Ο Νίκος Κοτζιάς ξεδίπλωσε την «πλατφόρμα» για την εξωτερική πολιτική

Από το βήμα του κατάμεστου αμφιθέατρου «Κρανιδιώτη», ο Νίκος Κοτζιάς ανέπτυξε το Σάββατο το μεσημέρι την «πλατφόρμα για την εξωτερική πολιτική» της χώρας μας.

Ο πρώην Έλληνας υπουργός Εξωτερικών και πρόεδρος της σοσιαλπατριωτικής κίνησης ΠΡΑΤΤΩ, μίλησε παρόντες υπουργούς Εξωτερικών χωρών της περιοχής, υψηλόβαθμους αξιωματούχους και τον πρώην υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Γουέλς Μίτσελ.

Οι υψηλόβαθμοι καλεσμένοι βρίσκονται από την Παρασκευή στην Αθήνα προκειμένου να τιμήσουν τον Νίκο Κοτζιά, για να παραβρεθούν στις διήμερες εκδηλώσεις για τα είκοσι χρόνια από την ίδρυση του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς, προς τιμήν του ομότιμου καθηγητή Νίκου Κοτζιά.

Είναι οι Νίκολα Ντιμιτρόφ (Βόρεια Μακεδονία), Ντιτμίρ Μπουσάτι (Αλβανία), Ντάνιελ Μίτοφ (Βουλγαρία), Γιαννάκης Κασουλίδης (Κύπρος) και ο Γουές Μίτσελ.

«Ευχαριστώ τους τέσσερις φίλους μου υπουργούς που με τίμησαν με την παρουσία τους. Με το ότι αποφάσισαν να έρθουν στην Αθήνα για να βρεθούμε άλλη μια φορά μαζί. Ευχαριστώ τον Γιαννάκη Κασουλίδη, τον Ντιτμίρ Μπουσάτι, τον Νίκολα Δημητρόφ και τον Ντάνιελ Μίτοφ», είπε ο Νίκος Κοτζιάς μόλις ανέβηκε στο βήμα και συνέχισε:

«Έχω την τύχη να έχω υπηρετήσει την εξωτερική πολιτική και ως υπάλληλος του ΥΠΕΞ, και ως καθηγητής πανεπιστημίων, διδάσκοντας εξωτερική πολιτική της Ελλάδας και των πιο σημαντικών κρατών, αλλά και ως υπουργός.

»Και από όλη αυτή την πείρα μου μπορώ να σας πω 3 αλήθειες:

»α) Η πολιτική δεν είναι ποτέ βαρετή, αλλά για όποιον παλεύει να κάνει αλλαγές είναι, ταυτόχρονα, πικρή. Η πολιτική απαιτεί συλλογικότητα. Φέρνει την ικανοποίηση ότι συμβάλλεις σε λύσεις, αλλά και σε αλλαγές του κόσμου μέσα στον οποίο δρα κανείς.

»β) Η επιστήμη είναι συλλογικό έργο αλλά ταυτόχρονα δεν υπάρχει μεγαλύτερη μοναξιά από τις στιγμές που γράφει κανείς είτε ένα βιβλίο είτε μια μουσική σύνθεση. Δεν υπάρχει όμως και μεγαλύτερη συλλογικότητα από το να συμβάλλει κανείς να ωριμάζει η νέα γενιά συναδέλφων.

»γ) Επιστήμη και Πολιτική χρειάζονται τον δημόσιο λόγο. Τον δικό μου τον καθοδήγησαν 3 αρχές:

»- να μιλώ λίγο για να ακούγομαι

»- Να δίνω στον εαυτό μου χρόνο για να ακούω και να μαθαίνω

»- και όταν ομιλώ να φροντίζω το αυτί να ακούει αυτά που πράγματι διατυπώνω

»Κάναμε στο υπουργείο μεγάλο έργο αυτά τα τέσσερα χρόνια.

