Τι σημαίνει για την Ελλάδα και τον Τσίπρα η συμφωνία Μέρκελ – Σουλτς στο Βερολίνο

Η διαφαινόμενη συμφωνία για την οποία κάνουν λόγο όλα τα μεγάλα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων στο Βερολίνο έρχεται να λύσει διά της πλαγίου το γόρδιο δεσμό και του ελληνικού ζητήματος, με το “στοίχημα” του Αλέξη Τσίπρα για μεγάλο συνασπισμό, όπως είχε διαφανεί από το τηλεφώνημα που είχε δεχθεί από τον Μάρτιν Σουλτς να φαίνεται πως αποδίδει καρπούς.

Οι αρχηγοί των δυνητικών εταίρων του μεγάλου συνασπισμού (CDU/CSU, SPD) Άνγκελα Μέρκελ, Χορστ Ζεεχόφερ και Μάρτιν Σουλτς θα έχουν μπροστά χρόνο για ουσιαστικές διαπραγματεύσεις τις επόμενες εβδομάδες, αίροντας ταυτόχρονα την πολιτική αβεβαιότητα που είχε αποδυναμώσει τον ρόλο της Γερμανίας στη διεθνή σκηνή και είχε προκαλέσει ερωτήματα για το αν η Άνγκελα Μέρκελ θα κατάφερνε να διατηρήσει την καγκελαρία.

Υπενθυμίζεται ότι θρυαλλίδα εξελίξεων για την επανέναρξη των συνομιλιών στο Βερολίνο είχε αποτελέσει μεταξύ άλλων και η στάση της Αθήνας διά του Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος είχε τονίζει λίγα 24ωρα πριν το νέο γύρο συνομιλιών στον Μάρτιν Σουλτς, σε τηλεφώνημα του Γερμανού πολιτικού, “να μην χαθεί η ευκαιρία σχηματισμού κυβέρνησης”.

Και τούτο, διότι παρά το γεγονός ότι από την κυβέρνηση επιχειρούσαν τόσο καιρό να αποσυνδέσουν τις πολιτικές εξελίξεις στη Γερμανία με την ολοκλήρωση του προγράμματος και την ενεργοποίηση και των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος μετά τον Αύγουστο του 2018, θεωρείται δεδομένο πως με κατάσταση πολιτικής αποσταθεροποίησης στο Βερολίνο η όλη συζήτηση που ξεκινά μετά το κλείσιμο της τρίτης αξιολόγησης για την έξοδο από το Μνημόνιο θα ήταν εξαιρετικά πιο δύσκολη.

Στο πλαίσιο αυτό και με δεδομένο ότι ο Αλέξης Τσίπρας είχε εδώ και τρία χρόνια αναπτύξει στενούς διαύλους επικοινωνίας τόσο με τους Ευρωπαίους Σοσιαλδημοκράτες όσο και με τους Μάρτιν Σουλτς και Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, οι οποίοι έχουν κρατήσει σκληρή στάση απέναντι στις απαιτήσεις του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, ο επικεφαλής του SPD είχε τηλεφωνήσει στον πρωθυπουργό της Ελλάδας όταν βρισκόταν στο Παρίσι για άτυπη συνάντηση με τον Εμανουέλ Μακρόν, για να τον ενημέρωσει για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί, μετά την κατάρρευση συνομιλιών για σχηματισμό κυβέρνησης μεταξύ CDU, FDP, και Οικολόγων.

Ο Αλέξης Τσίπρας, αφού εξέφρασε την ανησυχία του για την πιθανότητα παρατεταμένης πολιτικής αβεβαιότητας στη Γερμανία, ενόψει μάλιστα κρίσιμων αποφάσεων για το μέλλον της ΕΕ και για αλλαγές στην ευρωζώνη, ενεθάρρυνε τον επικεφαλής του SPD να επιστρέψει με ισχυρότερη διαπραγματευτική δύναμη στη συζήτηση για σχηματισμό κυβέρνησης.

