Σκάνδαλο Novartis: Πάρτι μίζας με «πλυντήριο» ανύπαρκτα ΜΜΕ

Νέα στοιχεία για το σκάνδαλο της Novartis που έχουν κατατεθεί στο FBI αλλά, όπως φαίνεται, όχι και στις ελληνικές αρχές.

Πρόκειται για στοιχεία –τα έχει στη διάθεσή του το FBI και βάσει αυτών έχει σχηματιστεί τμήμα της έκθεσής του– που αποτυπώνουν το ξέπλυμα χρήματος και τη διαχείριση των μαύρων ταμείων της πολυεθνικής εταιρείας. Όπως αποκάλυψε η ιστοσελίδα Documento, μάρτυρας κατέθεσε στο FBI ότι το μαύρο ταμείο της Novartis είχε διαμορφωθεί από παράλληλες εξαγωγές φαρμάκων της εταιρείας.

Μαύρο χρήμα από παράλληλες εξαγωγές

Την περίοδο που ο mr Novartis Κωνσταντίνος Φρουζής μεσουρανούσε, η εταιρεία φρόντιζε να εισάγει φάρμακα εκτός πατέντας στην ελληνική αγορά.

Τα συγκεκριμένα είχαν μικρή τιμή στην Ελλάδα αλλά υψηλότερη σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες, όπως για παράδειγμα η Γερμανία. Μέσω χονδρεμπόρων στον χώρο του φαρμάκου –φαρμακευτικοί συνεταιρισμοί και φαρμακαποθήκες– αυτά τα φάρμακα εξάγονταν πίσω στις προαναφερθείσες χώρες, π.χ. στη Γερμανία. Πραγματοποιούνταν δηλαδή παράλληλες εξαγωγές αυτών των φαρμάκων. Ετσι αν ένα φάρμακο, όπως για παράδειγμα το Voltaren, στοίχιζε 3 ευρώ στην Ελλάδα, στη Γερμανία θα στοίχιζε 5 ευρώ.

Οπότε τα φάρμακα που έφταναν στην Ελλάδα, αντί να διοχετευτούν στην ελληνική αγορά, εξάγονταν –ακόμη και σε περιπτώσεις που παρουσιαζόταν έλλειψή τους στα ελληνικά φαρμακεία–, γεγονός που αποτελεί παράβαση του νόμου. Επομένως οι Ελληνες χονδρέμποροι, που αν τα διοχέτευαν στα φαρμακεία θα είχαν μικρό ποσοστό κέρδους, της τάξεως του 5% για παράδειγμα, έβλεπαν τα κέρδη τους να εκτοξεύονται μέσω των παράλληλων εξαγωγών.

Εκτός από την παράλληλη εξαγωγή φαρμάκων εφαρμοζόταν και το λεγόμενο σύστημα «σκούπα» ή αλλιώς «παπάκια». Στην προκειμένη περίπτωση ντελιβεράδες προμηθεύονταν τα προαναφερθέντα φάρμακα από φαρμακεία σε λιανική τιμή. Κατόπιν τα έδιναν στους χονδρέμπορους, οι οποίοι τα πωλούσαν σε χώρες όπως η Γερμανία κρατώντας ένα ποσοστό από τη διαφορά τιμής, ενώ το υπόλοιπο κατευθυνόταν και πάλι στα μαύρα ταμεία της Novartis.

Λεφτά σε «ανύπαρκτα» σάιτ

Από τις παράλληλες εξαγωγές προφανώς κέρδιζε και η Novartis, αφού όσο πιο πολλά κέρδη είχαν οι χονδρέμποροι από αυτήν τη διαφορά τιμής των φαρμάκων μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας τόσο πιο πολλά ποσά επέστρεφαν στα μαύρα ταμεία της. Επειτα, σύμφωνα πάντα με όσα φέρεται να κατέθεσε ο μάρτυρας στο FBI, η Novartis έδινε αυτά τα χρήματα μέσω διαφημιστικών εταιρειών σε ανύπαρκτα σάιτ. Στη συνέχεια τα χρήματα εκταμιεύονταν, επέστρεφαν στη Novartis και συγκεκριμένα στον Κ. Φρουζή και δίνονταν ως μίζες σε κρατικούς υπαλλήλους και πολιτικούς.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ο μάρτυρας κατονόμασε ως μια από τις εν λόγω διαφημιστικές εταιρείες τη Zenith Media, επίσημη διαφημιστική εταιρεία της Novartis παγκοσμίως.