»Κινητοποιήσαμε δυνάμεις που αδρανούσαν, θέσαμε πολλά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής σε νέες βάσεις.

»Ενώ παραμείναμε σταθεροί σε αρχές και αξίες.

»-Το εθνικό κράτος παραμένει ο ζωντανός και κύριος παίκτης, ασφαλώς όχι ο μοναδικός, στον σημερινό κόσμο.

»- Ο ρόλος του εθνικού κράτους παραμένει κομβικός, ιδιαίτερα τα κράτη που είναι σχετικά μικρά πρέπει να αυτοπροστατεύονται μέσω διεθνών δημοκρατικών ρυθμίσεων.

»Στον σημερινό κόσμο εξακολουθεί να έχει μεγάλη σημασία η πολιτική των ισχυρών δυνάμεων.

»Εξ’ αυτού υπάρχει μέγιστη ανάγκη για συμμαχίες. Αλλά όχι μόνο για αυτό.

»Μαζί με την διεθνή τάση ενοποίησης, παραμένει ζωντανή και η τάση της κατάτμησης και του κατακερματισμού.

»Η διπλωματία του όλα ή τίποτα είναι ανορθόλογη και χωρίς προοπτική.

»Τόσο για αυτούς που θα ήθελαν να μας απευθύνουν κάτι τέτοιο, αλλά και ως προς αυτούς που νομίζουν ότι η δική μας εξωτερική πολιτική πρέπει να ακολουθήσει μια ανάλογη λογική.

»Η διπλωματία μας οφείλει να είναι ενεργητική.

»Να προωθεί σχέδια, λύσεις, προτάσεις βασισμένες στα συμφέροντα της χώρας, αλλά και εκείνων που θέλουμε να τις αποδεχτούν.

»Ιδιαίτερα πρέπει να μάθουμε ως κράτος συνολικά, να μετασχηματίζουμε γρήγορα τις διπλωματικές επιτυχίες και την αναβάθμισή μας στο διεθνές σύστημα προκειμένου να ενισχύουμε τις σχέσεις των κοινωνιών, αλλά και της οικονομίας μας.

»Τέλος, οι κρίσεις γύρω από εμάς, το τρίγωνο αστάθειας όπως το ονόμασα, ανάμεσα σε Ουκρανία, Λιβύη και Μέση Ανατολή έθετε και θέτει επιτακτικά το καθήκον να ακολουθούμε μια πολιτική ασφάλειας.

»Αυτά ήταν ορισμένα από τα κεντρικά μας ζητήματα.

»Και τα καταφέραμε.

»Διότι το υπουργείο εξωτερικών έχει ποιότητα και δυνατότητες.

»Έχει προσωπικό υψηλής στάθμης, βαθιές γνώσεις, και –προπαντός- με αίσθημα ευθύνης.

»Το 2015 έπρεπε να αποφασίσουμε τι θα κάνουμε, πιο δρόμο θα παίρναμε.

»Έπρεπε να είμαστε αποφασιστικά αυστηροί απέναντι σε όσους υπέκυψαν στις σειρήνες της κρίσης, κρίση όχι μόνο οικονομική, αλλά πολύπλευρη, ηθική και πολιτισμική. Κρίση θεσμών.

»Σε αυτά τα πλαίσια στα χρόνια της θητείας μου, στάλθηκαν στους εισαγγελείς δεκάδες υποθέσεις διαφθοράς, τιμωρήθηκαν από την δικαιοσύνη άνθρωποι που σπατάλησαν τα λεφτά του δημοσίου, πουλούσαν βίζες σε πρόσωπα που δεν δικαιούνταν, κάναν κάθε λογής παρανομίες.

»Εντοπίστηκαν 40 εκατομμύρια ευρώ του ελληνικού δημοσίου στο εξωτερικό, από υποθέσεις καταχρήσεων. Τα μισά από αυτά ήδη τα φέραμε πίσω.

