπρος + Ιταλία)].

Ο Βοηθός Γραμματέας του Γραφείου Ενεργειακών Πόρων (ENR) κ. Frank Fanon ήταν παρών στην συνάντηση της Αθήνας τον Αύγουστο του 2019, όταν αποφασίστηκε η υπογραφή της συμφωνίας.

Η επίσημη δήλωση του State Department που δημοσιεύτηκε την προηγούμενη Δευτέρα και το πρόσφατο nonpaper που αποκάλυψε την μεταστροφή της αμερικανικής στάσης απέναντι EastMed, για πολλούς, δεν ήταν ένα απροσδόκητο γεγονός.

Ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2021 Αμερικανοί αξιωματούχοι σε συνομιλίες τους με Έλληνες αξιωματούχους άρχισαν να δείχνουν δειλά αλλαγή στάσης αναφορικά με το έργο, επικαλούμενοι την προώθηση τεχνολογιών καθαρής ενέργειας.

Στο χρονικό αυτό σημείο θα έπρεπε «να χτυπήσει το καμπανάκι» για την πολιτική ηγεσία του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών, που φαίνεται για μια ακόμη φορά ότι πιάστηκε στον ύπνο.

Τι ακριβώς όμως συνέβη; Οξύνθηκε η κρίση μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας στην Ουκρανία και οι Αμερικανοί αναζήτησαν νέους συμμάχους.

Ένας από τους «παίχτες» με συμφέροντα στην Ουκρανία είναι και η Τουρκία, την οποία οι Αμερικανοί επιχειρούν να δελεάσουν, κατά κάποιον τρόπο, ώστε να την χρησιμοποιήσουν ως πιθανή σύμμαχο, εάν υπάρξει σημαντική ρήξη με την Ρωσία και στην Ουκρανία, που δεν είναι άλλος από το πάγωμα του EASTMED.

Η μεταστροφή της στάσης των ΗΠΑ σχετικά με τον EASTMED είναι λοιπόν «το δώρο» τους στην Τουρκία.

Τι έπραξε όμως η κυβέρνηση για να αποτρέψει αυτή την δυσμενή εξέλιξη;

Υπέγραψε την ελληνοαμερικανική αμυντική συμφωνία με την οποία ο κ. Μητσοτάκης εκχώρησε επ’ αόριστον στρατιωτικές εγκαταστάσεις στις ΗΠΑ σε ελληνικό έδαφος, καθώς η συμπερίληψη, μεταξύ άλλων, της στρατιωτικής εγκατάστασης πχ στην Αλεξανδρούπολη, παρέχει την δυνατότητα ταχείας μεταφοράς και στάθμευσης αμερικανικών στρατευμάτων στη Βουλγαρία και την Ρουμανία, βάζοντας έτσι την Ελλάδα, χωρίς κανένα προφανές ανταποδοτικό όφελος, στην πρώτη γραμμή επικίνδυνων εντάσεων στην Μαύρη Θάλασσα.

Παράλληλα, ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης συμφώνησε στις αρχές του 2021 την όδευση του ισραηλινού αγωγού φυσικού αερίου από την Αίγυπτο, υπονομεύοντας έτσι την προοπτική για τον EASTMED.

Αυτά είναι τα αποτελέσματα του δόγματος «του πιστού και προβλέψιμου συμμάχου» που ακολουθεί η ΝΔ στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής.

Του συμμάχου δηλαδή που δίνει «γη και ύδωρ» κατά την αναθεώρηση της ελληνοαμερικανικής αμυντικής συμφωνίας, χωρίς κανένα ανταποδοτικό όφελος.

Και πριν στεγνώσει το μελάνι της υπογραφής, οι ΗΠΑ μας το ανταποδίδουν, αποσύροντας την στήριξή τους στον EASTMED.

Και μάλιστα σε ένα περιβάλλον ιδιαιτέρως ευνοϊκό για τα εθνικά μας θέματα, σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η κυβέρνηση της ΝΔ, ακολουθώντας το συγκεκριμένο δόγμα κατά την άσκηση της εξωτερικής πολιτικής, επί της ουσίας απεμπόλησε τον ηγετικό ρόλο της χώρας μας ως κεντρικού άξονα και πυλώνα της συμμαχίας της Νοτιανατολικής Μεσογείου, την οποία ακολουθεί η χώρα την τελευταία δεκαετία.

Σύμφωνα με την δήλωση οι ΗΠΑ, μετά το πάγωμα του EASTMED θα υποστηρίξουν τον σχεδιαζόμενο έργο για την ανάπτυξη ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ της Ελλάδας και της Αιγύπτου (EuroAfricainterconnector), έργο για το οποίο η Ελλάδα και η Αίγυπτος υπέγραψαν τον Δεκέμβριο του 2021 μνημόνιο συνεργασίας) και θα εστιάσουν στον σχεδιασμό της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ισραήλ- Κύπρου- Ελλάδας (EuroAsiainterconnector).

Ούτε αυτό το έργο πρέπει να θεωρείται δεδομένο.

Όσο η ελληνική κυβέρνηση ακολουθεί αυτή την πολιτική, η επιδίωξη να καταστεί η χώρα μας ενεργειακός κόμβος όλο και περισσότερο θα απομακρύνεται και οι αγωγοί θα συνεχίσουν να μας παρακάμπτουν.

Παρόλα αυτά η κυβέρνηση Μητσοτάκη εμφανίζεται στο εσωτερικό της χώρας ως μια ιδιαιτέρως επιτυχημένη κυβέρνηση στο ζήτημα των εθνικών θεμάτων, αποστερώντας την κρίσιμη συνεισφορά ενός ευρύτερου πολιτικού διαλόγου που θα έπρεπε να υφίσταται σε κάθε περίπτωση για τα θέματα αυτά.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη για μια ακόμη φορά βάζει το κομματικό συμφέρον πάνω από το εθνικό, οδηγώντας την χώρα σε ένα επιτελικό τέλμα και στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής.