Ανησυχεί η Κύπρος για την επόμενη ημέρα χωρίς Κοτζιά – Τι γράφει ο κυπριακός «Φιλελεύθερος»

Σε μια περίοδο με πολλά ανοικτά θέματα στο πεδίο των εθνικών ζητημάτων και στρατηγικών σχεδιασμών ήλθε η παραίτηση του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά, ο οποίος ήταν ο βασικός παίκτης όλων των πρωτοβουλιών και γεωπολιτικών κινήσεων.

Η παραίτησή του δεν έχει τα χαρακτηριστικά μιας περίπτωσης που καταλήγει σε μια απλή αντικατάσταση υπουργού, καθώς ο Νίκος Κοτζιάς είχε ρόλο διαμορφωτή, εκφραστή και διαχειριστή της εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδος, που επηρέαζε και την Κύπρο.

Η αποχώρηση Κοτζιά αναμένεται να επηρεάσει σημαντικά το σκηνικό που έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια και το οποίο διαφοροποίησε σημαντικά την εικόνα της Ελλάδος.

Υπάρχουν μια σειρά από εκκρεμότητες που πρέπει να αντιμετωπιστούν και αφορούν και την Κύπρο, ενώ υπάρχουν ασφαλώς και ζητήματα όπως το Σκοπιανό, οι συζητήσεις με Αλβανία, που θα πρέπει να τύχουν διαχείρισης και αμέσως.

Αναφορικά με την Κύπρο τα ζητήματα που προκύπτουν είναι, μεταξύ άλλων, τα εξής:

Πρώτο, το προγραμματισμένο ταξίδι στην Ουάσινγκτον και η συνάντηση με τον Αμερικανό ομόλογό του Μάικ Πομπέο στις 13 Δεκεμβρίου.

Σημειώνεται συναφώς ότι θα προηγηθεί η επίσκεψη, εντός Νοεμβρίου, του Κύπριου υπουργού Εξωτερικών Νίκου Χριστοδουλίδη στην αμερικανική πρωτεύουσα για συνομιλίες με τον κ. Πομπέο.

Δεύτερο, η τετραμερής συνάντηση ΗΠΑ, Ελλάδος, Κύπρου, Ισραήλ τον Δεκέμβριο, στην Ουάσιγκτον, σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών.

Τρίτο, οι διεργασίες στο Κυπριακό ενδεχομένως να φθάσουν στην κορύφωσή τους τους επόμενους μήνες. Ο Νίκος Κοτζιάς διαχειριζόταν προσωπικά το Κυπριακό.

Είχε εμπλοκή στη διαμόρφωση της πολιτικής και των τακτικών κινήσεων.

Ήταν ο διαμορφωτής της πρότασης για την Ασφάλεια, την πρώτη και μοναδική συνολική και ολοκληρωμένη που έχει κατατεθεί.

Είναι αρχιτέκτονας της πρότασης και αυτός που προσωπικά ανέλαβε να την προωθήσει.

Όπως είναι γνωστό η κατάθεσή της συνοδεύθηκε με διπλωματικές πρωτοβουλίες επεξήγησής της και της συμπερίληψής της –μετά από μεγάλη προσπάθεια– στην ατζέντα των συζητήσεων για το Κυπριακό.

Αυτό άλλαξε την ημερήσια διάταξη στον βαθμό που ανέτρεπε τις προηγούμενες πρακτικές, που επικέντρωναν τις συνομιλίες μόνο στις εσωτερικές πτυχές, το συνταγματικό ζήτημα.

Η πρόταση για την Ασφάλεια αποτελεί πλέον κεκτημένο της διαδικασίας και των συζητήσεων. Είναι στο τραπέζι ανεξαρτήτως εάν η τουρκική πλευρά δεν την αποδέχεται.

Την αντιμετωπίζει δε θετικά ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών. Το ζητούμενο είναι κατά πόσο η διαχείριση που θα γίνει εφεξής θα διατηρήσει στην ατζέντα αυτή την πρόταση. Κι αυτό αφορά την Αθήνα και τον διάδοχο του Νίκου Κοτζιά.

Τέταρτο, η ανάπτυξη, διεύρυνση των τριμερών συνεργασιών με χώρες της περιοχής. Οι σχεδιασμοί των τελευταίων μηνών διαμορφώνουν νέα δεδομένα με εμπλοκή και νέων χωρών, ενώ ταυτόχρονα δημιουργούνται οι βάσεις, υποδομές και μηχανισμοί εφαρμογής αποφάσεων, όπως είναι η Γραμματεία που θα εδρεύει στη Λευκωσία.