Και τούτο αν και προξένησε εντύπωση σε πολλούς εντός και εκτός Ελλάδος, αποτέλεσε μία κίνηση τακτικής για το Μέγαρο Μαξίμου, δεδομένου ότι είχε καταφέρει να εξοστρακιστεί στην Προεδρία της Μπούντεσταγκ ο “πυρομανής” Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, αφήνοντας σε κατάσταση χηρείας τη θέση του υπουργού Οικονομικών, που η Αθήνα θα ήθελε να δει στην καλύτερη περίπτωση να καλύπτεται από τους Γερμανούς Σοσιαλδημοκράτες.

“Η πραγματικά αριστερή και προοδευτική στάση δεν είναι να διατηρείς τη καθαρότητα των θέσεων σου αλλά να δίνεις μάχες για εφικτές αλλαγές προς όφελος των πολλών. Αν τώρα μπορείς αυτό να το πετύχεις, είναι ίσως μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί» φέρεται να είπε στον κ. Σουλτς ο πρωθυπουργός σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.

Με αυτά τα δεδομένα και ακόμα και αν είναι νωρίς καθώς οι λεπτομέρειες της αρχικής προγραμματικής συμφωνίας στο Βερολίνο δεν έχουν γίνει γνωστές, οι πληροφορίες που διαρρέονται στα διεθνή ΜΜΕ “δείχνουν” πως μεταξύ των ζητημάτων που αποτέλεσαν αγκάθια και φαίνεται να πέρασαν σε αρκετά οι “γραμμές” των Σοσιαλδημοκρατών, είχαν να κάνουν εκτός από τη φορολογία κυρίως με κοινωνικές πολιτικές και πολιτικές υγείας, στην κατεύθυνση προοδευτικών μεταρρυθμίσεων που προτάσσουν οι Γερμανοί Σοσιαλδημοκράτες.

Ακόμα βέβαια δεν έχει γίνει γνωστό κατά πόσο το καυτό για την Ελλάδα χαρτοφυλάκιο των Οικονομικών θα αναλάβουν οι Γερμανοί Σοσιαλδημοκράτες, ενδεχόμενο ευκταίο για την Αθήνα και το Μέγαρο Μαξίμου, ωστόσο οι τελικές κοινωνικές δαπάνες, οι οποίες από τα 45 δισ. ευρώ τελικά καταλήγουν να “κλειδώνουν” στα 90 δισ. δείχνουν πως το SPD τράβηξε κόκκινη γραμμή στο ζήτημα της ενίσχυσης της κοινωνικής πολιτικής, γραμμή που ταυτίζεται με το διαρκές αίτημα της Αθήνας αλλά και της Συμμαχίας του Νότου για κοινωνικότερη Ευρώπη.

Μεταξύ αυτών είναι η πρόταση να εισαχθεί μια σύνταξη αλληλεγγύης, η οποία θα βοηθήσει τους χαμηλοσυνταξιούχους. Επιπλέον συμφωνήθηκε η περαιτέρω ενίσχυση των πόλεων με δεκάδες δισεκατομμύρια.

Προβλήματα είχαν δημιουργηθεί και εξαιτίας του αιτήματος του SPD να αυξηθεί ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής από το 42% στο 45%.

Σύμφωνα με το Reuters, το σχέδιο της συμφωνίας για τον σχηματισμό κυβέρνησης «μεγάλου συνασπισμού» προβλέπει μεταξύ άλλων πως οι εισφορές για την ασφάλιση υγείας θα μοιράζονται ίσα μεταξύ των εργοδοτών και των υπαλλήλων, πως δεν θα υπάρξουν αυξήσεις φόρων, και πως θα υπάρχει ισοσκελισμένος προϋπολογισμός χωρίς ελλείμματα και δημιουργία νέου χρέους.

