Ο Δένδιας με τους Έλληνες Αλεβίτες της Ρούσσας – Ηχηρό μήνυμα σε όλη την Ανατολή: Η Ελλάδα προστατεύει τον Αλεβιτισμό

Επιτέλους, έπρεπε να περπατήσει στην ιερή γη της Θράκης ο Νίκος Δένδιας για να βρεθεί -για πρώτη φορά- Έλληνας υπουργός μαζί με τους Πομάκους Αλεβίτες της Ρούσσας. Και να σταλεί ηχηρό μήνυμα σε όλη την Ανατολή ότι η Ελλάδα προστατεύει τους Αλεβίτες, τους λατρευτικούς χώρους και τα μνημεία τους.

Οι Πομάκοι δεν είναι Τούρκοι, είναι Θρακιώτες και οι Αλεβίτες δεν είναι ακριβώς μουσουλμάνοι.

Θεωρούνται ένα παρακλάδι του Ισλάμ, που «συγγενεύει» με τον σιιτισμό επειδή έχει στοιχεία που μοιάζουν με τους Σιίτες, αλλά στην πραγματικότητα ο αλεβιτισμός είναι ένα αμάλγαμα του θρησκευτικού συγκρητισμού της περιοχής.

Σε πολλές δυτικές χώρες οι Αλεβίτες πλέον αναγνωρίζονται ως ξεχωριστή θρησκεία.

Στον αλεβιτισμό συναντά κανείς στοιχεία από όλες τις σχολές του Ισλάμ, από την Ορθοδοξία, από τον νεοπλατωνισμό και από τις προχριστιανικές θρησκευτικές παραδόσεις.

Πολλές εσωτερικές δοξασίες τους «αναγνωρίζονται» ότι προέρχονται από τα αρχαία μυστήρια.

Για παράδειγμα εκεί στη Ρούσσα ερευνητές έχουν «αναγνωρίσει» στοιχεία ορφικά στην αλεβίτικη λατρεία.

Οι Πομάκοι Αλεβίτες στη χώρα μας υπολογίζονται σε 4.000.

Δεν είναι πολλοί, είναι όμως ένας πληθυσμός που πρέπει να προστατευθεί κυρίως από το τουρκικό κράτος που τους εχθρεύεται και όπου μπορεί τους καταδιώκει.

Οι Αλεβίτες στην Τουρκία υπολογίζονται μεταξύ 15% και 25% στον συνολικό πληθυσμό και ανήκουν σε όλες τις εθνοτικές ομάδες της Τουρκίας.

Ο Αλεβιτισμός έχει φιλελεύθερες, ανεξίθρησκες, ανεκτικές και κοσμικές ιδέες, οι οποίες διαχρονικά θεωρούνται επικίνδυνες από το ανελεύθερο και αυταρχικό τουρκικό κράτος.

Αυτός είναι κι ο λόγος που οι περισσότεροι Αλεβίτες στο παρελθόν εντάσσονταν στην τουρκική Αριστερά και έτσι το τουρκικό κράτος είχε δύο λόγους να τους καταδιώκει.

Η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την αλεβίτικη θρησκεία.

Οι Αλεβίτες εάν εκδηλωθούν πολύ τολμηρά καταδιώκονται ως εχθροί του κράτους.

Στην Θράκη οι Πομάκοι Αλεβίτες έχουν ταλαιπωρηθεί στο παρελθόν από τουρκοπράκτορες και «τσιράκια» του προξενείου.

Όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις μέχρι σήμερα -για κάποιον ανεξήγητο λόγο- έσπρωχναν το θέμα τους κάτω από το χαλί, όταν δεν το αγνοούσαν.

Και έρχεται σήμερα η ώρα και ο Νίκος Δένδιας, δίχως να το έχει ανακοινώσει, επισκέφθηκε τον ιερό τεκέ τους.

Οι Αλεβίτες δεν έχουν τζαμιά, έχουν τεκέδες.

Ο Δένδιας στον τεκέ του Σεγίτ Αλή Σουλτάν

Ο υπουργός Εξωτερικών επισκέφθηκε τον Τεκέ του Σεγίτ Αλή Σουλτάν, γνωστό κι ως ο Τεκέ του Κιζίλ Ντελή ή Τεκές της Ρούσσας ή Μοναστήρι της Ρούσσας.