Μάλιστα ο μάρτυρας φέρεται να κατέθεσε στο FBI κατάλογο με 23 ιστοσελίδες που έλαβαν ποσά από τα μαύρα ταμεία της Novartis μέσω της Zenith Media. Αυτές οι 23 ιστοσελίδες, σύμφωνα με τον μάρτυρα, φαίνεται ότι ανήκαν στον αποθανόντα εκδότη της εφημερίδας «Ακρόπολις» Παναγιώτη Μαυρίκο, ο οποίος σκοτώθηκε σε τροχαίο τον Ιούνιο του 2016.

Οι συγκεκριμένες 23 ιστοσελίδες που φέρεται να κατέθεσε ο μάρτυρας στο FBI είναι: megalwnwmeygeia.gr, kosmoskaiygeia.gr, oikoumenikiygeia.gr, lifenews.gr, juniusbrutus.gr, freegreece.gr, pagosmiaygeia.gr, akropolisnews.gr, epikairotitanews.gr, greeknews.biz, iatrikignomi.gr, ygeiasimera.gr, 24-wres.gr, greekonomy.gr, ellinikosvorras.gr, newpage.gr, bankpage.gr, worldeconomy.gr, moneyday.gr, economylife.gr, enamag.gr, enathine.gr, grhealthnews.gr.

Σε έρευνα που πραγματοποιήσαμε διαπιστώσαμε ότι μόλις τέσσερις από αυτές τις ιστοσελίδες βρίσκονται πλέον σε λειτουργία. Από αυτές η μία, η greeknews.biz, μολονότι φαίνεται να λειτουργεί, εμφανίζει λευκή σελίδα.

Σε αναζήτηση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα similarweb, όπου μπορεί κανείς να ερευνήσει την επισκεψιμότητα των ιστοσελίδων, ένα από τα τέσσερα επίμαχα σάιτ που λειτουργεί, το lifenews.gr, βρίσκεται πολύ χαμηλά και συγκεκριμένα στη θέση 191.998 στο σύνολο των ελληνικών ιστοσελίδων.

Για τα υπόλοιπα δύο σάιτ που είναι ανοιχτά, δηλαδή το ygeiasimera.gr και το newpage.gr, δεν κατέστη δυνατόν να βρούμε στοιχεία, γεγονός που υποδηλώνει ότι έχουν ακόμη χαμηλότερη επισκεψιμότητα από την ιστοσελίδα lifenews.gr.

Εντυπωσιακότερα ήταν τα ευρήματα της δημοσιογραφικής έρευνας αναφορικά με τα υπόλοιπα 19 σάιτ τα οποία δεν βρίσκονται σε λειτουργία. Χρησιμοποιώντας την ηλεκτρονική πλατφόρμα archive.org/web στην οποία μπορεί κανείς να αναζητήσει την περίοδο λειτουργίας ενός σάιτ, δεν κατέστη δυνατό να βρούμε οποιοδήποτε στοιχείο ότι λειτούργησαν οποτεδήποτε οι επτά από τις παραπάνω 19 ιστοσελίδες. Για τις υπόλοιπες 12 δεν εμφανίζονται στοιχεία από τη μέτρηση επισκεψιμότητάς τους, γεγονός που καταδεικνύει πως, αν ποτέ λειτούργησαν, ουσιαστικά ήταν «ανύπαρκτες».

Αξιοσημείωτο είναι ότι στην ηλεκτρονική πλατφόρμα similarweb αναγράφεται ότι πέντε από τις προαναφερόμενες 23 ιστοσελίδες ξεκινούν να λειτουργούν ταυτόχρονα, στις 29 Μαΐου 2014.

