Προβοκατόρικο «προσκύνημα» στην Ήπειρο αποπειράθηκαν να πραγματοποιήσουν καμιά τριανταριά Αλβανοτσάμηδες της Αλβανίας αλλά και του εξωτερικού. Σύμφωνα με το EpirusPost, τριάντα περίπου άτομα μετέβησαν με λεωφορείο μέχρι τα σύνορα επιδιώκοντας να συνεχίσουν το ταξίδι τους στη Θεσπρωτία.
Όμως τελικά αυτό σταμάτησε στο Μαυρομάτι, καθώς από την ελληνική Αστυνομία ενημερώθηκε η Αθήνα, υπήρξε άμεση κινητοποίηση του Υπουργείου Εξωτερικών και ύστερα από επικοινωνία με τα Τίρανα, οι αλβανικές Αρχές δεν επέτρεψαν την είσοδο.
Η ενέργεια αυτή προκάλεσε την οργισμένη αντίδραση των τσάμικων οργανώσεων οι οποίες αφενός μεν κατηγορούν την Ελλάδα επειδή «δεν επιτρέπει σε ηλικιωμένους κατοίκους να δουν τον τόπο που γεννήθηκαν» αφετέρου στρέφονται κι εναντίον της αλβανικής κυβέρνησης κατηγορώντας την για ενδοτισμό.
Σημειώνεται πάντως ότι ήταν η πρώτη φορά που επιχειρήθηκε μαζική είσοδος Τσάμηδων στην Ελλάδα με το πρόσχημα της εκδρομής στα «πάτρια» εδάφη.
Το Σάββατο οι Αλβανοτσάμηδες διαδήλωσαν έξω από την Ελληνική Πρεσβεία στα Τίρανα, απαιτώντας την αναγνώριση της ανύπαρκτης γενοκτονίας τους και την επιστροφή των περιουσιών τους.
Ο ακροδεξιός εθνοϊσλαμιστής Σφετίμ Ιντρίζι, ηγέτης του κόμματος των Αλβανοτσάμηδων, δήλωσε ότι θέλουν πρώτα «μία συγγνώμη για τους χιλιάδες που σκοτώθηκαν στα σπίτια τους και όχι στη μάχη». Προφανώς και δεν υπάρχουν αυτοί οι χιλιάδες νεκροί.
«Θέλουμε να επιστρέψουμε στα σπίτια μας, να πάρουμε πίσω το καθεστώς που είχαμε προτού εκδιωχθούμε.
»Δεν ζητάμε τα ακίνητά μας, θέλουμε την πατρίδα μας και η πατρίδα μας είναι η Τσαμουριά» δήλωσε ο Ιντρίζι, με τους οπαδούς του να ξεσπάνε σε χειροκροτήματα.
Τουρκικός δάκτυλος
Η Τουρκία προσπαθεί να εμποδίσει την ελληνοαλβανική προσέγγιση για να μη συμφωνηθεί η ΑΟΖ.
Έτσι, επιχειρεί να δημιουργήσει μέσω μιντιακών και άλλων μηχανισμών που ελέγχει πολιτική κρίση στην Αλβανία.
Κραυγαλέα απόδειξη της τουρκικής εμπλοκής είναι ότι καλούν οι Αλβανοτσάμηδες σε διαμαρτυρίες ενάντια στο «ξεπούλημα» της αλβανικής ΑΟΖ από τον Ράμα στην Ελλάδα.
Συχνά στον αλβανικό Τύπο έχουν δημοσιευτεί πληροφορίες ότι το κόμμα των Αλβανοτσάμηδων διατηρεί εξαιρετικά στενές σχέσεις με την Τουρκία, χρηματοδοτείτο από την εκεί «τσαμική» διασπορά, ενώ εμφανιζόταν και ως ένα από τα «βρώμικα ταμεία» από δραστηριότητες που σχετίζονταν με το λαθρεμπόριο ναρκωτικών και το οργανωμένο έγκλημα.
Η αλήθεια για τους Τσάμηδες συνεργάτες των ναζί
Μετά την ιταλική κατοχή της Αλβανίας το 1939, οι μουσουλμάνοι τσάμηδες χρησιμοποιήθηκαν ως όργανο προπαγάνδας από τους Ιταλούς για να δικαιολογήσουν την εισβολή στην Ελλάδα.
Κατά τη διάρκεια της κατοχής (1941-1944), η πλειοψηφία συντάχθηκε με τις δυνάμεις του άξονα με αλυτρωτικούς σκοπούς, για τη δημιουργία της «Μεγάλης Αλβανίας».
Ως απόρροια των ακροτήτων που διαπράχθηκαν από τσάμηδες εκείνο το διάστημα (1941-1943) σε συνεργασία με τις κατοχικές Αρχές, ο τοπικός χριστιανικός πληθυσμός είτε μεταναστεύει, είτε αντιστέκεται με τη δημιουργία μικρών αντιστασιακών ομάδων, ή εντάσσεται στο ΕΑΜ και στον ΕΔΕΣ.
Προς το τέλος του πολέμου ένας πολύ περιορισμένος αριθμός πρώην δοσίλογων τσάμηδων εντάσσεται στον ΕΛΑΣ.
Στις 17-18 Αυγούστου του 1944 διεξήχθη η μάχη της Μενίνας που ήταν η σημαντικότερη που δόθηκε από τις αντιστασιακές δυνάμεις κατά των Γερμανών κατακτητών στην Ήπειρο.
Εκεί οι ενωμένες δυνάμεις του ΕΔΕΣ νίκησαν τους Γερμανούς. Ανάμεσα στα θύματα καταμετρούνται και 86 νεκροί και αρκετοί αιχμάλωτοι ανάμεσα στους οποίους και 9 Τσάμηδες.
Μετά το τέλος του πολέμου, ολόκληρος ο πληθυσμός των μουσουλμάνων Τσάμηδων διέφυγε στην Αλβανία, λόγω της δοσιλογικής δραστηριότητας με αμφότερες τις ιταλικές και γερμανικές κατοχικές Αρχές.
Οι περισσότεροι εγκαταστάθηκαν στην Αλβανία και μικρότερος αριθμός στην Τουρκία και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το σταλινικού τύπου καθεστώς της Λαϊκής Δημοκρατίας της Αλβανίας τους παραχώρησε σπίτια με σκοπό να διασπάσει τη συμπαγή παρουσία σε περιοχές που διαβιούσαν ελληνικοί πληθυσμοί (Βόρεια Ήπειρος).
Παράλληλα, περίπου 8.000 Έλληνες που ζούσαν στην Αλβανία, υπό καθεστώς πιέσεων, διέφυγαν στην Ελλάδα εκείνη την περίοδο (1945-1946).
Στην Ελλάδα, από τους περίπου 20.000 Τσάμηδες που υπήρχαν προπολεμικά στην Θεσπρωτία, σύμφωνα με την απογραφή του 1951 είχαν παραμείνει μόνο 127.
Στις 23 Μαΐου 1945 το Ειδικό Δικαστήριο Δοσιλόγων Ιωαννίνων καταδίκασε ερήμην ομαδικά 1.930 Τσάμηδες, κλείνοντας οριστικά τον δρόμο του επαναπατρισμού τους.
Για την Ελλάδα δεν υφίσταται «τσάμικο» ζήτημα.