»Φτιάχτηκαν νέοι θεσμοί και επανήλθαν παλαιότεροι.

»Συγκροτήθηκε το Επιστημονικό Συμβούλιο.

»Δραστηριοποιήθηκε το ΚΑΣ.

»Ενισχύθηκε η δυνατότητα νομικής και επιστημονικής στήριξης της εξωτερικής πολιτικής.

»Θέσαμε τα απόρρητα υπό τον αυστηρό έλεγχο της Βουλής.

»Ανοίξαμε νέες Αρχές στο εξωτερικό, εκεί που αυξάνει ο ρόλος της διεθνούς πολιτικής, όπως στο κουρδικό Ιράκ και τη Σιγκαπούρη, κλείσαμε τα πολλά προξενεία σε χώρες της ΕΕ.

»Μετακινήσαμε διπλωμάτες από πόστα χωρίς μεγάλες απαιτήσεις, στις καρδιές των αναγκών μας.

»Μεγάλη κατάκτηση ήταν, όμως, με πολύ σκληρή εργασία η δημιουργία 16 νέων θεσμικών συστημάτων, περιφερειακών και διεθνών οργανώσεων.

»Οι τριμερείς και τετραμερείς σε Ανατολική Μεσόγειο και γύρο περιοχή. 8 τον αριθμό.

»Συγκροτήσαμε νέες συνεργασίες στα Βαλκάνια, αλλά και με κοντινές περιοχές, όπως Ιταλία και Βίσεγκραντ, 5 τον αριθμό.

»Διεθνείς θεσμικές μορφοποιήσεις όπως της Ρόδου που αποσκοπεί στη δημιουργία σχέσεων συνεργασίας και καθιέρωσης μιας Οργάνωσης Ασφάλειας για την περιοχή.

»Η πρωτοβουλία μαζί με 300 ηγέτες της περιοχής για την προστασία των πολιτιστικών και θρησκευτικών κοινοτήτων στη Μέση Ανατολή.

»Τέλος, το φόρουμ των αρχαίων πολιτισμών με επίκαιρη παρουσία στο σημερινό κόσμο, με συμμετοχή κρατών από την Κίνα και το Ιράν μέχρι το Περού και τη Βολιβία.

»Αυτό το φόρουμ μας έδωσε και θεσμικά έναν παγκόσμιο ρόλο σε θέματα ήπιας ισχύος.

»Στην ίδια περίοδο κάναμε σοβαρή επιστημονική προεργασία για την οριοθέτηση και ανακήρυξη ΑΟΖ.

»Ετοιμάσαμε και υπολογίσαμε το κλείσιμο των κόλπων καθώς και όλες τις γραμμές βάσης ώστε να υλοποιήσουμε ένα πρόγραμμα επέκτασης της Αιγιαλίτιδας ζώνης της χώρας.

»Η στρατηγική στην οποία πιστεύω είναι να παίρνουμε πρωτοβουλία, καλά προετοιμασμένοι και να επηρεάζουμε τις αλλαγές στον κόσμο μας, αν μπορούμε να τις καθοδηγούμε.

»Να αναδεικνύεται η χώρα ως μια χώρα καταλύτης του αύριο της περιοχής.

»Αυτή η στρατηγική χρειάζεται θάρρος, σθένος, παρρησία, πνευματική, ηθική και ψυχική δύναμη, ασφαλώς συμμαχίες.

»Αντοχές σε άθλιες επιθέσεις.

»Το να προωθείς λύσεις σε προβλήματα δεν είναι ευχάριστο σε όλους. Κάποιοι είναι πιστοί της ακινησίας.

»Άλλοι ζουν από τα προβλήματα και όχι από τις λύσεις.

»Πιστεύουν ότι κανείς δεν κινδυνεύει από τη διαιώνιση των προβλημάτων.

»Αντιλαμβάνονται κάθε λύση εξ’ ορισμού αρνητική καθότι περικλείει τον Συμβιβασμό.

