Ο Δένδιας μίλησε στο La Sapienza για το πνεύμα της Καρμποναρίας που πολέμησε πάντα στο πλευρό της Ελλάδας

«Το ιταλικό φιλελληνικό κίνημα υπήρξε από τα πιο επιφανή στην Ευρώπη», είπε εμφατικά ο Νίκος Δένδιας στον χαιρετισμό του στην έναρξη του Διεθνούς Συνεδρίου του πανεπιστημίου La Sapienza της Ρώμης με θέμα «Ο Ιταλικός Φιλελληνισμός και η Επανάσταση του 1821».

«Οι Ιταλοί Φιλέλληνες», συνέχισε, «θαύμαζαν τον ελληνικό πολιτισμό και την ελληνική ιστορία.

»Εντούτοις, αισθάνονταν ενδεχομένως μεγαλύτερη εγγύτητα προς αυτόν σε σχέση με τους Φιλέλληνες οι οποίοι προέρχονταν από άλλες χώρες», επεσήμανε, «όχι μόνο λόγω της γεωγραφικής τους εγγύτητας, αλλά επίσης λόγω της αίσθησης σύνδεσης και συνέχειας μεταξύ του ελληνικού και του ρωμαϊκού πολιτισμού».

«Και τα δύο έθνη ήταν χριστιανικά», είπε, «στοιχείο που παρακίνησε τους Ιταλούς να βοηθήσουν έναν χριστιανικό λαό που επεδίωκε την απελευθέρωσή του από έναν Οθωμανό δυνάστη» και δεν παρέλειψε να αναφερθεί στις «ακμάζουσες ελληνικές κοινότητες της ιταλικής χερσονήσου, σε πόλεις όπως το Λιβόρνο, η Τεργέστη, η Βενετία και η Νάπολη», οι οποίες «συνέβαλαν στην ανάπτυξη του φιλελληνικού κινήματος.

»Μερικές από αυτές τις κοινότητες σχηματίστηκαν από Έλληνες εξόριστους που έφυγαν από την υπό κατάρρευση Βυζαντινή Αυτοκρατορία τον 15ο αιώνα.

»Η Ελληνική Επανάσταση ξεκίνησε μόλις λίγους μήνες μετά την Επανάσταση στη Νάπολη και τη Σικελία το 1820 και περίπου την ίδια εποχή με την Επανάσταση στο Πιεμόντε τον Μάρτιο του 1821.

«Δεν ήταν τυχαίο ότι στις δύο αυτές Επαναστάσεις συμμετείχε μεγάλος αριθμός Ιταλών Φιλελλήνων που πολέμησαν στην Ελλάδα.

»Για παράδειγμα, ο Alerino Palma και, φυσικά, ο Κόμης Santorre di Santarosa, που έχασε τη ζωή του πολεμώντας στην Ελλάδα το 1825.

»Ένας άλλος Ιταλός, ο Vincenzo Gallina, βοήθησε στη συγγραφή του Συντάγματος που εγκρίθηκε από την πρώτη Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου στην Ελλάδα το 1822.

»Πολλοί από αυτούς τους Ιταλούς ήρθαν στην ηπειρωτική Ελλάδα μέσω της Κέρκυρας, που βρισκόταν για αιώνες υπό την κυριαρχία των Ενετών και που τυχαίνει να είναι και η γενέτειρά μου.

»Ως εκ τούτου, υπάρχει και μια προσωπική διάσταση στους ισχυρούς δεσμούς μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας».

«Αυτό που είναι λιγότερο γνωστό είναι ότι το νεοσύστατο ελληνικό κράτος απετέλεσε τον προορισμό των Ιταλών που συμμετείχαν στις επαναστάσεις του 1831 και του 1848-49 [Πρώτος Ιταλικός Πόλεμος της Ανεξαρτησίας].

»Η Ελλάδα έγινε το καταφύγιο όσων συμμετείχαν στο Risorgimento [Κίνημα Ιταλικής Ενοποίησης].

»Πολλοί από αυτούς επέστρεψαν για να πολεμήσουν υπέρ της ιταλικής ενοποίησης το 1860 και ότι Έλληνες εθελοντές πολέμησαν στις τάξεις του Giuseppe Garibaldi.

»Ιταλοί εθελοντές ήρθαν να πολεμήσουν μαζί με τους Έλληνες σε αρκετές ακόμη περιπτώσεις, όπως στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, στον οποίο ο Ricciotti Garibaldi ανέλαβε δράση στο πλευρό των ελληνικών δυνάμεων.

»Όπως και στον Α’ Βαλκανικό πόλεμο του 1912, στον οποίο ο γιος του, Peppino Garibaldi πολέμησε μαζί με τους Έλληνες.

»Ολοκληρώνω, με τα λόγια ενός άλλου Ιταλού επαναστάτη, του Giuseppe Garibaldi, ο οποίος απευθυνόμενος στις “Δημοκρατικές Κοινωνίες της Ελλάδας” είπε:

»”Θα υπηρετήσω την υπόθεση της Ελλάδας με την ίδια αφοσίωση όπως αυτή της χώρας μου και σας θεωρώ αδέρφια”», κατέληξε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, ξεσηκώνοντας ρίγη ιστορικής υπερηφάνειας στους συμμετέχοντες στο συνέδριο.