Ανησυχεί η Λευκωσία

Οι καλές σχέσεις Αθήνας και Λευκωσίας είναι δεδομένες, όπως συχνά-πυκνά δηλώνεται αρμοδίως.

Αυτή είναι μια ατάκα-κλισέ που χρησιμοποιείται διαχρονικά από τις κυβερνήσεις Ελλάδος και Κύπρου, ακόμη και σε περιόδους κατά τις οποίες οι σχέσεις ήταν άριστες ή όταν χαρακτηρίζονταν από καχυποψία, έλλειψη εμπιστοσύνης και διαφωνιών.

Είναι πρόδηλο πως έχει πάντα σημασία ποιοι είναι οι φορείς συντονισμού και εφαρμογής της συμφωνηθείσας πολιτικής.

Στην προκειμένη περίπτωση, ο Νίκος Κοτζιάς είχε αναλάβει το βάρος του συντονισμού με τη Λευκωσία (με Νίκο Χριστοδουλίδη), αλλά και την προώθηση και διά πρωτοβουλιών της εφαρμογής αποφάσεων και πολιτικών. Εδώ θα υπάρξει αναμφίβολα ένα κενό, ενώ πρόδηλη είναι η ανησυχία της Λευκωσίας που θεωρούσε πολύτιμο σύμμαχο τον Κοτζιά.

Τι θα γίνει τώρα; Ο Έλληνας Πρωθυπουργός προφανώς και δεν θα κρατήσει εσαεί το υπουργείο Εξωτερικών.

Αλλά ακόμη και να το διατηρήσει, θα πρέπει κάποιος να έχει αυξημένες αρμοδιότητες.

Το ενδεχόμενο να κατανέμει αρμοδιότητες σε αναπληρωτή ΥΠΕΞ και υφυπουργούς είναι ορατό, είναι όμως σαφές πως δεν θα υπάρχει ένας που θα αναλαμβάνει την ευθύνη και να καθορίζει πολιτική.

Ο Νίκος Κοτζιάς είχε τη μεγάλη εικόνα και την εμπειρία.

Να αναλάβει αναβαθμισμένο ρόλο ο διπλωματικός σύμβουλος του Πρωθυπουργού Βαγγέλης Καλπαδάκης είναι πιθανόν, αναμένεται ωστόσο τούτο να προκαλέσει αντιδράσεις.

Ρόλο-κλειδί θα μπορεί να διαδραματίσει ο γ.γ. του ΥΠΕΞ Δημήτριος Παρασκευόπουλος, με πλούσια εμπειρία, είναι όμως υπηρεσιακός.

Τσίπρας και Κοτζιάς

Ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας είχε εμπιστοσύνη στον Νίκο Κοτζιά.

Όσον αφορά στο Κυπριακό είχε κλείσει πολλές φορές τα αφτιά όταν κάποιοι ζητούσαν την αποπομπή του.

Δυο Κύπριοι αξιωματούχοι το είχαν ζητήσει από τον Πρωθυπουργό, χωρίς αποτέλεσμα.

Όπως είχε ζητήσει και η τέως Αμερικανίδα ΥΦΕΞ, κ. Νούλαν, μέσω τρίτων, να παρακαμφθεί.

Το ίδιο έγινε και στο Κραν Μοντάνα, όταν κάποιοι θεώρησαν πως εάν έρχονταν οι Πρωθυπουργοί των εγγυητριών δυνάμεων θα «προσπερνούσαν» τον Κοτζιά.

Υπενθυμίζεται τα όσα Προεδρικό, ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ του είχαν προσάψει για το Μοντ Πελεράν (ότι τούμπαρε δήθεν τη συμφωνία!) ενώ στη συνέχεια αυτός που επιβεβαιώθηκε από τις εξελίξεις και την τουρκική στάση ήταν ο τέως Έλληνας ΥΠΕΞ.

Την περασμένη Τρίτη, στη διάρκεια μιας θυελλώδους συνεδρίασης του Υπουργικού, ο Πρωθυπουργός επέλεξε αντί του συνεργάτη του στο ΥΠΕΞ, τη συνέχιση της κυβερνητικής πλειοψηφίας στη Βουλή και τον Πάνο Καμμένο. Πόσο ομαλή θα είναι η συνέχεια θα φανεί.

Πηγή: Εφημερίδα Φιλελεύθερος της Κύπρου