Μίχαλος: Αυτές τις ηγεσίες θέλουμε στην πολιτική και τις επιχειρήσεις

Το “πορτρέτο” των ηγετών της σύγχρονης εποχής, που μπορούν δώσουν μια δυναμική ώθηση στην πολιτική αλλά και τον επιχειρηματικό στίβο σκιαγράφησε ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων και του ΕΒΕΑ Κωνσταντίνος Μίχαλος, μιώντας στο 11ο CEO SUMMIT με θέμα «ΤΙ ΗΓΕΣΙΑ ΘΕΛΟΥΜΕ».

Ολόκληρη η ομιλία του κ. Μίχαλου:

«Ηγεσία δεν είναι απλώς η συγκέντρωση της εξουσίας. Είναι εκείνο το στοιχείο που μπορεί να οδηγήσει ένα λαό, μια επιχείρηση, οποιοδήποτε οργανισμό ή ομάδα, είτε στην επιτυχία, είτε στη στασιμότητα, πολλές φορές ακόμα και στην καταστροφή.

Ηγέτης είναι αυτός που συσπειρώνει, που εμπνέει ενθουσιασμό για ένα όραμα, για μια κοινή αποστολή.

Είναι αυτός που καθοδηγεί με το παράδειγμά του, που αναλαμβάνει πρωτοβουλίες.

Είναι αυτός που κερδίζει την εμπιστοσύνη των ανθρώπων.

Που τους παρακινεί να σκέφτονται και να λειτουργούν με γνώμονα το κοινό καλό.

Η διαφορά της ηγεσίας και του μάνατζμεντ: ένας ηγέτης δεν είναι πάντα μάνατζερ και ένας μάνατζερ δεν είναι πάντα ηγέτης.

Ο μάνατζερ καλείται να αντιμετωπίζει σύνθετα ζητήματα, μέσα από την αξιοποίηση τεχνογνωσίας, τη διανομή καθηκόντων, τον έλεγχο.

Ο ηγέτης δημιουργεί όραμα, αντιμετωπίζει τρέχουσες αλλά και επερχόμενες προκλήσεις και αλλαγές. Καινοτομεί, τολμά, διευρύνει ορίζοντες.

Στη σύγχρονη διακυβέρνηση, στους σύγχρονους οργανισμούς είναι σημαντικοί και οι δύο ρόλοι. Δεν παύουν όμως να είναι διαφορετικοί.

Συχνά λέμε ότι σήμερα δεν υπάρχουν αξιόλογες ηγετικές φυσιογνωμίες. Ηγέτες που μπορούν να εμπνεύσουν ανθρώπους. Για να τους ακολουθήσουν με την καρδιά τους και να πάνε όλοι μαζί μπροστά.

Κι αυτό ισχύει σε μια περίοδο όπου ο ρόλος της ηγεσίας είναι σημαντικότερος, ίσως από ποτέ. Σε μια περίοδο όπου κυριαρχούν η αβεβαιότητα, η αστάθεια, η πολυπλοκότητα, η ανασφάλεια για το μέλλον.

Είναι αλήθεια ότι πολλοί – αν όχι οι περισσότεροι – παραδοσιακοί ηγέτες μένουν προσκολλημένοι σε μοντέλα διοίκησης και διακυβέρνησης παρωχημένα και αναποτελεσματικά.

Είναι επίσης αλήθεια, όσον αφορά το χώρο της πολιτικής, ότι σε αυτές τις αβέβαιες εποχές ευδοκιμούν οι δημαγωγοί, φορώντας πολλές φορές τη μάσκα του ηγέτη.

Οι δημαγωγοί είναι αυτοί που θα σπεύσουν να χαϊδέψουν αυτιά.

Λέγοντας αυτό που ο λαός θέλει να ακούσει, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις.

Ο ηγέτης είναι αυτός που ξέρει και τολμά να πει ξεκάθαρα πού πρέπει να βαδίσει ένας λαός. Και πώς. Είναι αυτός που δείχνει το δρόμο.

Είναι αυτός που εμπνέει τους ανθρώπους να τον ακολουθήσουν, ακόμη κι αν ξέρουν ότι η πορεία μέχρι το στόχο θα είναι δύσκολη.

