Το μείζον θέμα της επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης έθεσε ο Αλέξης Τσίπρας στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ την Τρίτη.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός σταθερά βάζει στον Τούρκο πρόεδρο το ζήτημα της Χάλκης σε όλες τις συναντήσεις τους.
«Δεν έχει παραλείψει σε καμία συνάντηση να θέσει τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ενώπιον της υπόσχεσής του, ότι η Θεολογική Σχολή θα λειτουργήσει ξανά, ζητώντας του πάντα να μάθει το πότε», είπαν στο TRIBUNE καλά ενημερωμένες πηγές.
Η Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης ήταν η κύρια θεολογική σχολή του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης, πριν κλειστεί από τις τούρκικες αρχές το 1971.
Οι εγκαταστάσεις της σχολής βρίσκονται στο νησί Χάλκη, ένα από τα Πριγκηπονήσια.
Η σχολή στεγαζόταν αρχικά στη σταυροπηγιακή Μονή της Αγίας Τριάδας, στη Χάλκη, η οποία είχε ιδρυθεί από τον Πατριάρχη Φώτιο Α΄ της Κωνσταντινούπολης (858-861 και 878-886).
Το 1844, ο Πατριάρχης Γερμανός Δ΄ κατά την πρώτη του πατριαρχεία (1842-1845), ίδρυσε το 1843 θεολογική Σχολή στις εγκαταστάσεις της μονής της Αγίας Τριάδας, την οποία και εγκαινίασε το αμέσως επόμενο έτος στις 13 Σεπτεμβρίου 1844.
Όλα τα κτίρια εκτός από ένα παρεκκλήσι καταστράφηκαν στο μεγάλο σεισμό που συνέβη στη Κωνσταντινούπολη στις 28 Ιουνίου του 1894 με συνέπεια να διακοπεί η λειτουργία της.
Μετά από εκτεταμένες επισκευές και αναστηλώσεις από τον αρχιτέκτονα Περικλή Φωτιάδη, διάρκειας 17 μηνών, η σχολή με νέο πλέον κτίριο εγκαινιάστηκε στις 1 Οκτωβρίου του 1896. Σημαντική ανακαίνιση έγινε στη δεκαετία του ’50.
Πολλοί Ορθόδοξοι θεολόγοι, ιερείς, επίσκοποι και πατριάρχες φοίτησαν στην Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης, συμπεριλαμβανομένου και του Πατριάρχη Βαρθολομαίου.
Οι φοιτητές στη Χάλκη περιλάμβαναν όχι μόνο γηγενείς Έλληνες, αλλά και Ορθόδοξους Χριστιανούς από όλο τον κόσμο, προσδίδοντας στη σχολή έναν διεθνή χαρακτήρα.
Επίσης, πολλοί πατριάρχες, επίσκοποι και πρώην δάσκαλοι έχουν ταφεί σε ειδική περιοχή του κήπου.
Οι θεολογικές εγκαταστάσεις περιλαμβάνουν το Παρεκκλήσιo της Αγίας Τριάδoς, κοιτώνες, αναρρωτήριο, γραφεία, και την πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη η οποία κατέχει σημαντική ιστορική συλλογή βιβλίων, περιοδικών και χειρογράφων.
Το 1971 η σχολή έκλεισε εξαιτίας ενός τουρκικού νόμου που απαγόρευε τη λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων.
Το 1998 η επιτροπή ιδιοκτητών της σχολής διατάχθηκε να διαλυθεί, αλλά διεθνής κριτική έπεισε την Άγκυρα να ακυρώσει τη διαταγή.
Η Χάλκη έχει λάβει διεθνή προσοχή τα τελευταία χρόνια.
Τον Οκτώβριο του 1998, το Κογκρέσο των ΗΠΑ υποστήριξε την επαναλειτουργία της Χάλκης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναφέρει επίσης το ζήτημα στις διαπραγματεύσεις για την τουρκική προσχώρηση στην ΕΕ.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον επισκέφτηκε την Χάλκη στην επίσκεψή του στην Τουρκία το 1999 και ζήτησε από τον Τούρκο Πρόεδρο Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ να επιτρέψει την επαναλειτουργία της σχολής.
Τον Αύγουστο του 2011, ο Τούρκος Πρωθυπουργός Ερντογάν αποφάσισε με διάταγμα ότι τα ακίνητα και τα θρησκευτικά κτίρια του Οικουμενικού Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης, τα οποία κατασχέθηκαν στο παρελθόν πρέπει να επιστραφούν προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης.
Τον Σεπτέμβριο του 2011 ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Προύσης Ελπιδοφόρος διορίστηκε Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδος Χάλκης.
Τον Ιανουάριο του 2013, ανέφερε η τουρκική εφημερίδα Today’s Zaman ότι το τουρκικό Συμβούλιο Ιδρυμάτων επέστρεψε 190 εκτάρια γης πρός το ίδρυμα της Μονής της Αγίας Τριάδος.
Το εν λόγω ίδρυμα είναι ο ιδιοκτήτης της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της γης βρίσκεται στο χώρο της Θεολογικής Σχολής.
Έτσι το Οικουμενικό Πατριαρχείο ελπίζει ότι οι υποσχέσεις από την τουρκική κυβέρνηση ότι θα επιτραπεί η επαναλειτουργία της Χάλκης θα τηρηθούν.
Στη διμερή συνάντηση Τσίπρα-Ερντογάν, συμμετείχαν εκ μέρους της ελληνικής πλευράς ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, ο υπουργός ΨΗΠΤΕ, Νίκος Παππάς, ο διπλωματικός σύμβουλος του πρωθυπουργού, Βαγγέλης Καλπαδάκης, ο γγ του ΥΠΕΞ Δημήτρης Παρασκευόπουλος, η μόνιμη αντιπρόσωπος στον ΟΗΕ, Μαρία Θεοφίλη και ο Θεόδωρος Πασσάς (διπλωματικό γραφείο του ΥΠΕΞ).
Από την τουρκική πλευρά συμμετείχαν ο ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας Ιμπραχίμ Καλίν, ο υπουργός Οικονομίας Μπεράτ Αλμπαϊράκ, ο διευθυντής της ΜΙΤ Χακάν Φιντάν, ο υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ και ο υπουργός αρμόδιος για θέματα ΕΕ, Ομέρ Τσελίκ.