Ταμείο Ανάκαμψης: Πώς θα μοιραστούν τα 750 δισ. – Τι θα πάρει η Ελλάδα από το πακέτο της Ε.Ε.

Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, αποκάλυψε το φιλόδοξο σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ανάκαμψη των οικονομιών της ΕΕ από την κρίση που έφεραν τα μέτρα για τον κορωνοϊό.

Πρόκειται για ένα συνολικό πακέτο, ύψους 1,85 τρισεκατομμυρίων ευρώ, εκ των οποίων τα 750 δισεκατομμύρια αφορούν το περιβόητο Ταμείο Ανάκαμψης, τα υπόλοιπα 1,1 τρισεκατομμύρια αφορούν τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ.

Ικανοποίηση στην κυβέρνηση

Οι ανακοινώσεις αυτές, όπως ήταν φυσικό έγιναν δεκτές με ικανοποίηση από την κυβέρνηση.

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με ανάρτησή του στο Twitter αναφέρει χαρακτηριστικά:

«Καλωσορίζουμε την τολμηρή πρόταση για ένα πακέτο 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, κυρίως με τη μορφή επιχορηγήσεων, πακέτο που χρηματοδοτείται μέσω της κοινής έκδοσης χρέους.

»Ο πήχης μπήκε ψηλά. Τώρα εναπόκειται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων».

Από την πλευρά του, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, τόνισε ότι η Ελλάδα είναι στους μεγάλους ωφελημένους του πακέτου της Κομισιόν.

Πώς θα μοιραστούν τα 750 δισ. ευρώ – Τι θα πάρει η Ελλάδα

Η Ελλάδα θα λάβει συνολικά 43,5 δισ. ευρώ με το καθαρό όφελος να ανέρχεται σε 33 δισ. ευρώ, καθώς η συνεισφορά της για την αποπληρωμή των 750 δισ. ευρώ που θα δανεισθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τις αγορές, προβλέπεται στα 10,1 δισ. ευρώ.

Από το συνολικό αυτό ποσό περίπου 22,5 με 23 δισ. αφορούν στην Ελλάδα, υπό μορφή επιδοτήσεων, συν περίπου 10 δισ. επιπλέον υπό τη μορφή δανεισμού.

Σε ανάλυσή της για τις ανάγκες ανάκαμψης της Ευρώπης, η Κομισιόν προτείνει να δοθεί στην Ελλάδα ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης σε σχέση με τη συμμετοχή της χώρας στο ΑΕΠ της ΕΕ, καθώς προβλέπει ότι η μείωση του ΑΕΠ της φέτος θα είναι μεγαλύτερη από τον μέσο όσο των χωρών της ΕΕ καθώς και το γεγονός ότι το κατά κεφαλήν εισόδημά της είναι μικρότερο από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο και ότι έχει υψηλό χρέος.

Συγκεκριμένα, το ποσό των 43,5 δισ. ευρώ αντιστοιχεί σε ένα ποσοστό 5,8% των 750 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ η συμμετοχή της Ελλάδας στο ΑΕΠ της ΕΕ ανέρχεται σε 1,3%.

Το καθαρό ποσό των 33,4 δισ. ευρώ αντιστοιχεί στο 17,8% του ελληνικού ΑΕΠ.

Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, καθώς τελικώς τα ποσά μπορεί να είναι μεγαλύτερα, η Ιταλία θα δικαιούται 82 δισ. σε επιδοτήσεις και 90 δισ. σε δανεισμό, η Γαλλία 38 δισ. σε επιδοτήσεις και μηδενικό δανεισμό.

Η Γερμανία 28 δισ. σε επιδοτήσεις και μηδενικό δανεισμό, η Πολωνία 37 δισ. σε επιδοτήσεις και 27 δισ. σε δανεισμό, η Αυστρία 4 δισ. σε επιδοτήσεις και μηδενικό δανεισμό και η Ισπανία 77 δισ. σε επιδοτήσεις και 63 δισ. σε δανεισμό.

Πώς θα χρηματοδοτηθεί το σχέδιο – Η έκδοση χρέους

Σύμφωνα με την Καθημερινή, για την έκδοση και την εξυπηρέτηση του νέου χρέους, η Επιτροπή προτείνει την αύξηση της οροφής των ίδιων πόρων του ΠΔΠ (το μέγιστο ποσό που μπορεί να αιτηθεί από τα κράτη-μέλη για δαπάνες του προϋπολογισμού) στο 2% του Ακαθάριστού Εθνικού Εισοδήματος (GNI) της Ε.Ε.