Βρίσκεται 3 χιλιόμετρα έξω από το χωριό Ρούσσα, στο νομό Νομό Έβρου.

Βρίσκεται ανάμεσα από τα αλλοτινά δερβενοχώρια Γονικό, Μεγάλο Δέρειο και Ρούσσα.

Είναι ένας οθωμανικός Αλεβίτικος τεκές, δηλαδή σημείο συνάθροισης δερβίσηδων (συγκεκριμένα του τάγματος των Μπεκτασήδων), το οποίο έχει ανακαινιστεί και ημιλειτουργεί μέχρι και σήμερα.

Θεωρείται από τους παλαιότερους διατηρημένους τεκέδες στο χώρο των Βαλκανίων και ένα από τα δύο σημαντικότερα κέντρα του Μπεκτασισμού.

«Ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επισκέφθηκα στη Ρούσα Έβρου ένα από τα σημαντικότερα προσκυνήματα των Αλεβιτών Μουσουλμάνων παγκοσμίως», έγραψε ο Νίκος Δένδιας στο Twitter και συνέχισε:

«Ευχαριστώ τους συμπολίτες μας Αλεβίτες Μουσουλμάνους για τη θερμή υποδοχή και φιλοξενία, όπως και για το υπέροχο γεύμα που μου παρέθεσαν».

Ο Νίκος Δένδιας στον Τουρμπέ -ταφικό μνημείο- μαυσωλείο του Σεγίτ Αλή Σουλτάν. Στον τεκέ εορτάζεται κάθε χρόνο η μνήμη του Αγίου Γεωργίου, γιορτή κοινή για χριστιανούς και αλεβίτες, στις 6 Μαΐου (σύμφωνα με το παλαιό ημερολόγιο), παρουσία εκτός των άλλων και του μητροπολίτη Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου. Η πανήγυρη συνοδεύεται με κουρμπάνι και συνεστιάσεις.

Ο Νίκος Δένδιας, πολύ αποφασιστικά, δεσμεύτηκε και υποσχέθηκε η Ελλάδα να προστατέψει τους Αλεβίτες και τους χώρους λατρείας τους:

«Με μεγάλο σεβασμό και με την υπόσχεση από την ελληνική Πολιτεία για τη διατήρηση του Ιερού αυτού χώρου που διασώθηκε μέσα στους αιώνες:

»Η δέσμευσή μου, στο βιβλίο επισκεπτών, στο Προσκύνημα των Αλεβιτών στη Ρούσα Έβρου».

Και πρόκειται για μία δέσμευση που την ακούνε και στην Τουρκία οι εκατομμύρια Αλεβίτες που δεν τους επιτρέπεται να θρησκεύονται ελεύθερα.

Στο κέντρο του τεκέ υπάρχει ένα δένδρο μουριάς 600 ετών, του οποίου τα μούρα σύμφωνα με την θρησκευτική παράδοση είναι θαυματουργά.

Σύμφωνα με την θρησκευτική παράδοση, αν κάποιος φάει μούρα από το δέντρο αυτό, προστατεύεται από όλες τις αρρώστιες.

Το ίδιο δένδρο υπάρχει και στον κεντρικό χώρο συνάθροισης του μπεκτασικού τάγματος, ο οποίος βρίσκεται στην Μικρά Ασία και συγκεκριμένα στο χωριό Χατζί Μπεκτάς.

Γύρω από τη μουριά είναι διασκορπισμένα τα κτήρια του τεκέ: α) η κουζίνα, όπου κατά την διάρκεια των εορτών μαγειρεύεται φαγητό για το πλήθος των επισκεπτών, β) το κονάκι (ξενώνας) – σήμερα εκεί διαμένει ο τουρμπεντάρης, ο επιστάτης του χώρου μαζί με την οικογένειά του (ο Μουσλούμ Τσολάκ), γ) ένας Τουρμπές – ταφικό μνημείο- μαυσωλείο του Σεγίτ Αλή Σουλτάν, δ) ο χώρος προσευχής (Μeydan Evi) και ε) πρόσφατες εγκαταστάσεις με κοινόχρηστες τουαλέτες για τους επισκέπτες. Στο νεκροταφείο υπάρχουν πληθώρα τάφων Σεΐχηδων (πνευματικών-σοφών ενός τεκέ) και δερβίσηδων.

