Το χάσμα που υπάρχει ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά την διαχείριση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών φανέρωσε η άτυπη σύνοδος κορυφής που έλαβε χώρα στις Βρυξέλλες.
Η συνάντηση ολοκληρώθηκε χωρίς απτά αποτελέσματα, αυξάνοντας την πίεση που δέχεται η καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ, η οποία κινδυνεύει με ενδοκυβερνητική εξέγερση από τους Χριστιανοκοινωνιστές εταίρους της εάν δεν πετύχει ικανοποιητική ευρωπαϊκή λύση για το προσφυγικό έως την 1η Ιουλίου.
Ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζουζέπε Κόντε κατέθεσε σχέδιο δέκα σημείων που ουσιαστικά προβλέπει κατάργηση του συστήματος του Δουβλίνου, καθώς ζητά την αποσύνδεση του ασύλου από την χώρα εισόδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Με βάση τους ισχύοντες κανόνες το κάθε κράτος-μέλος είναι αρμόδιο για τα αιτήματα ασύλου όσων φτάνουν στο έδαφός του, γεγονός που επιβαρύνει ιδιαίτερα την Ιταλία και την Ελλάδα.
«Οποιοσδήποτε φτάνει στην Ιταλία, φτάνει στην Ευρώπη» αναφέρει το έγγραφο Κόντε.
«Πρέπει να επαναβεβαιώσουμε την ευθύνη και την αλληλεγγύη».
Η τοποθέτηση Κόντε συνιστά ξεκάθαρη απόρριψη της επιδίωξης της κ. Μέρκελ να πετύχει διμερείς ή τριμερείς συμφωνίες για επαναπροώθηση των προσφύγων που φτάνουν στα γερμανικά σύνορα προς τις χώρες υποδοχής.
Αντίθετη στην ιδέα Μέρκελ είναι και η Ελλάδα, με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα να δηλώνει τόσο κατά τη διάρκεια της συνόδου όσο και μετά την ολοκλήρωσή της πως πλέον δεν υπάρχουν τέτοιες «δευτερογενείς» μετακινήσεις από την χώρα μας προς την βόρεια Ευρώπη.
Τόνισε πως τα σύνορα της Ελλάδας προς τον βορρά έχουν κλείσει λόγω μονομερών ενεργειών άλλων χωρών.
«Δεν υφίστανται δευτερογενείς ροές από την Ελλάδα», ξεκαθάρισε, προσθέτοντας πως το κύριο μέλημα της Αθήνας είναι να ελαχιστοποιηθούν οι πρωτογενείς κινήσεις προς την Γηραιά Ήπειρο.
Η σύνοδος φαίνεται πως έφερε μάλιστα στην επιφάνεια την δυσαρέσκεια ορισμένων χωρών με την σκληρή στάση στο προσφυγικό που έχει υιοθετήσει η Ρώμη, όπου ο νέος υπουργός Εσωτερικών Ματέο Σαλβίνι έχει αρνηθεί σε τρία πλοία που έχουν διασώσει πρόσφυγες και μετανάστες να δέσουν σε ιταλικά λιμάνια.
Η Ιταλία έχει ζητήσει από άλλες χώρες να βοηθήσουν, ανοίγοντας τα δικά τους λιμάνια.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν διαμήνυσε πως το Παρίσι δεν πρόκειται να λάβει «μαθήματα από κανέναν».
Ο κ. Κόντε από την πλευρά αρχικά δήλωσε πως είναι ικανοποιημένος από τα αποτελέσματα της συνόδου, όμως στη συνέχεια στο Twitter άφησε υπονοούμενα που έγινε στόχος προσβολών από την κ. Μέρκελ, τον κ. Μακρόν και τον Ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ.
Το ερώτημα πλέον είναι εάν μπορεί να βρεθεί επαρκές κοινό έδαφος για τον διαμοιρασμού των αιτήσεων για άσυλο και για την διαχείριση των δευτερογενών ροών έως την Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, την προσεχή Πέμπτη και Παρασκευή.
Σύγκλιση απόψεων υπάρχει στην ανάγκη να ενισχυθεί ο ρόλος της Frontex στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, και να αναβαθμιστεί το σώμα σε πραγματική συνοριοφυλακή και ακτοφυλακή.
Παράλληλα, πολλοί συμφωνούν με την ιδέα η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία για το Άσυλο, EASO, να γίνει πραγματικός ευρωπαϊκός οργανισμός που θα αναλαμβάνει τις αιτήσεις για το άσυλο στην ΕΕ.
Σε ό,τι αφορά τις λεγόμενες «πλατφόρμες» υποδοχής μεταναστών, ευρωπαϊκές πηγές δήλωσαν στο Αθηναϊκό Πρακτορείο ότι υπάρχουν δύο προτάσεις: Πρώτον να δημιουργηθούν πλατφόρμες τύπου hotspots σε χώρες εκτός της ΕΕ, όπου θα γίνεται ο διαχωρισμός μεταξύ οικονομικών μεταναστών και προσφύγων.
Δεύτερον, η Γαλλο-Ισπανική πρόταση, να αναλάβει δηλαδή η ΕΕ τη λειτουργία των hotspots στα εξωτερικά σύνορα.
Από την άτυπη σύνοδο της Κυριακής απουσίαζαν με απόφασή τους τέσσερις ανατολικοευρωπαϊκές χώρες, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Τσεχία και η Σλοβακία, που έχει υιοθετήσει σκληρότατη πολιτική στο θέμα του ασύλου.
Ο κ. Τσίπρας σημείωσε μετά την σύνοδο πως τα κράτη-μέλη δεν είναι υποχρεωμένα να συμμετάσχουν σε συλλογικές ευρωπαϊκές λύσεις, όμως προσέθεσε με νόημα πως δεν θα πρέπει να εκπλαγούν εάν στο μέλλον δεν λάβουν βοήθεια από τους εταίρους τους σε άλλα ζητήματα.