Ο δημοσιονομικός χώρος που θα δημιουργηθεί θα της επιτρέψει να δανειστεί στις αγορές σε κλίμακα πολλαπλάσια από το σύνολο αντίστοιχων εκδόσεων στο παρελθόν.

Θα είναι η πρώτη φορά – με την εξαίρεση μικρών ποσών που δόθηκαν σε τρίτες χώρες μέσω του προγράμματος Macro Financial Assistance – που η Επιτροπή θα δανειστεί για να δώσει επιχορηγήσεις, όχι δάνεια.

Η Επιτροπή προτείνει τα νέα κοινοτικά έσοδα που θα επιτρέψουν την αποπληρωμή του νέου ευρωπαϊκού χρέους να προκύψουν από την επέκταση του συστήματος εμπορίας ρύπων της Ε.Ε. (μεταξύ άλλων στους κλάδους της ναυτιλίας και των αερομεταφορών), από τη «διασυνοριακή προσαρμογή άνθρακα» (τον νέο φόρο για την αποτροπή εξόδου παραγωγικών μονάδων προς χώρες με πιο χαλαρή περιβαλλοντική νομοθεσία) και από έναν νέο ψηφιακό φόρο (που ως τώρα έχει αποδειχθεί αδύνατον να συμφωνηθεί).

Πρακτικά, όπως εκτιμούν στην Επιτροπή, πρέπει να υπάρξει συμφωνία για τη «γενική αρχιτεκτονική» του νέου ΠΔΠ το συντομότερο δυνατόν – «έως τον Ιούλιο», αναφέρει υψηλόβαθμη κοινοτική αξιωματούχος.

Μόνο έτσι θα υπάρξει αρκετός χρόνος για να επικυρωθεί στα κοινοβούλια των κρατών-μελών η νέα Απόφαση Ίδιων Πόρων που θα επιτρέψει την αύξηση της οροφής τους, αλλά και να εγκριθούν, με τη συναίνεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τα πολυάριθμα κλαδικά προγράμματα που συναποτελούν το ΠΔΠ, ώστε ο νέος προϋπολογισμός και το Ταμείο Ανάκαμψης να είναι διαθέσιμα την 1.1.2021.

Παράλληλα, αναγνωρίζοντας την επείγουσα ανάγκη στήριξης των πιο αδύναμων οικονομιών από φέτος, η Επιτροπή προτείνει την αύξηση των διαθέσιμων πόρων του τρέχοντος ΠΔΠ για το 2020 κατά 11,5 δισ. ευρώ, χρηματοδοτούμενη από αυξημένους ίδιους πόρους και υψηλότερες εθνικές συνεισφορές.

Το μέτρο αυτό, το οποίο ιδανικά θα επιτρέψει την αποδέσμευση επιπλέον κονδυλίων από την 1η Σεπτεμβρίου, απαιτεί ομόφωνη συμφωνία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και τη συναίνεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Τρεις πυλώνες

Το σχέδιο της Κομισιόν έχει τρεις βασικούς πυλώνες.

Ο πρώτος αφορά στη συνοχή των κρατών – μελών, ο δεύτερος στην επανεκκίνηση των οικονομιών και ο τρίτος την πρόληψη ενδεχόμενης νέας πανδημίας.

Πρώτος πυλώνας

Ο πρώτος πυλώνας, έχει τρία βασικά σημεία:

Ταμείο Ανάκαμψης, με προϋπολογισμό 560 δισεκατομμυρίων ευρώ τα οποία θα διατίθενται υπό μορφή επιχορηγήσεων αλλά και δανείων.

Η Κομισιόν εδώ υιοθετεί μέρος της γαλλογερμανικής πρότασης.

Η πρωτοβουλία REACT-EU, που θα παρέχει συμπληρωματική υποστήριξη για τη συνοχή στα κράτη μέλη με προϋπολογισμό 55 δισ. ευρώ, διαθέσιμα από το 2020.

Η πρωτοβουλία θα διασφαλίσει ότι δεν θα υπάρξει διακοπή στη χρηματοδότηση βασικών στόχων για την αντιμετώπιση της κρίσης.