Tο ότι τα χρήματα από τη Zenith Media δίνονταν σε ανύπαρκτα σάιτ πιστοποιείται και από την παρουσίαση (power point) της Zenith, η οποία φέρεται να παραδόθηκε στο λογιστήριο της Novartis.

Σε αυτήν εμφανίζονται κάποια από τα προαναφερθέντα 23 σάιτ να παίρνουν διαφήμιση από την πολυεθνική. Το αξιοσημείωτο σε αυτή την παρουσίαση, την οποία αποκαλύπτει σήμερα το Documento, είναι ότι ενώ εμφανίζονται έξι διαφορετικά domain (όνομα ιστοτόπου) από τα 23 επίμαχα, όλα έχουν σχεδόν πανομοιότυπο layout (εμφάνιση) και σε όλα εμφανίζονται διαφημιστικά μπάνερ της Novartis, γεγονός που φαίνεται να ενισχύει περαιτέρω όσα έχει καταθέσει ο μάρτυρας. Με άλλα λόγια, πιθανότατα πρόκειται για δημιουργία μιας γραφιστικής απεικόνισης προκειμένου να αιτιολογηθεί η πληρωμή της Novartis μέσω της Zenith προς αυτές τις ιστοσελίδες και όχι για υπαρκτά σάιτ.

To Documento απέστειλε επίσημη ενημέρωση μέσω mail στη Zenith Media αναγράφοντας αυτολεξεί: «Στο πλαίσιο δημοσιογραφικής έρευνας και όπως προκύπτει από κατάθεση μάρτυρα στο FBI η Ζenith εμφανίζεται να συμμετέχει στη διοχέτευση του μαύρου χρήματος των δωροδοκιών σε διάφορα πρόσωπα πολιτικά και μη.

Συγκεκριμένα όπως αποδεικνύεται από παρουσίαση (power point) της Ζenith που παραδόθηκε στο λογιστήριο, ανύπαρκτα σάιτ (όπως oikoumenikiygeia.gr και 24-wres.gr) εμφανίζονται να παίρνουν διαφήμιση από τη Novartis ενώ υπάρχει και το αποδεικτικό δημοσίευσης (screenshot).

Τα χρήματα αυτά στη συνέχεια φαίνεται να επιστρέφουν στον Κωνσταντίνο Φρουζή αφού έχουν εισπραχθεί από τον ιδιοκτήτη των σάιτ για τις δωροδοκίες. Εν ολίγοις η εταιρεία σας εμφανίζεται ως καθοριστικός κρίκος στη διαδικασία χρηματισμών.

Θα θέλαμε την επίσημη απάντηση σας».

Το ερώτημά μας προς τη Zenith παρέμεινε αναπάντητο ενώ οι προσπάθειές μας να επικοινωνήσουμε τηλεφωνικά με τη γενική διευθύντρια της διαφημιστικής εταιρείας Αντιγόνη Γαλάνη δεν τελεσφόρησαν.

«Ο Φρουζής ενέκρινε τις δωροδοκίες»

Ο ρόλος της Zenith Media αλλά και το ξέπλυμα χρήματος και το σύστημα δωροδοκιών που εφάρμοσε η Novartis μέσω εταιρειών έχει σκιαγραφηθεί επίσης από την έκθεση του FBI.

Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι «οι εταιρείες μέσων ενημέρωσης χρησιμοποιήθηκαν από τη Novartis για πληρωμή δωροδοκιών και ξέπλυμα χρήματος. Οι μικρότερες εταιρείες μέσων ενημέρωσης και η Publicis Hellas είχαν ενταχθεί στο σχέδιο δωροδοκίας. Ο Φρουζής ενέκρινε τις αιτιολογίες για τις δωροδοκίες».

Στην έκθεση γίνεται ακόμη αναφορά σε παγκόσμια συμφωνία προμήθειας που επικεντρώθηκε στις επαφές με πωλητές Μέσων (media). Αυτή η παγκόσμια συμφωνία «δημιούργησε έναν κεντρικό πωλητή, την Publicis Hellas (σ.σ.: πρόεδρος Αντώνης Πασσάς), την οποία όλες οι φαρμακευτικές εταιρείες κάθε χώρας χρησιμοποιούσαν για διαφημίσεις. Η Publicis Hellas ήταν η πατρική εταιρεία της Zenith Media…».