Το έλλειμμα ηγεσίας που ανέδειξε η κρίση

Η οικονομική κρίση αποκάλυψε πολλές ενοχλητικές αλήθειες.

Για το πολιτικό προσωπικό, για την κουλτούρα, αλλά και για το αξιακό σύστημα της κοινωνίας μας.

Για τις αδυναμίες τις δικές μας, αλλά και του ευρωπαϊκού οικοδομήματος στο οποίο ανήκουμε.

Αποκάλυψε μια κουλτούρα στηριγμένη στην πελατειακή σχέση των πολιτών με το κράτος.

Αποκάλυψε μια κουλτούρα ηγεσίας που πρότασσε την με κάθε κόστος εξασφάλιση πολιτικού οφέλους: με ανεδαφικές υποσχέσεις, αλλά και με τη διαρκή μετάθεση των δύσκολων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στο μέλλον.

Όλα αυτά πιστεύω ότι ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την εκδήλωση της κρίσης.

Αλλά και το γεγονός ότι η κρίση είχε τόσο μεγάλη διάρκεια, θεωρώ ότι οφείλεται επίσης – σε μεγάλο βαθμό – στο έλλειμμα ηγεσίας.

Δείχνει έλλειμμα ηγεσίας το γεγονός ότι η ανάγκη δημοσιονομικής και – κυρίως – διαρθρωτικής εξυγίανσης της ελληνικής οικονομίας, παρουσιάστηκε όλα αυτά τα χρόνια ως απαίτηση των δανειστών. Και όχι ως ένας – δύσκολος μεν – αλλά ζωτικής σημασίας εθνικός στόχος.

Δείχνει έλλειμμα ηγεσίας το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν έφτιαξε από την αρχή ένα πρόγραμμα, του οποίου θα αναλάμβανε την κύρια ιδιοκτησία. Και θα το εφάρμοζε με συνέπεια, γνωρίζοντας ότι θα οδηγήσει μια ώρα αρχύτερα στην έξοδο από την κρίση.

Αντίθετα, είδαμε τις κυβερνήσεις να μετατρέπονται σε «μάνατζερ» των μνημονίων. Να αρνούνται να αναλάβουν την ευθύνη σημαντικών μεταρρυθμίσεων, να αναβάλλουν ό,τι μπορούσε να αναβληθεί, να μπαλώνουν τρύπες από αξιολόγηση σε αξιολόγηση.

Και το σημαντικότερο – κατά την άποψή μου – είναι ότι σε καιρό κρίσης, ο ελληνικός λαός διχάστηκε, αντί να ενωθεί.

Το επίπλαστο δίλημμα «μνημόνιο – αντιμνημόνιο» δεν θα είχε δημιουργηθεί, αν οι πολιτικοί πρωταγωνιστές – τόσο των εκάστοτε κυβερνήσεων, όσο και των κομμάτων της αντιπολίτευσης – είχαν ασκήσει πραγματική ηγεσία. Και όχι πολιτική διαχείριση.

Τι ηγεσία θέλουμε στην Ελλάδα;

Η χώρα χρειάζεται αυτή τη στιγμή ένα μεγάλο αναπτυξιακό άλμα. Χρειάζεται να παράγει περισσότερο εθνικό πλούτο.

Για να προχωρήσουμε μπροστά, πρέπει να αλλάξουμε ριζικά το παραγωγικό πρότυπο της χώρας.

Χρειαζόμαστε περισσότερα ιδιωτικά κεφάλαια και σοβαρές επενδύσεις.

Περισσότερες εξωστρεφείς και ανταγωνιστικές επιχειρήσεις.

Περισσότερα εξαγώγιμα και ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες.

Αν θέλουμε να πάμε μπροστά, χρειάζεται να τολμήσουμε βαθιές ρήξεις με το παρελθόν.

Με όραμα, ευθύνη και αίσθηση σκοπού. Στη διακυβέρνηση, στις επιχειρήσεις, σε όλα τα επίπεδα.

Πολιτική ηγεσία

Προϋπόθεση για να αποκτήσει η χώρα μια υγιή οικονομία, είναι να αποκτήσει πρώτα μια υγιή πολιτική κουλτούρα.