»Για αυτούς κάθε συμβιβασμός είναι αυτόματα μια ήττα.

»Στο Κυπριακό με διαπραγμάτευση μπορέσαμε να προβάλλουμε θετική ατζέντα με 3 κύρια στοιχεία που υιοθετήθηκαν από τον ΓΓ ΟΗΕ:

»α) Την αναγνώριση της Κανονικότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας, ένα κράτος μέλος ΕΕ/ΟΗΕ που δεν μπορεί να διατηρεί χαρακτηριστικά ημι-αποικίας.

»β) Να καταργηθεί το καθεστώς των εγγυήσεων που παρέχει τη δυνατότητα προφάσεων παρέμβασης και επέμβασης στην Κύπρο και

»γ) να καταργηθεί η Συνθήκη της Συμμαχίας η οποία μπορεί να αντικατασταθεί από μια Συμφωνία φιλίας και ασφάλειας.

»Τελικά δεν φτάσαμε σε λύση.

»Ασφαλώς δεν ήμασταν εμείς η αιτία.

»Θέλουμε μια λύση να εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Κύπρου.

»Όχι να εξυπηρετεί τα επιθετικά σχέδια της Τουρκίας.

»Σε αυτή τη μάχη συμπορευτήκαμε με τον Γ. Κασουλίδη, έναν Νέστωρα της εξωτερικής πολιτικής.

»Στα χρόνια που υπήρξα υπουργός είχα την τύχη να τον έχω φίλο.

»Άνθρωπος με βαθιά και σταθερή σκέψη.

»Πράος και σταθερός στις αρχές.

»Ο καλύτερος γνώστης του αραβικού κόσμου ανάμεσα σε όλους τους πολιτικούς της ΕΕ.

»Είχε μέγιστο κύρος εντός του Συμβουλίου των Υπουργών.

»Ισχυρή ήταν η συνεργασία μας με τον φίλο μου τον Ντάνιελ Μιτωφ.

»Αποδείξαμε ότι το υπόδειγμα ειρήνης και συνεννόησης στην Ευρώπη δεν μπορεί να είναι μονοσήμαντα Γαλλία και Γερμανία.

»Αντίθετα είναι οι μας χώρες. Ξεπεράσαμε χάσματα όχι ενός ή δύο αιώνων, αλλά 1600 ετών.

»Ανάλογα προχωρήσαμε να λύσουμε προβλήματα δεκαετιών με την Αλβανία.

»Ο φίλος Ντίτμιρ Μπουσάτι ένας εξαιρετικά ευφυής και δημιουργικός ΥΠΕΞ, μαζί με την διαπραγματευτική του ομάδα, έφτασε μαζί μας στη λύση σχεδόν του συνόλου αυτών των ζητημάτων.

»Ορισμένοι φαίνεται ως να μην επιθυμούν τον επίσημο τερματισμό της από τον Β’ΠΠ εμπόλεμης κατάστασης Ελλάδας – Αλβανίας.

»Κάναμε, όμως, σοβαρά βήματα στη συνεργασία μας. Ditmir σε ευχαριστώ για ότι καλό κάναμε στους λαούς μας και για τη συνεργασία των κρατών μας.

»Τολμηρά με τον φίλο μου Νικόλα Δημητρώφ, έναν σύγχρονο πολιτικό με αίσθηση του καθήκοντος, προωθήσαμε τα ΜΟΕ και ανοίξαμε το δρόμο για τις διαπραγματεύσεις και τη συμφωνία των Πρεσπών.

»Αυτά τα χρόνια κάναμε χρήση όλων των εργαλείων που διαθέτει η εξωτερική πολιτική προκειμένου να πετύχουμε τη συνεννόηση στην περιοχή μας.

»Νικόλα σε ευχαριστώ για τη συνεργασία μας. Για το ότι βάλαμε τις χώρες μας σε τροχιά φιλίας και συνεργασίας.