«Το 2014 το Τμήμα Αγοράς της Novartis πίεζε ώστε να κατέχει όλα τα μέσα μέσω της Publicis Hellas. Υπήρχε μια φήμη ότι η Publicis Hellas χρησιμοποιούσε τη Zenith Media σαν όχημα ώστε να χειραγωγεί την αγορά χρησιμοποιώντας μικρότερες εταιρείες για επιχειρήσεις.
Οι μικρότερες εταιρείες λάμβαναν στο τέλος του έτους επιστροφές χρημάτων.

Η Zenith Media χρέωσε τη Novartis με τέλος διεκπεραίωσης 6%. Η Zenith Media απευθύνθηκε στις άλλες εταιρείες media και ζήτησε ποσοστό 20%. Αυτή ήταν κοινή πρακτική στη βιομηχανία μέσων στην Ελλάδα.

Η Publicis Hellas επίσης ζήτησε σημαντική παρακράτηση αμοιβών (προμηθειών) ύψους 12.000-15.000 ευρώ τον μήνα. Σύμφωνα με την πολιτική, η Zenith προβλεπόταν να εκδίδει τιμολόγια με ένα αντίγραφο της διαφήμισης ή μια λήψη από την ιστοσελίδα απευθείας προς το λογιστήριο της Novartis. Το λογιστήριο αντιστοιχούσε τα τιμολόγια στο πακέτο της Zenith. Η Zenith παρείχε στιγμιότυπα οθόνης ιστοσελίδων που δεν υπήρχαν στη Novartis».

Αναφορικά με την αρμοδιότητα της Publicis Hellas, συνίστατο στο να «αναζητά ψεύτικες ιστοσελίδες και απατηλές διαφημίσεις, που δεν υπήρχαν. Ειδικοί πωλητές λάμβαναν τιμολόγια μέσω της Publicis Hellas χωρίς τον πρέποντα διαγνωστικό έλεγχο. Η Publicis ήταν υπεύθυνη να επαληθεύει τους πωλητές.

Σε κάθε περίπτωση λάμβαναν 6% επιστροφή από όλες τις συναλλαγές. Η Publicis ανέβαζε στιγμιότυπα οθόνης των συγκεκριμένων διαφημίσεων και δεν έκανε περαιτέρω έρευνα στα μέσα ενημέρωσης ή περαιτέρω ανάλυση. Ο Πασσάς ήταν γνώστης της κουλτούρας της Publicis και αναβαθμίστηκε σε πρόεδρο του γκρουπ…».

Σχετικά με τον Π. Μαυρίκο στην έκθεση αναφέρεται ότι το 2013 ο Φρουζής τον ήθελε «να γίνει η επόμενη εταιρεία ξεπλύματος χρήματος. Ο Μαυίρκιος (sic) είχε εμπλακεί στο σχέδιο δωροδοκίας. Ο Μαυίρκιος έβαλε διαφημιστικό χώρο σε ιστοσελίδες για τη Novartis. Η Zenith Media ήταν υπεύθυνη για την παροχή ανάλυσης όλων των διαφημίσεων στα media».

«Πληρωμή δωροδοκιών και ξέπλυμα χρήματος»

Στην έκθεση του FBI γίνεται αναφορά και σε άλλες εταιρείες που χρησιμοποιήθηκαν από τη Novartis «στο σχέδιο δωροδοκίας». Μία από αυτές είναι και η Ethos Media για την οποία ο Νίκος Μανιαδάκης, «σύμβουλος υγείας, πρότεινε η Novartis να συνεργαστεί με την ETHOS MEDIA».

Μια άλλη ήταν η Diagnos Press η οποία «έκανε μια διαφήμιση για τη Novartis στην οποία η δίκαιη αγοραία αξία για το διαφημιστικό πλαίσιο ήταν 200 ευρώ και η Novartis της κατέβαλε 1.200 ευρώ…».