Η ιστορία έδειξε ότι ο λαϊκισμός και η δημαγωγία έχουν κοντά ποδάρια. Όπως άλλωστε, από την άλλη πλευρά, και ο λεγόμενος «ελιτισμός».

Είναι εύκολο να κερδίσει κανείς την εξουσία δίνοντας ψεύτικες υποσχέσεις.

Το δύσκολο είναι να ηγηθεί ενός λαού και να τον οδηγήσει σε ένα καλύτερο αύριο. Όλον το λαό, με δικαιοσύνη και ισορροπία. Χωρίς εξάρσεις.

Θέλουμε ηγέτες με πολιτική γενναιότητα και ειλικρίνεια απέναντι στους πολίτες.

Με αποφασιστικότητα και ισχυρή βούληση μπροστά σε αυτά που πρέπει να γίνουν.

Θέλουμε ηγέτες που θα μπορέσουν να παρουσιάσουν στους πολίτες ένα θετικό, ρεαλιστικό αφήγημα για την Ελλάδα μετά την κρίση.

Για το που θέλουμε να πάει η χώρα και από ποιο δρόμο.

Ένα αφήγημα για το πώς θέλουμε και πώς πρέπει να λειτουργεί η ελληνική οικονομία, στο σημερινό παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον.

Για το πώς εξασφαλίζεται με βιώσιμο τρόπο η κοινωνική συνοχή.

Ένα αφήγημα για το ποια θέλουμε να είναι η θέση της Ελλάδας στο σύγχρονο κόσμο.

Για το πώς θα διαμορφώσουμε ένα σύστημα Παιδείας, που θα λειτουργεί σε όφελος της κοινωνίας.

Παρέχοντας γνώσεις και κυρίως ευκαιρίες σε όλους.

Ενισχύοντας την κοινωνική κινητικότητα, την ατομική και συλλογική πρόοδο. ΄

Όλα αυτά που πρέπει να γίνουν, χρειάζονται μάνατζμεντ στο επίπεδο της εφαρμογής.

Χρειάζονται, όμως, πρώτα ηγέτες οι οποίοι θα πείσουν και θα εμπνεύσουν τον ελληνικό λαό να ακολουθήσει αυτή την προσπάθεια.

Χρειάζονται ηγέτες, οι οποίοι θα δείξουν με το παράδειγμά τους τι σημαίνει συναίνεση, συνεργασία, σύμπνοια και κοινή προσπάθεια, μακριά από κοντόφθαλμες κομματικές ή άλλες σκοπιμότητες.

Ηγεσία στις επιχειρήσεις

Η μετάβαση στη σύγχρονη ψηφιακή εποχή ανατρέπει τους κανόνες λειτουργίας των επιχειρήσεων κι επιβάλλει τον επαναπροσδιορισμό της ‘παραδοσιακής’ ηγεσίας.

Οι ηγέτες σήμερα χρειάζονται διαφορετικές δεξιότητες για να είναι αποτελεσματικοί.

Το επιχειρηματικό περιβάλλον στην Ελλάδα, μετά την κρίση, θα είναι διαφορετικό.

Οι επιχειρήσεις θα αντιμετωπίσουν πιο έντονο ανταγωνισμό στις αγορές.

Θα έχουν, όμως, και περισσότερες ευκαιρίες, τόσο σε παραδοσιακούς όσο και σε νέους κλάδους.

Από την επιτυχή προσαρμογή των επιχειρήσεων στα νέα δεδομένα, θα κριθεί η επιβίωση και η ανάπτυξή τους.

Στο επίπεδο αυτό θα κριθεί επίσης, η διεθνής ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.

Από την ικανότητα των επιχειρήσεων να διεκδικήσουν ρόλο στο ανοιχτό, ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον.

Χρειάζονται επιχειρηματικοί ηγέτες που θα οδηγήσουν τις ελληνικές επιχειρήσεις στη νέα εποχή.

Αξιολογώντας δραστηριότητες και μοντέλα λειτουργίας. Τολμώντας να αντιμετωπίσουν χρόνιες αδυναμίες.