Οι Συντηρητικοί και οι Σοσιαλδημοκράτες θέλουν επίσης να καταργήσουν σταδιακά τον φόρο αλληλεγγύης, όως μεταδίδει το Reuters.

Στο σχέδιο των 28 σελίδων, που έχει δει το Reuters, τα τρία κόμματα δεσμεύονται να εργαστούν στενά με τη Γαλλία για να ενισχύσουν την ευρωζώνη, δίνοντας «συγκεκριμένα κεφάλαια από τον προϋπολογισμό» για την οικονομική σταθεροποίηση της ευρωζώνης και για την στήριξη της «κοινωνικής σύγκλισης» και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για έναν μελλοντικό «προϋπολογισμό επενδύσεων για την ευρωζώνη», αναφέρεται στο έγγραφο.

Στο σχέδιο που έχει δει το Reuters αναφέρεται επίσης πως οι Συντηρητικοί και το SPD σκοπεύουν να απαγορεύσουν την καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων φυτών, να περιορίσουν περαιτέρω τις εξαγωγές όπλων και να αυστηροποιήσουν τους κανόνες για την εξαγωγή όπλων, να τερματίσουν αμέσως τις εξαγωγές όπλων προς χώρες που εμπλέκονται στον πόλεμο στην Υεμένη.

Επίσης, σχεδιάζεται φοροελάφρυνση 10 δισ. ευρώ για πολίτες σε διάστημα τριών ετών έως το 2021, δαπάνη 4 δις. ευρώ για την προώθηση της κοινωνικής στέγασης και της ιδιοκτησίας κατοικιών, επένδυση 5,95 δις. ευρώ στην ψηφιοποίηση , την παιδεία και την έρευνα, ενώ υπάρχει στόχος μέχρι το 2030 το 65% της ενέργειας να προέρχεται από ΑΠΕ.

Σε ό,τι αφορά την Τουρκία, το σχέδιο αναφέρει πως οι Συντηρητικοί και το SPD δεν θέλουν να κλείσουν κανένα κεφάλαιο της ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, ούτε όμως και να ανοίξουν καινούρια κεφάλαια.

Στο προσφυγικό θέμα, σύμφωνα με τη Deutsche Welle, η συμφωνία προβλέπει πλαφόν 220.000 προσφύγων το χρόνο, που θα δέχεται η Γερμανία, καθώς και επ΄ αόριστον αναστολή της οικογενειακής επανένωσης.

Το χρονοδιάγραμμα

Σήμερα θα συνεδριάσουν τα ανώτατα όργανα των κομμάτων και οι Κοινοβουλευτικές Ομάδες τους, προκειμένου να αναλύσουν το αποτέλεσμα των διερευνητικών συζητήσεων και να αποφασίσουν εάν υπάρχει πράγματι έδαφος προκειμένου να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης και την κατάρτιση κυβερνητικού προγράμματος.

Το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDU) θα λάβει τη σχετική απόφαση σε επίπεδο ηγετικής ομάδας, ενώ το SPD, όπως έχει ήδη γίνει γνωστό, σκοπεύει να διοργανώσει έκτακτο συνέδριο στις 21 Ιανουαρίου, στη Βόννη.

Μέχρι τότε, ο Μάρτιν Σουλτς θα πρέπει να πείσει τα στελέχη του κόμματός του, κυρίως στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία και τη Βαυαρία, αλλά και τη Νεολαία του SPD, να εγκαταλείψουν την άποψή τους για μη συμμετοχή στην κυβέρνηση και να δεχθούν την εισήγησή του.

Οι Βαυαροί Χριστιανοκοινωνιστές (CSU), οι οποίοι σύμφωνα με όλες τις διαρροές των τελευταίων ημερών, ήταν εκείνοι που προέβαλαν τη σθεναρότερη αντίσταση κατά τις διερευνητικές συνομιλίες, θα αναλύσουν το αποτέλεσμα των συνομιλιών τη Δευτέρα το πρωί, στο Μόναχο.