Σε αναφορά της έκθεσης, στη Mediahouse που «τραβούσε την κυκλοφορία οιασδήποτε διαφήμισης στο διαδίκτυο», αναγράφεται ότι η «Novartis δεν πλήρωνε για ανάλυση μέσων καθώς οι διαφημίσεις καθορισμένης τιμής ήταν σπάνιες και υπήρχαν πλασματικές αγορές (εκροές)… Η Novartis πλήρωνε το τιμολόγιο του πωλητή και την τιμή χωρίς να εκπονεί περαιτέρω έρευνα για την αξία της διαφήμισης…».

Σύμφωνα με τα έγγραφα του FBI, ένας από τους ανθρώπους που «χρησιμοποιήθηκαν από τη Novartis για πληρωμή δωροδοκιών και ξέπλυμα χρήματος» ήταν ο Μιχάλης Πιτσιλίδης –έχει αποβιώσει– που υπήρξε σύμβουλος του Αδωνη Γεωργιάδη.

Στα επίμαχα έγγραφα αναφέρεται ο Φρουζής που «κατηύθυνε τον Πιτσιλίδη», ενώ φέρεται να εμπλέκεται και σε άλλη υπόθεση, που αφορά την Bayer.

Ακόμη μια εταιρεία που περιγράφεται στην έκθεση του FBI να συμμετέχει σε αυτό το ξέπλυμα χρήματος ήταν η New Medical Development, πρόεδρος της οποίας ήταν ο Εμμανουήλ Βουλκίδης και ιδρυτής ο γιος του Θεόδωρος Βουλκίδης. Ο Εμμ. Βουλκίδης «ήταν το κεντρικό σημείο επαφής για το ξέπλυμα χρήματος για λειτουργίες της αγοράς». Μεταξύ 2009-14 «ο Βουλκίδης ήταν η βασική εταιρεία που ξέπλυνε χρήματα για το τμήμα πρόσβασης αγοράς της Novartis.

Ο Βουλκίδης είχε μια μικρή εταιρεία και παρείχε απατηλές υπηρεσίες ή παρήγαγε (εξέδιδε) αυξημένα τιμολόγια για τη Novartis. Για παράδειγμα, ο Βουλκίδης έκανε μια ποδοσφαιρική διαφήμιση σε μια ιστοσελίδα για τη Novartis. Ο Βουλκίδης τράβηξε μια φωτογραφία και τη χρησιμοποίησε για πέντε συναπτά έτη. Αυτά τα χρήματα χρησιμοποιούνταν για τη δωροδοκία κυβερνητικών αξιωματούχων…».

«Οι διαφημίσεις κάλυπταν τα ποσά των δωροδοκιών»

Σε κατάθεση της προστατευόμενης μάρτυρος Αικατερίνης Κελέση στις 25 Νοεμβρίου 2017 γίνεται αναφορά σε τραπεζικό λογαριασμό της μητρικής Novartis από τον οποίο «τροφοδοτείτο ο κεντρικός λογαριασμός της Novartis Ηellas στη Citibank.

Τα χρήματα αυτά αφού διανέμονταν στα διάφορα brands (προϊοντικά τμήματα) της εταιρείας, προκειμένου να προωθηθούν εν συνεχεία στους δωροδοκούμενους κρατικούς αξιωματούχους, καταβάλλονταν ως αμοιβή σε εταιρείες διαφημιστικές, επικοινωνίας, εκδοτικές, συμβουλευτικές, ένεκα παροχής υπηρεσιών, οι οποίες κατά ποσοστό περίπου 95% δεν παρέχονταν πραγματικά (εικονικότητα).

Τέτοιες εταιρείες ενδεικτικά είναι οι α) Παυλοπούλου Ιουλία και Σία ΟΕ, β) Εταιρεία Εμπορικής Υποστήριξης, γ) Γιώτης Βασίλειος και Σία ΕΕ, δ) Δεσύπρης Νικόλαος, ε) Ρixel Ρlant EPE Νικ. Δεσύπρης, στ) Ιατρικές Εξελίξεις Μονοπρόσωπη ΕΠΕ, ζ) Νέες Ιατρικές Εξελίξεις ΕΠΕ, η) PRODIR SA.