Αναλαμβάνοντας ευθύνη για τις αλλαγές που απαιτούνται. Διαμορφώνοντας εξωστρεφή οράματα και στρατηγικές.

Αγκαλιάζοντας τη γνώση και την καινοτομία. Αξιοποιώντας νέες ιδέες.

Πηγαίνοντας εκεί που υπάρχει ζήτηση, προσαρμόζοντας ανάλογα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους. Στοχεύοντας στη διάκριση, με διεθνή πρότυπα σύγκρισης.

Όλα αυτά δεν ταυτίζονται απαραίτητα, ούτε με τεράστιες επενδύσεις, ούτε με μεγάλα ρίσκα.

Καινοτόμες ιδέες υπάρχουν στην αγορά. Και μπορούν να αναδειχθούν, μέσα από το δίκτυο των συνεργατών, μέσα από το ανθρώπινο δυναμικό της επιχείρησης, μέσα από τη δικτύωση και τη συνεργασία με νεοφυείς επιχειρήσεις.

Αυτό που χρειάζεται είναι επιχειρηματικοί ηγέτες ανοιχτοί στο να ακούν.

Να προσλαμβάνουν, να προσαρμόζουν και να δημιουργούν, με νέες ιδέες.

Δεν πρέπει παράλληλα, να ξεχνάμε ότι η καινοτομία, ο ψηφιακός μετασχηματισμός – όλα αυτά που συγκροτούν τις σύγχρονες επιχειρηματικές προκλήσεις – δεν βασίζονται μόνο σε τεχνολογίες.

Βασίζονται σε ανθρώπους. Οι οποίοι θα εξακολουθήσουν να αποτελούν το κύριο συγκριτικό πλεονέκτημα κάθε επιχείρησης.

Γι’ αυτό και είναι σημαντικό, για τους επιχειρηματικούς ηγέτες να μπορούν να εμπνέουν τους ανθρώπους τους, να προσελκύουν νέα ταλέντα, να υποστηρίζουν, να παρακινούν, να ενδυναμώνουν και να ενθαρρύνουν.

Χρειαζόμαστε, παράλληλα, επιχειρηματικούς ηγέτες οι οποίοι θα ενισχύσουν το κοινωνικό κεφάλαιο και το αποτύπωμα των επιχειρήσεών τους.

Με ισχυρό αξιακό σύστημα. Με αίσθημα ευθύνης και σκοπού. Ηγέτες που θα καταφέρουν να συμβάλουν στην απασχόληση.

Να δημιουργήσουν προστιθέμενη αξία για τη χώρα – υλικής και άυλης. Να συμβάλουν στη συλλογική πρόοδο και ευημερία.

Να αναδείξουμε τους ηγέτες του αύριο

Στην Ελλάδα έχουμε, δυστυχώς, ένα σύστημα που καταστρέφει από νωρίς τα ηγετικά ταλέντα της κοινωνίας.

Με Πανεπιστήμια που ευνοούν τη μετριότητα και την ήσσονα προσπάθεια.

Με μια αγορά εργασίας εχθρική για τους νέους ανθρώπους.

Με συντηρητικές επιχειρηματικές και διοικητικές κουλτούρες.

Με απολιθωμένες, άκαμπτες, γραφειοκρατικές δομές στα κόμματα και στους συνδικαλιστικούς φορείς.

Με νοοτροπίες κλειστών κυκλωμάτων και αναξιοκρατικούς μηχανισμούς προώθησης σε κρίσιμες θέσεις.

Με μια κουλτούρα που περιορίζει τις φιλοδοξίες της νέας γενιάς, στο στόχο της αποκατάστασης και του βολέματος.

Αντί, λοιπόν, να αναρωτιόμαστε γιατί δεν υπάρχουν πια μεγάλοι ηγέτες, ας φροντίσουμε να αντιμετωπίσουμε όλες αυτές τις παθογένειες. Ας δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον, στην εκπαίδευση, στις επιχειρήσεις, στην πολιτική, αλλά και στα ΜΜΕ, το οποίο θα βοηθά τα ηγετικά ταλέντα να ανθίσουν. Και να οδηγήσουν τη χώρα επιτέλους μπροστά».