Νοτιότερα του τεκέ, σε απόσταση ενός χιλιομέτρου, υπάρχουν δύο μεγάλα νεκροταφεία με τάφους οι οποίοι χρονολογούνται από το 16ο και 18ο αιώνα.

Εκεί υπάρχει και ένας χώρος προσευχής (Μeydan Evi) και βρίσκονται θαμμένοι οι κάτοικοι του τεκέ.

Τι πιστεύουν οι Αλεβίτες

Χαρακτηριστικό των Αλεβιτών είναι πως δεν ακολουθούν κατά γράμμα τις προσταγές του Κορανίου όπως οι μουσουλμάνοι, αλλά το ερμηνεύουν αλληγορικά, ενώ κάποιοι ακόμα και το αμφισβητούν.

Σε πολλές προσευχές των Αλεβήδων απαντάται η φράση «Για την αγάπη του Θεού, του Μωάμεθ, του Αλή» (Hak-Muhammed-Ali aşkına), που φαίνεται σαν να εξισώνει την εξουσία των τριών αυτών, ή και σαν απόδοση θεότητας στον Μωάμεθ και τον Αλή.

Αυτές οι αντιλήψεις είναι αιρετικές για την κλασική ισλαμική σκέψη η οποία τονίζει τον μονοθεϊσμό.

Η αρχή του Θεού προέρχεται από τη φιλοσοφία του Ιμπν αλ-Αραμπί (νεοπλατωνικός) και εξελίσσεται σε αλυσίδα στην οποία εκπορεύεται από τον Θεό ο πνευματικός άνθρωπος, ο γήινος άνθρωπος, τα ζώα, τα φυτά και τα ορυκτά.

Ο σκοπός της πνευματικής ζωής είναι να ακολουθηθεί η ατραπός αυτή στην αντίθετη κατεύθυνση, σε ενότητα με τον Θεό (Haqq = Πραγματικότητα, Αλήθεια).

Υπάρχει μια τάση πανθεϊσμού. Συχνά οι Αλεβίτες τιμούν τον Μανσούρ αλ-Χαλάτζ, έναν Σούφι του 10ου αιώνα που εκτελέστηκε στη Βαγδάτη για βλασφημία επειδή είπε «Είμαι η Αλήθεια» (Ana al-Haqq).

Άλλη αρχή των Αλεβιτών είναι «το τέλειο ανθρώπινο ον».

Θεωρούν ως τέλειο άνθρωπο τον Αλή και μετά τον Χατζημπεκτασί Βαλή και άλλους αγίους.

Ο «τέλειoς άνθρωπος» ταυτίζεται επίσης με την αληθινή ταυτότητα του κάθε ανθρώπου που θεωρείται ότι δεν έχει κάποιο προπατορικό αμάρτημα αλλά αγνή και τέλεια συνείδηση.

Το καθήκον του ανθρώπου σύμφωνα με τον Αλεβιτισμό, είναι να το συνειδητοποιήσει αυτό ενώ ακόμα έχει την υλική ανθρώπινη μορφή.

Πολλοί Αλεβίτες καθορίζουν την ανθρώπινη τελειότητα με πρακτικούς όρους.

Τέλειος γι’ αυτούς είναι ο άνθρωπος που ασκεί ηθικό έλεγχο στα χέρια του, στη γλώσσα του και στην αναπαραγωγική του δραστηριότητα (eline diline beline sahip), αντιμετωπίζει ισότιμα όλους τους ανθρώπους (yetmiş iki millete aynı gözle bakar) και υπηρετεί το συμφέρον των άλλων.

Στις τελετές τους έχουν μουσική και χορό υπό τους ήχους μπαγλαμά.

Δεν κάνουν προσκύνημα στην Μέκκα (χατζ), ούτε νηστεύουν στο Ραμαζάνι, ενώ οι γυναίκες τους δεν φορούν μαντήλα.