Οι ανωτέρω εταιρείες επέστρεφαν τα χρήματα στον κ. Φρουζή, ο οποίος αφού παρακρατούσε το δικό του “μερίδιο”, εν συνεχεία κατέβαλλε μεγάλα χρηματικά ποσά ως δωροδοκίες σε κρατικούς αξιωματούχους…».

Στις 18 Ιανουαρίου 2018 ο προστατευόμενος μάρτυρας Μ. Σαράφης καταθέτει: «Πιθανολογώ ότι το ξέπλυμα των χρημάτων για τις δωροδοκίες προς τον Λιντζέρη (σ.σ.: πρόεδρος του ΕΟΦ) γινόταν από τις εταιρείες του Μαυρίκου (ο οποίος αντικατέστησε στις δραστηριότητες του ξεπλύματος τον Βουλκίδη), στις οποίες η Novartis ανέθετε διαφημίσεις με εν μέρει εικονικό τίμημα, το οποίο εν πολλοίς κάλυπτε τα ποσά των δωροδοκιών…».

Στις 15 Ιανουαρίου 2018 ο προστατευόμενος μάρτυρας Μάξιμος Σαράφης καταθέτει μεταξύ άλλων για διαφημιστικές εταιρείες που ξεπλένουν χρήμα της Novartis το οποίο έπειτα δινόταν σε κρατικούς αξιωματούχους και πολιτικούς.

Κατέθεσε συγκεκριμένα ότι τον Απρίλιο του 2012, επί υπουργίας Ανδρέα Λοβέρδου, τέθηκε από τον τότε γενικό γραμματέα του υπουργείου Υγείας το ζήτημα της έγκρισης της χρήσης του φαρμακευτικού προϊόντος για την ωχρά κηλίδα Avastin, της εταιρείας Roche, ανταγωνίστριας της Novartis. Μέχρι τότε γι’ αυτή την πάθηση χρησιμοποιούνταν το Lucentis, σκεύασμα της Novartis. Η Novartis για να αποτρέψει αυτήν τη διαδικασία «δωροδόκησε τον υπουργό Υγείας Αν. Λοβέρδο με το ποσό των 70.000 περίπου.

Συγκεκριμένα το ποσό των 100.000 ευρώ μεταφέρθηκε από τον προϋπολογισμό του τμήματος οφθαλμολογίας της Νοβάρτις Ελλάς στο τμήμα πρόσβασης (Μarket Αccess) και αφού ξεπλύθηκε μέσω διαφόρων διαφημιστικών εταιρειών, μεταξύ των οποίων οι Ιατρικές Εξελίξεις, Εthos Μedia, ΠΑΝΜΑΡ, Πιτσιλίδης ΑΕ, εν συνεχεία, αφού παρακρατήθηκε χοντρικά το 30% του ποσού από τις ως άνω εταιρείες, επιστράφηκε στον Φρουζή το ποσό των 70.000 ευρώ, το οποίο ο τελευταίος το παρέδωσε διά ζώσης στον υπουργό».

Στην ίδια κατάθεση ο Μ. Σαράφης επικεντρώνεται και στη διαφημιστική εταιρεία Prestige: «Η συγκεκριμένη εταιρεία έλαβε από τη Νοβάρτις Ελλάς έργα συνολικού ύψους 200.000 ευρώ σε διάρκεια μιας διετίας προκειμένου μεταξύ άλλων α) να προωθηθεί σε επίπεδο δημοσιότητας η κατ’ εξαίρεση τιμολόγηση των ανωτέρω προϊόντων (σ.σ.: Gilenya και Tasigna 50 της Novartis) μέσα στον Αύγουστο του 2011, β) να καλλιεργηθεί η θετική πολιτική εικόνα του Αν. Λοβέρδου, γ) να καλλιεργηθεί ομοίως η θετική εικόνα του Κων/νου Φρουζή ως υποψηφίου για την προεδρία του ΣΦΕΕ…».