Πρόσθετη χρηματοδότηση για Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και το Ευρωπαϊκό γεωργικό ταμείο αγροτικής ανάπτυξης, ενώ και τα ταμεία Συνοχής θα ενισχυθούν ώστε να παρέχουν μεγαλύτερη ευελιξία.

Ο δεύτερος πυλώνας περιέχει μέτρα για την ενίσχυση επιχειρήσεων:

Νέο μέσο υποστήριξης για την κινητοποίηση ιδιωτικών πόρων για την υποστήριξη επιχειρήσεων που επλήγησαν από την κρίση.

Μπορεί να τεθεί σε λειτουργία από το 2020 και θα έχει προϋπολογισμό 31 δισεκατομμύρια, με στόχο να διαθέσει μέσω μόχλευσης περισσότερα από 300 δισεκατομμύρια ευρώ.

Αναβάθμιση του InvestEU με υπερδιπλασιασμό των κονδυλίων του.

Νέο επενδυτικό ταμείο που θα μπορεί να προσελκύσει επενδύσεις ύψους 150 δισ. ευρώ.

Τρίτος πυλώνας:

Η Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία ενός νέου αυτόνομου προγράμματος, του EU4Health, με προϋπολογισμό 9,4 δισεκατομμυρίων ευρώ για επενδύσεις στους τομείς της πρόληψης, της προμήθειας φαρμάκων και εξοπλισμού και την μακροπρόθεσμη ενίσχυση των συστημάτων υγείας.

Οι επιπτώσεις

Σύμφωνα με την πρόταση της Κομισιόν, το 93,5% του συνολικού ύψους του Ταμείου Ανάκαμψης προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί για δημόσιες επενδύσεις, κυρίως μέσω επιχορηγήσεων αλλά και με ένα σημαντικό ποσό δανείων προς τις χώρες – μέλη.

Το υπόλοιπο 6,5% προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί ως εγγύηση για τη χρηματοδότηση ιδιωτικών επενδύσεων από το EFSI και το InvestEU.

Αυτές οι εγγυήσεις θα επιτρέψουν την κινητοποίηση ενός σημαντικά μεγαλύτερου όγκου χρηματοδότησης.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Κομισιόν, το Ταμείο Ανάκαμψης είναι πιθανό να έχει ένα μόνιμο θετικό αποτέλεσμα στο πραγματικό ΑΕΠ των χωρών της ΕΕ. Οι επενδύσεις που θα κινητοποιηθούν αναμένεται να αυξήσουν τα επίπεδα του πραγματικού ΑΕΠ της ΕΕ κατά περίπου 1,75% το 2021 και το 2022, ποσοστό που θα αυξηθεί στο 2,25% έως το 2024.

Ακόμη και μετά από δέκα χρόνια, τα επίπεδα του πραγματικού ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα είναι τουλάχιστον κατά 1% υψηλότερα σε σύγκριση με το βασικό σενάριο.

Οι χώρες με χαμηλότερο από τον μέσο όρο κατά κεφαλήν ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα έχουν τη μεγαλύτερη ώθηση στην οικονομική δραστηριότητα μεσοπρόθεσμα, με τα επίπεδα του ΑΕΠ να κινούνται 4,5% υψηλότερα από το βασικό σενάριο έως το 2024 για τις χώρες της κατηγορίας αυτής που έχουν χαμηλότερο χρέος και στο 4,25% για τις χώρες, όπως η Ελλάδα, με υψηλότερο χρέος.

Εκτιμάται, επίσης, ότι θα δημιουργηθούν έως δύο εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας συνολικά στην ΕΕ με τη χρήση των πόρων του Ταμείου μεσοπρόθεσμα.

Τα επίπεδα απασχόλησης στην περίοδο 2021-2024 αναμένεται να είναι κατά 1% υψηλότερα κατά μέσο όρο σε σχέση με το βασικό σενάριο.

Το Ταμείο Ανάκαμψης εκτιμάται ότι δεν θα αυξήσει το βάρος του χρέους σημαντικά στην ΕΕ.

Τα ποσοστά του χρέους ως προς το ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα μειωθούν στην ομάδα χωρών με υψηλότερο χρέος κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες και για τη ομάδα χωρών με χαμηλότερο χρέος κατά 3,25 ποσοστιαίες μονάδες έως το 2024.