»Στις Πρέσπες ήταν εθνικό μας συμφέρον να τερματιστεί η διαμάχη για το ονοματολογικό.

»Να επιστρέψουμε σε έναν διευθυντικό ρόλο στην περιοχή.

»Να αποτρέψουμε την κατάληψη χώρου από την Τουρκία και την ενίσχυση δικτύων ισλαμικού φανατισμού. Να κόψουμε τον αλυτρωτισμό.

»Συνολικά όλες αυτές οι συνεργασίες έδειξαν ότι η εξωτερική πολιτική υπερασπίζεται κατά τον καλύτερο τρόπο τα συμφέροντα της χώρας όταν είναι ενεργητική θέλει να λύσει προβλήματα –με κριτήριο πάντα αυτά τα συμφέροντα- και δεν υποκύπτει στην ευκολία της ακινησίας.

»Δίπλα στο «ενεργητική» πρέπει να προσθέσουμε και τον όρο «πολυδιάστατη».

»Η εξωτερική πολιτική πρέπει να επιδιώκει να δημιουργεί άμεσες συμμαχίες στην περιοχή της και φιλικές-παραγωγικές σχέσεις με τις ισχυρές δυνάμεις κάθε εποχής.

»Σήμερα οι μεγάλες δυνάμεις, πέραν της ΕΕ, είναι οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ινδία και η Ρωσία.

»Οι δύο πρώτες που σίγουρα η σχέση τους θα σφραγίσει τον 21ο αιώνα, είναι δυνάμεις με τις οποίες έχουμε εξαιρετικές σχέσεις.

»Με τις ΗΠΑ, συνυπάρχουμε σε μια διεθνή οργάνωση ασφάλειας, το ΝΑΤΟ.

»Με τη Λ.Δ. Κίνας, συνυπάρχουμε, σε μια διεθνή οργάνωση ήπιας ισχύος, το φόρουμ των αρχαίων πολιτισμών.

»Και οι δύο αυτές χώρες μας φέρθηκαν στη διάρκεια της κρίσης καλύτερα απ΄ ό,τι πολλοί άλλοι.

»Στην ΕΕ οφείλουμε να διατυπώνουμε τις θέσεις μας αντί να καταγράφουμε τη συμφωνία ή διαφωνία μας με προτάσεις τρίτων.

»Να παλεύουμε για αυτές και να συγκροτούμε συμμαχίες. Πρωτεύει ο εκδημοκρατισμός της. Η απόκτηση κοινωνικού προσώπου.

»Σήμερα η ΕΕ έχει μετατραπεί σε γραφειοκρατικό μηχανισμό χωρίς δημοκρατική νομιμότητα.

»Τα προβλήματά της μερικοί τα θεωρούν μόνο διαχείρισης, διάσωσης τραπεζών, μνημόνια και λιτότητα.

»Η ΕΕ χρειάζεται ξανά όραμα. Σχέδιο. Εκδημοκρατισμό και κοινωνική δικαιότητα.

»Απορρίπτω προθέσεις μερικών ισχυρών κρατών μελών της ΕΕ να καταργηθεί το Βέτο στον τομέα της Ευρωπαϊκής Άμυνας και της κοινής Εξωτερικής Πολιτικής.

»Αυτό δεν πρέπει να το επιτρέψουμε.

»Ο κόσμος αλλάζει, είναι απρόβλεπτος.

»Χρειάζεται όσο ποτέ άλλοτε στρατηγική σκέψη.

»Κάτι που λείπει από τις κυρίαρχες ομάδες στην ΕΕ, όπως έδειξε και η περίπτωση του Brexit.

»Το Brexit είναι μια επιλογή που υπογραμμίζει ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο όπως ήταν χθες.

»Το αύριο δεν είναι μια απλή και σίγουρη προέκταση της σημερινής κατάστασης.