Οι Αλεβίτες ακόμα καταναλώνουν οινοπνευματώδη ποτά στην καθημερινότητά τους, πράγμα που θεωρείται απαγορευμένο για τους περισσότερους άλλους μουσουλμάνους.

Βασικά χαρακτηριστικά:

1. Αγάπη και σεβασμός για όλους τους ανθρώπους («Το σημαντικό δεν είναι η θρησκεία, αλλά το να είσαι ανθρώπινο ον»).

2. Ανεκτικότητα απέναντι σε άλλες θρησκείες κι εθνικές ομάδες («αν πληγώσεις κάποιον, οι τελετουργικές προσευχές που έχεις κάνει δεν αξίζουν τίποτα»).

3. Σεβασμός για τους εργαζόμενους («η υψηλότερη πράξη λατρείας είναι να εργάζεσαι»).

4. Ισότητα ανδρών και γυναικών. Τα δυο φύλα προσεύχονται δίπλα-δίπλα και ασκείται μονογαμία.

Οι Έλληνες Αλεβίτες

«Δεν είναι καθόλου απλό να ανήκεις σε μια μειονότητα μέσα στη μειονότητα» εξηγούσε πριν μία δεκαετία στο «Βήμα» Έλληνας Πομάκος.

«Στα ορεινά πομακικά χωριά της Ροδόπης αυτοαποκαλούνται κιζιλμπάσηδες ή μπεκτασήδες ενώ στα ορεινά του Εβρου Αλεβίτες» δήλωνε στο «Βήμα» μέλος του Πανελληνίου Συλλόγου Πομάκων και συνεργάτης της πομακικής εφημερίδας «Ζαγάλισα» (www.zagalisa.gr).

Οι Αλεβίτες της Ελλάδας αριθμούσαν, σύμφωνα με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ που τους ανέφερε πρώτη φορά στην ετήσια έκθεσή του για τα ανθρώπινα δικαιώματα το 2009, μόλις 3.000 άτομα ανάμεσα σε ένα σύνολο 120.000 μουσουλμάνων της Θράκης.

«Μια βασική διαφορά μας με τους σουνίτες είναι ότι αυτοί πηγαίνουν στο τζαμί ενώ εμείς στον τεκέ-ο πιο ονομαστός είναι ο τεκές της Ρούσσας».

Η Άγκυρα, έλεγε στο «Βήμα», προσπαθεί να κάνει τη μειονότητα να αυτοπροσδιοριστεί ως «τουρκομουσουλμανική σουνιτική μειονότητα Δυτικής Θράκης».

Οτιδήποτε δεν υπηρετεί αυτόν τον στόχο «ξεσηκώνει την αντίδραση των οργάνων της στην περιοχή».

Οι Αλεβίτες έχουν συνηθίσει να κρατούν πάντα χαμηλό προφίλ.

«Η αλεβιτική ταυτότητα καταδιώκεται» έλεγε, προσθέτοντας ότι, «το ελληνικό κράτος μάς έχει εγκαταλείψει».

«Σε κάθε χωριό υπάρχουν άτομα που πληρώνονται από την Άγκυρα και προσπαθούν να πετύχουν τον οικονομικό και κοινωνικό αποκλεισμό όποιου προβάλλει την αλεβίτικη ταυτότητά του.

»Σημαντικό ρόλο παίζουν και οι ιμάμηδες στα μεικτά χωριά.

»Αν έχει μαγαζί, λένε στον κόσμο στο τζαμί να μην ψωνίζει από αυτόν.

»Οι διαφορετικές ταυτότητες θεωρείται ότι απειλούν την τουρκομουσουλμανική ενότητα.

»Ζούμε στην Ελλάδα, ένα ελεύθερο κράτος του 21ου αιώνα, και δεν μπορούμε να δηλώσουμε την ταυτότητά μας! Πραγματοποιείται μια πολιτιστική γενοκτονία εναντίον μας», έλεγε στο «Βήμα» σε δημοσίευμα του Ιανουαρίου 2011. Σήμερα, Δεκέμβριος του 2021, ο Νίκος Δένδιας έκανε σαφές ότι οι Έλληνες Αλεβίτες δεν έχουν να φοβούνται τίποτα.