»Κρύβει εκπλήξεις, δυσάρεστες και μη. Κρύβει ζικ-ζακ και καμπές με δυσκολίες αλλά και ευκαιρίες.

»Για όλα αυτά πρέπει να ετοιμαζόμαστε ψυχικά, πολιτικά, πνευματικά, με γνώσεις και ψυχραιμία, αποφασιστικότητα, αξιοπρεπώς και χωρίς υποχωρήσεις.

»Να εμπεδώσουμε δύο πράγματα που έχω ονομάσει στη διεθνή πολιτική σκηνή ως τη Κουλτούρα του Συμβιβασμού και τη Λογική των Λύσεων.

»Πρέπει να σκεφτούμε και τι ρόλο θέλουμε να δώσουμε στην Ελλάδα του 21ου αιώνα.

»Ναι! Θέλουμε να γίνουμε σημαντικός παίκτης σε Ανατολική Μεσόγειο και Βαλκάνια, στην ίδια την ΕΕ και κατά προέκταση στη Δύση.

»Τι το ιδιαίτερο μπορεί να κάνει η χώρα μας ώστε να έχει έναν ξεχωριστό ρόλο στο διεθνές γίγνεσθαι;

»Οφείλουμε να ειδικευτούμε ως μια ήπια δύναμη που Διαμεσολαβεί, αναλαμβάνει ρόλους Διαιτησίας, Διαπραγματεύεται για λογαριασμό αντιμαχόμενων πλευρών, όπως πχ στη Μέση Ανατολή.

»«Τα Τρία Δ». Με την προώθηση αυτών των «3Δ» η χώρα γίνεται χρήσιμη στο διεθνές σύστημα και μπορεί πιο εύκολα να διεκδικήσει και κατοχυρώσει τα δικά της δίκαια.

»Διότι ασφαλώς υπήρξαν και υπάρχουν δυνάμεις που τα αμφισβητούν.

»Η Τουρκία έχει μια διαφορετική εξωτερική πολιτική από εμάς.

»Είναι μια αναθεωρητική δύναμη και ταυτόχρονα νευρική.

»Ταλαντεύεται κατά καιρούς ανάμεσα στην ένταξη της στην Δύση και στο ρόλο της «αυτόνομης περιφερειακής ηγεμονίας».

»Καταφεύγει πιο εύκολα σε χρήση μορφών σκληρής ισχύος, η ανθρώπινη ζωή δεν έχει την ίδια αξία όπως σε μας.

»Είναι περισσότερο συγκρουσιακή από κάθε άλλο γείτονά μας.

»Θεωρεί κάθε πολιτική που υλοποιείται με διαφορετικούς όρους από τη δική της, ως εκδήλωση αδυναμίας.

»Χρειάζεται,

»Ενεργητική και πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, ρεαλιστική συνδυασμένη με τη διεκδίκηση εφαρμογής του ΔΔ, που αποβλέπει στη λύση και υπέρβαση των προβλημάτων σύμφωνα με τα εθνικά συμφέροντα και διασφαλίζει ένα καλύτερο περιβάλλον για την ελληνική κοινωνία.

»Ειλικρινής, τολμηρή και άφοβη, χωρίς τυχοδιωκτισμούς και υποχωρητικότητες.

»Η εξωτερική μας πολιτική να διδάσκεται με αφετηρία το παρελθόν για να συμβάλλει σε ένα καλύτερο παρόν και μέλλον. Να κοιτά μπροστά με σχέδιο.

»Να έχει στρατηγικό σχέδιο.

»Να κατανοεί τις αντιθέσεις των άλλων, τις ταλαντεύσεις τους.

»Να τις αξιοποιεί προς όφελός της.

»Να παρέχει ασφάλεια στη χώρα και στους πολίτες της.

»Η εξωτερική πολιτική οφείλει να είναι έξυπνη και πατριωτική.

»Πατριωτικά έξυπνη και δημιουργική».